Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 grudnia 2014r. w O.

sprawy z odwołania K. D.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym

na skutek apelacji odwołującego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce

z dnia 3 września 2014r. sygn. akt IV U 88/14

orzeka:

oddala apelację

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26.03.2014r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił K. D. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym.

K. D. wniósł odwołanie od powyższej decyzji.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 03.09.2014r. oddalił odwołanie K. D..

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych:

K. D. dnia 02.01.1993r. wraz z braćmi młócił zboże, podawał snopki na maszynę. W trakcie tej pracy urwało mu kciuk prawej dłoni. Miał wówczas 11 lat.

Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności rozważał, jaką podstawę prawną należy zastosować w tej sprawie, tj. czy przepisy z dnia wypadku czy przepisy z dnia złożenia wniosku o jednorazowe odszkodowanie. Było to istotne, gdyż dniem 02.05.2004r. znowelizowano art.10 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który stanowi podstawę żądania. Przed nowelą – osoba najbliższa ubezpieczonego rolnika mogła ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie, natomiast po noweli – takiej możliwości już nie miała.

Sąd Rejonowy, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, stwierdził, że należy zastosować przepisy obowiązujące w dacie wypadku. Zgodnie zatem z art.10 ust.1 pkt 2 w/w ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu wypadku – jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobie najbliższej ubezpieczonemu rolnikowi, nie podlegającej ubezpieczeniu, jeżeli doznała ona takiego uszczerbku wskutek wypadku przy pracy rolniczej, któremu uległa pomagając ubezpieczonemu rolnikowi, nie będąc jego pracownikiem, w pracach związanych z prowadzeniem działalności rolniczej; za osoby najbliższe rolnikowi uważa się jego małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwo, zstępnych rodzeństwa, powinowatych w tej samej linii lub stopniu oraz wychowanków.

Sąd Rejonowy stwierdził, że K. D. w dniu wypadku spełniał przesłanki do uzyskania prawa do jednorazowego odszkodowania. Przy czym Sąd uznał, że nie ma podstaw do wypłaty jednorazowego odszkodowania z uwagi na art.45 ust.1 w/w ustawy. Z brzmienia tego przepisu Sąd I instancji wywiódł bowiem wniosek, że w razie zaistnienia wypadku przy pracy rolniczej, poszkodowany oraz rolnik są obowiązani bez zbędnej zwłoki zgłosić Kasie wypadek. Natomiast w myśl ustępu 3 tegoż przepisu - niedopełnienie przez poszkodowanego bądź rolnika tego obowiązku ocenia się przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku oraz prawa do jednorazowego odszkodowania.

Mając na uwadze ten przepis Sąd Rejonowy uznał, że zwłoka K. D. w złożeniu wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej nie może być usprawiedliwiona żadnymi okolicznościami. Sąd uznał wprawdzie, że K. D. jako osoba małoletnia w dacie wypadku nie miał zdolności ani możliwości pokierowania swoim postępowaniem i wówczas winni to uczynić jego rodzice, którzy jednak nie złożyli takiego wniosku. Jednakże Sąd zwrócił uwagę, że w dacie nowelizacji art.10 ust.1 w/w ustawy, czyli dnia 02.05.2004r. – K. D. miał 22 lata, a więc był już osobą pełnoletnią, w pełni odpowiedzialną i z odpowiednim rozeznaniem, a jednak także nie złożył wniosku o jednorazowe odszkodowanie. Natomiast w dacie, gdy złożył wniosek, miał już 32 lata. Sąd nie znalazł okoliczności, które usprawiedliwiłyby tak dużą zwłokę w złożeniu przez K. D. wniosku o jednorazowe odszkodowanie.

Apelację od powyższego wyroku złożył odwołujący K. D..

Zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art.45 ust.1 i 3 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2013r., poz.1403) przez przyjęcie, że zwłoka dotycząca daty złożenia wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej powoduje utratę prawa do przyznania jednorazowego odszkodowania.

Wskazując na te zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była bezzasadna i została oddalona.

Sąd Okręgowy w pełni podziela dokonaną przez Sąd Rejonowy interpretację przepisów. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy uznał, że prawo do jednorazowego odszkodowania należy oceniać według przepisów obowiązujących w dacie wypadku, a więc prawidłowo Sąd i instancji ustalił, że co do zasady należało się odwołującemu prawo do jednorazowego odszkodowania.

Przy czym aktualnie spór dotyczy jedynie interpretacji art.45 w/w ustawy dokonanej przez Sąd I instancji.

W apelacji odwołujący wskazuje, że z treści projektu zmiany ustawy ubezpieczeniowej z 2004r. wynika, że termin 6-cio miesięczny na zgłoszenie wypadku ma znaczenie porządkujące i dyscyplinujące rolników do wcześniejszego informowania KRUS o wypadkach. Skarżący zauważa jednak, że ustawa ta nie wprowadza żadnych sankcji za niewypełnienie obowiązku. Powołując się na Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 28.04.2005r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania jego okoliczności i przyczyn (Dz.U. Nr 76, poz.669) na §6 ust.1 odwołujący wskazał, że skutki prawne zwłoki w zgłoszeniu wypadku przy pracy rolniczej winny być oceniane jedynie w kontekście jej wpływu na ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku. Tymczasem w przedmiotowej sprawie KRUS nie kwestionował, że zaistniałe zdarzenie było wypadkiem przy pracy rolniczej. Nadto odwołujący podniósł w apelacji, że roszczenie o jednorazowe odszkodowanie nie podlega przedawnieniu. Odwołujący w apelacji podniósł, że niewystąpienie z wnioskiem o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej w okresie bezpośrednio następującym po tym zdarzeniu, wynika głównie z nieporadności jego rodziców. Ponadto argumentował, że jego rodzina jako wielodzietna, żyjąca w ubóstwie, winna otrzymać pomoc od „instytucji polityki społecznej”, w tym porady dotyczące rozwiązywania problemów.

Należy zgodzić się z apelującym, że za usprawiedliwioną należy uznać zwłokę w złożeniu wniosku o jednorazowe odszkodowanie w okresie, gdy odwołujący był osobą małoletnią. Jego rodzice zaniedbali tego obowiązku. Dlatego nie można czynić odwołującemu zarzutu, że taki wniosek nie został złożony bezpośrednio po zdarzeniu, które miało miejsce dnia 02.01.1993r. Podkreślić jednak należy, że Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wszelkie te okoliczności, które odwołujący przywołuje także w apelacji, gdyż uznał, że K. D. jako osoba małoletnia w dacie wypadku nie miał zdolności ani możliwości pokierowania swoim postępowaniem i wówczas winni to uczynić jego rodzice, którzy jednak nie złożyli takiego wniosku.

Odwołujący w swej apelacji eksponuje jedynie okres, gdy był małoletni. Jednakże należy podnieść, że K. D. uzyskał pełnoletność dnia 19.08.2000r. Od tej daty mógł samodzielnie podejmować decyzje dotyczące swej osoby. Odwołujący zdobył wykształcenie wyższe. Wykonuje pracę umysłową. Mógł zatem zdaniem Sądu znacznie wcześniej aniżeli przed rokiem 2014r. zadbać także o swe interesy związane z przyznaniem mu prawa do jednorazowego odszkodowania. Sąd Rejonowy, uznając, że złożenie wniosku było nadmiernie opóźnione, brał pod uwagę okres po uzyskaniu przez odwołującego pełnoletności. Sąd I instancji wskazał bowiem, że w dacie, gdy wchodziła w życie nowelizacja art.10 ust.1 w/w ustawy odwołujący miał 22 lata. Jest to o tyle ważna data, że nowela wyeliminowała możliwość ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie przez osoby najbliższe rolnikowi. Sąd Rejonowy zwrócił też uwagę, że odwołujący złożył wniosek dopiero wtedy, gdy miał 32 lata. Zatem od uzyskania przez niego pełnoletności upłynęło 14 lat. Nie istnieją żadne usprawiedliwione przyczyny tak znacznego opóźnienia w złożeniu wniosku o jednorazowe odszkodowanie.

Nie można zgodzić się z apelującym, że ustawa nie wprowadza żadnych sankcji za niezłożenie wniosku w terminie, a skutki prawne zwłoki w zgłoszeniu wypadku przy pracy rolniczej winny być oceniane jedynie w kontekście jej wpływu na ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku. Należy bowiem zwrócić uwagę, że ustawodawca w art.45 ust.1 w/w ustawy nakazuje zgłosić wypadek „bez zbędnej zwłoki”. Jest to swego rodzaju ograniczenie czasowe, przy czym jest to zwrot ocenny, dozwalający na interpretację. Dlatego nowelą, która weszła w życie dnia 02.05.2004r., ustawodawca dokonał kolejnego ograniczenia czasowego, precyzując, że zgłoszenie wypadku ma nastąpić nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia jego zaistnienia. Sankcja natomiast wynika z brzmienia ustępu 3 tegoż przepisu. Ustawodawca wskazuje w nim bowiem, że niedopełnienie przez poszkodowanego lub rolnika obowiązku, o którym mowa ust. 1, ocenia się przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku oraz prawa do jednorazowego odszkodowania. Z przepisu tego wynika zatem, że w przypadku niezgłoszenia wypadku w terminie wskazanym w ustępie 1 – osoba poszkodowana musi liczyć się z możliwością odmowy prawa do jednorazowego odszkodowania. Jedynie wskazanie usprawiedliwionych przyczyn, które spowodowały zwłokę w zgłoszeniu wypadku, mogą doprowadzić do przyznania prawa do jednorazowego odszkodowania. Jednakże w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że brak jest racjonalnych powodów do uznania, że zachodziły usprawiedliwione przyczyny, które uniemożliwiały odwołującemu złożenie wniosku o jednorazowe odszkodowanie przez 14 lat od chwili uzyskania przez niego pełnoletności.

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację na mocy art.385 kpc.