Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Beata Stachowiak (spr.)

Sędzia SO Lidia Mazurkiewicz-Morgut

Sędzia SO Czesław Chorzępa

Protokolant: Izabela Grecka-Janik

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa L. T.

przeciwko (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 14 listopada 2012r.

sygn. akt I C 1026/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda 1530, 97 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 174/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Krzyków zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda L. T. kwotę 34000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty; zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 3 172,97 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 2400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W czerwcu 2010 r. powód L. T. nabył za pośrednictwem (...) Banku (...) S.A. 50 sztuk obligacji serii (...) o wartości

1 000 złotych każda, wyemitowanych przez pozwaną spółkę, która funkcjonowała wówczas pod nazwą (...) S.A. z siedzibą w W.. Strona pozwana określił termin wykupu obligacji na 9 czerwca 2011 r. W terminie tym obligacje nie zostały jednak wykupione, strona pozwana wypłaciła jedynie należne oprocentowanie w wysokości 10%, czyli 5 000 zł. Ponadto tego dnia obligatariusze zostali poinformowani , że termin wykupu wyemitowanych przez spółkę obligacji został przesunięty do dnia

31 sierpnia 2011 r. Jednak i w tym dniu również nie doszło do wykupu obligacji przez stroną pozwaną. W dniu 13 października 2011 r. pozwana spółka wykupiła

2 obligacje, a w dniu 24 października 2011 r. kolejnych 5 obligacji. Pismem z dnia

18 stycznia 2012 r. powód wezwał stronę pozwaną do dokonania wykupu 43 obligacji, które nadal były w jego posiadaniu oraz do zapłaty należnych odsetek za opóźnienie od dnia 9 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty. W dniu 30 stycznia 2012 r. pozwana spółka wykupiła jeszcze 9 obligacji. Łącznie wykupiła od powoda 16 obligacji o wartości

16 000 zł. Do wykupienia pozostało 34 obligacje o wartości 34 000 zł. Nadto w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty strona pozwana za pośrednictwem pełnomocnika ds. restrukturyzacji (...) S.A. przedstawiła powodowi propozycję zawarcia ugody pozasądowej w sprawie spłaty obligacji serii (...). Spłata miałaby nastąpić w 10 równych ratach kapitałowych w okresie od stycznia 2012 r. do października 2012 r. Powód nie zaakceptował ugody. W przypadku braku wykupu obligacji we wskazanej przez emitenta dacie wykupu obligatariuszowi należą się odsetki ustawowe za każdy dzień opóźnienia. W dniu 6 września 2012 r. strona pozwana zmieniła nazwę z (...) S.A. na (...) S.A. Wcześniej, w czerwcu 2012 r. zmianie uległa również siedziba strony pozwanej, którą spółka przeniosła z W. do W..

Na podstawie powyższych ustaleń faktycznych Sad Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, iż powód L. T. zasadnie domagał się zasądzenia od pozwanej spółki na jego rzecz kwoty 34 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty. Zgodnie z treścią przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o obligacjach, obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Emitując obligacje dłużnik (emitent) zobowiązuje się ,więc do spełnienia względem wierzyciela (obligatariusza) określonego świadczenia. Powód nabył u strony pozwanej w formie zdematerializowanej (art. 5a ustawy o obligacjach).

Dematerializacja oznacza zmianę tradycyjnego nośnika praw z obligacji w formie dokumentu na nośnik zapisu elektronicznego. Jej konsekwencją jest brak dokumentów wyrażonych w postaci materialnej, których treść determinowałaby istnienie określonego prawa. Identyfikatorem każdego papieru, bez względu na sposób jego kreacji, pozostaje odpowiedni zapis na rachunku papierów wartościowych. Nośnikiem praw z papierów wartościowych jest wyłącznie zapis na rachunku. Nadto odpowiednie prawa i obowiązki emitenta oraz obligatariuszy określone są w warunkach emisji (art. 5b ustawy o obligacjach) . Zgodnie z Warunkami Emisji Obligacji serii A (...) S.A. strona pozwana zobowiązała się jest zapłacić obligatariuszom w dniu 9 czerwca

2011 r. za każdą obligację należność główną równą 1 000 zł ,a gdy do dnia nadto zapłacić odsetki ustawowe w przypadku nie przekazania na wskazany rachunek środków pieniężnych w wysokości płatności należności głównej obligacji podlegających wykupowi .Powód udowodnił ,iż pozwana spółka nie dochowała terminu, w którym zobowiązała się wykupić od obligatariuszy wyemitowane przez siebie obligacje. Wykupiła od powoda L. T., i to już po terminie, jedynie 14 spośród 50 obligacji. Dlatego też zasądzenie na rzecz powoda kwoty 34 000 zł zostało uznane za zasadne. Sąd I instancji stwierdził ,iż obrona strony pozwanej ograniczyła się do zarzutu brak legitymacji biernej , jednak bez wskazania

z czego ten brak legitymacji miałby wynikać. Z pewnością nie może być jego przyczyną zmiana nazwy i siedziby pozwanej spółki, która nastąpiła w toku procesu. Nie ulega bowiem żadnej wątpliwości, że mamy do czynienia cały czas z tą samą osobą prawną. Również twierdzenia, że powód nie udowodnił roszczenia objętego żądaniem pozwu ani co do zasady ani co do wysokości nie zostały w jakikolwiek sposób udowodnione. Co więcej, wcześniejsze działania strony pozwanej, jeszcze sprzed wszczęcia procesu w przedmiotowej sprawie, polegające chociażby na zaproponowaniu powodowi zawarcia ugody pozasądowej co do ustalenia harmonogramu wykupu wyemitowanych obligacji, potwierdzają niejako istnienie zobowiązania po stronie pozwanej w stosunku do powoda. Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt II wyroku oparte zostało na podstawie przepisu art. 98 k.p.c .

Na powyższe rozstrzygnięcie apelację złożyła strona pozwana zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła :

-błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia oraz sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że strona powodowa wykazał, że roszczenie objęte żądaniem pozwu jej przysługuje, a przede wszystkim, iż w sposób należyty udowodniła twierdzenia powołane jako okoliczności kształtujące przedmiotowe powództwo, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów załączonych do pozwu wypływa wniosek przeciwny. Błąd ten miał istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ doprowadził do wydania wyroku zasądzającego, w sytuacji w której powództwo winno być oddalone, jako nie mające podstawy faktycznej i prawnej. Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania-przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył ,co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, poczynił prawidłowe, spójne i niesprzeczne ustalenia faktyczne, znajdujące potwierdzenie w

zgromadzonym materiale dowodowym, które to ustalenia Sąd Okręgowy w pełni zaaprobował i przyjął jako własne.

W pierwszej kolejności wskazać należy ,iż błąd w ustaleniach faktycznych może być jedynie następstwem błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego ,w szczególności odmowy lub przydania określonemu dowodowi przymiotu wiarygodności .Z uzasadnienia apelacji wynika ,iż strona pozwana kwestionuje skuteczność wykazania przez powoda posiadania obligacji na dzień wniesienia pozwu oraz w toku procesu tym samym podważając moc dowodową dokumentów w postaci zaświadczeń (...) Banku (...) S.A. Jednocześnie zadaniem apelującej jednym dowodem dla wykazania legitymacji czynnej powoda jest świadectwo depozytowe wydane w trybie art.9 ust.2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r .o obrocie instrumentami finansowymi ( Dz.U. z 2010 ,nr 211 ,poz.1384 –j.t.) .

Zarzut ten jest chybiony . Wskazać należy ,iż moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez Sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ustawa o obligacjach rozróżnia istnienie różnych form obligacji, dzieląc je mi między innymi na występujące w formie tradycyjnego dokumentu lub w formie zdematerializowanej. Prawa z obligacji nie mających formy dokumentu powstają z chwilą dokonania zapisu w ewidencji i przysługują osobie w niej wskazanej jako posiadacz tych obligacji. W przypadku obligacji tradycyjnych, które mają formę obligacji imiennych albo na okaziciela, do przeniesienia praw z nich wynikających wystarcza odpowiednio przelew połączony z wydaniem obligacji (obligacje imienne) lub samo wydanie dokumentu (obligacje na okaziciela). Natomiast dematerializacja obligacji w sposób zasadniczy wpływa na formę ich obrotu. Prawa w nich zawarte zostają ,bowiem przeniesione z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu w ewidencji i przysługują osobie wskazanej w ewidencji jako posiadacz tych obligacji (art. 5a ust. 2 u. o.). Ewidencja praw z obligacji niemających formy dokumentu obligacji podyktowana jest potrzebą zapewnienia przejrzystości, płynności i bezpieczeństwa rynku obrotu papierami wartościowymi. Stąd też ustawa o obligacjach formułuje zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do jej prowadzenia. Ewidencję obligacji posiadanych przez powoda prowadzi (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w R. . Zgodnie z art.7 ust.1 13 ustawy z dnia

29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej posiadaczem rachunku .

W obrocie na rynku regulowanym, gdzie dematerializacja papierów wartościowych jest obligatoryjna, na żądanie posiadacza rachunku papierów wartościowych podmiot prowadzący ten rachunek wystawia mu, na piśmie, imienne świadectwo depozytowe

( art. 9 -13 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r .o obrocie instrumentami finansowymi ). Świadectwo nie jest papierem wartościowym, a jedynie znakiem legitymacyjnym , które potwierdza legitymację do realizacji wszelkich uprawnień wynikających z papierów wartościowych wskazanych w jego treści ,które nie są lub nie mogą być realizowane wyłącznie na podstawie zapisów na rachunku papierów wartościowych ,a w szczególności do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy . Z obligacji wynikają zobowiązania emitenta wobec obligatariuszy ,a sposób realizacji tych zobowiązań określony jest w samej treści obligacji i warunkach jej emisji ,a także zależy od unormowań dotyczących różnych rodzajów obligacji .Zgodnie z warunkami emisji obligacji strony pozwanej obligacje zapisane w ewidencji uważa się za przedstawione do płatności bez jakichkolwiek dodatkowych dyspozycji i oświadczeń Obligatariusza .Tym samym uprawnienia z obligacji strony pozwanej mogą być realizowane wyłącznie na podstawie zapisów na rachunku papierów wartościowych ,a zatem brak podstaw do przyjęcia by powód mógł wykazać swoje uprawnienia z obligacji tylko przedkładając świadectwo depozytowe .Zatem legitymacja formalna posiadacza obligacji wynika również z zapisu na rachunku papierów wartościowych .

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należało ,iż powód przedkładając odpowiednie zaświadczenia z Biura (...) ,które jest uprawnione do prowadzenia ewidencji dostatecznie wykazał posiadanie obligacji zarówno na dzień wniesienia pozwu ,jak i dzień orzekania ,a tym samym udowodnił w sposób nie budzący wątpliwości istnienie jego roszczeń wobec strony pozwanej z umowy nabycia obligacji serii (...).

Przedłożenie przez powoda zaświadczenia potwierdzającego zapisanie obligacji na jego rachunku spowodowało przesunięcie na stronę pozwaną ciężaru udowodnienia ,iż powodowi nie przysługują już uprawnienie z tych papierów wartościowych .

Dodać przy tym należy ,iż zarzuty strony pozwanej straciły także na aktualności wobec przedłożenia przez powoda stosownego świadectwa na rozprawie apelacyjnej . Działając na podstawie art.382 k.p.c.w zw. z art.227 k.p.c. Sąd II instancji dowód ten

przeprowadził . Wskazać przy tym należy ,iż przeprowadzeniu powyższego dowodu nie sprzeciwiał się art.381 k.p.c. Przepis ten pozostawia ,bowiem ocenę możliwości oraz celowości dopuszczenia nowych faktów oraz dowodów sądowi drugiej instancji, który powinien kierować się okolicznościami konkretnej sprawy. Omawiany przepis nie może też stanowić przeszkody do wyjaśnienia okoliczności koniecznych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sporu, do czego zawsze powinien dążyć sąd apelacyjny.

( por. wyrok SN z 5.03.2010 r . , IV CSK 340/09 ,LEX nr 852529 ) .

Z tych wszystkich przyczyn Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja została oddalona .

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego jako wygrywającego spór poniesione przez niego koszty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika w kwocie 1 200 zł, ustalone zgodnie z § 6 pkt 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych … (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).