Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Andrzeja Jużkowa

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2009 roku

sprawy wnioskodawcy H. S. s. J. w przedmiocie odszkodowania
i zadośćuczynienia za represjonowanie w związku z decyzją nr Ty - 2 o internowaniu z dnia 13.12.1981 r. wydaną przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej
w K.

na skutek apelacji pełnomocnika

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 17 września 2009 r. sygn. akt XXI Ko 77/08

uchyla wyrok w zaskarżonej części i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach.

Sygn. akt II AKa 381/09

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 września 2009 roku Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy H. S. kwoty: 6.000 złotych tytułem zadośćuczynienia i 334 złote tytułem odszkodowania w związku
z internowaniem na podstawie wykonania decyzji nr Ty - 2 o internowaniu z dnia 13.12.1981 roku, wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej
w K.. W pozostałym zakresie roszczenie oddalił.

Sąd Okręgowy zasądził nadto od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika wnioskodawcy kwotę 168 złotych tytułem zastępstwa procesowego wnioskodawcy, zaś kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik wnioskodawcy, który zaskarżył wyrok w zakresie, w jakim Sąd oddalił żądanie odszkodowania za wynagrodzenie za pracę, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, a to:

-

art. 233 § 1 kpc polegające na dowolnej ocenie materiału dowodowego, a to dokumentacji płacowej, zeznań wnioskodawcy i świadka I. S.
i uznaniu, że wynagrodzenie za pracę zostało wnioskodawcy wypłacone;

-

art. 244 i 252 kpc. poprzez przyjęcie, że dokumentacja pracownicza i płacowa stanowi dokument urzędowy, którego domniemania prawdziwości

wnioskodawca nie obalił.

Rozwijając zarzuty odwoławcze skarżący wskazał, że dokonana przez Sąd ocena materiału dowodowego jest dowolna. Z kart wynagrodzeń pracowników nie wynika bowiem, że wynagrodzenie zostało wnioskodawcy wypłacone, a jedynie, że zostało naliczone/ W materiale dowodowym sprawy brak dowodu na to, że wnioskodawca, /czy też jego rodzina odebrali wynagrodzenie za okres, w którym wnioskodawca był internowany. Ponadto w ocenie pełnomocnika wnioskodawcy Sąd w nieuprawniony sposób zastosował art. 244 kpc. do dokumentacji płacowej, a w szczególności do kart wynagrodzeń pracownika. Powołując się na orzecznictwo Sądów skarżący wskazał, że dokumenty pracownicze nie są dokumentami urzędowymi.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, względnie o zmianę zaskarżonego wyroku
w części oddalającej powództwo o odszkodowanie za utracone zarobki i zasądzenie tegoż odszkodowania zgodnie z wnioskiem. Skarżący wniósł także o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Aczkolwiek zarzuty zawarte w apelacji pełnomocnika wnioskodawcy H. S., Sąd Apelacyjny jedynie częściowo podzielił, niemniej wniesiony środek odwoławczy doprowadził do uchylenia zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części.

Zauważyć na wstępie trzeba, iż z uwagi na zakres apelacji, przedmiotem postępowania przed sądem odwoławczym był zaskarżony wyrok jedynie w części oddalającej roszczenia wnioskodawcy.

Z materiału dowodowego w sposób bezsporny wynika, że wnioskodawca H. S.został internowany w okresie od dnia 13 grudnia 1981 roku do dnia 9 marca 1982 roku w wyniku wykonania decyzji nr Ty - 2 o internowaniu z dnia 13.12.1981 roku, wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej
w K.. W tym czasie był zatrudniony w (...) w M.. Sporna kwestia dotyczyła uzyskania przez wnioskodawcę wynagrodzenia za pracę za miesiące: styczeń, luty
i częściowo marzec 1982 roku oraz nagrody rocznej za rok 1981 oraz w konsekwencji uznania okresu internowania wnioskodawcy przez zatrudniający go zakład pracy jako okresu przebywania na urlopie bezpłatnym. W części tej Sąd Okręgowy oddalił roszczenie wnioskodawcy o odszkodowanie, nie dając wiary złożonym - w tym zakresie - przez niego zeznaniom, a także zeznaniom jego żony I. S.,
a swoje rozstrzygnięcie oparł na dokumentach zawartych w aktach osobowych H. S.z Zakładu (...) S.A.z siedzibą
w M.oraz aktach nadesłanych przez (...) S.A.w likwidacji z siedzibą
w M., a także aktach ZUS Inspektoratu w T.. Wyżej wskazane dowody Sąd Okręgowy szczegółowo omówił, wyjaśniając co legło u podstaw częściowego oddalenia roszczenia wnioskodawcy o odszkodowanie. Nie kwestionując zawartych
w tym zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozważań, Sąd Apelacyjny uznał jednak, że pozostają one w sprzeczności z opinią wydaną przez biegłego sądowego
z zakresu finansów i rachunkowości, obliczania wynagrodzeń i ustalania wysokości składek na ubezpieczenia społeczne - S. G., dopuszczoną przez Sąd Okręgowy z urzędu. Biegły wydając opinię na okoliczność ustalenia wysokości

wynagrodzeń, które przysługiwałyby H. S. w okresie jego internowania z uwzględnieniem wszystkich dodatkowych świadczeń pieniężnych oraz wysokości rzeczywiście uzyskanych środków za ten okres, ustalenia czy i w jakiej wysokości wnioskodawca poniósł szkodę materialną w związku z jego internowaniem i czy została ona naprawiona w całości lub w części, a jeśli tak to w jakiej kwocie oraz w jakiej kwocie pieniężnej we współczesnych realiach pieniężnych powinno odpowiadać ewentualne odszkodowanie oparł się na aktach niniejszej sprawy oraz dołączonymi do niej załącznikami, a więc na tym samym materiale dowodowym, który był podstawą wydanego przez Sąd Okręgowy rozstrzygnięcia. W wydanej opinii, udzielając odpowiedzi na postawione przez Sąd pytania, biegły stanowczo stwierdził, że „szkoda materialna z tytułu niewypłaconego wynagrodzenia za okres grudzień 1981 roku - marzec 1982 roku jaką poniósł H. S. na wskutek internowania w okresie od 13.12.1981 roku do 09.03.1982 roku nie została dotychczas naprawiona". Pomimo to, Sąd I instancji, jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w rozważaniach swoich pominął treść przedmiotowej opinii, stwierdzając jedynie, „że wyliczenia biegłego znalazłyby zastosowanie dopiero
w przypadku bezspornego wykazania przez wnioskodawcę, iż nie otrzymał wynagrodzenia, ani też tegoż wynagrodzenia nie nadpłacono mu w terminie późniejszym". Zatem w aktualnym kształcie zgromadzonego materiału dowodowego nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć czy wnioskodawca w istocie wynagrodzenie za I okres internowania w roku 1982 otrzymał. Koniecznym jest w tym zakresie uzupełnienie materiału dowodowego poprzez wezwanie na rozprawę biegłego sądowego S. G. i wyjaśnienie, co legło u podstaw uznania przez niego, że wnioskodawca H. S. nie otrzymał wynagrodzenia za czas internowania. Jak wynika z wyżej cytowanego fragmentu wydanej przez biegłego opinii (k. 61 akt sprawy), biegły w tym zakresie wypowiedział się w sposób stanowczy, dysponując tym samym materiałem dowodowym, który był podstawą uznania przez Sąd orzekający, iż sporne wynagrodzenie wnioskodawca otrzymał. Zauważyć przy tym należy, że w sytuacji, gdy Sąd podjął decyzję o konieczności zasięgnięcia opinii biegłego, późniejsze zignorowanie w całości zawartych przez biegłego w wydanej opinii twierdzeń, szczególnie, że były one w opozycji do wydanego rozstrzygnięcia było niedopuszczalne, bez wyjaśnienia przyczyn zajęcia przez biegłego takiego, a nie innego stanowiska. Być może biegły z góry założył opierając się na zeznaniach wnioskodawcy i jego żony, iż takowe wynagrodzenie nie zostało przez wnioskodawcę uzyskane i w konsekwencji opierając się na wskazanych w opinii dokumentach wyliczył jedynie kwotę należnego mu za ten okres wynagrodzenia. Niemniej oddalając w tej części roszczenie wnioskodawcy, Sąd winien wątpliwości te wyjaśnić i usunąć, a

nie pominąć treść wydanej przez biegłego opinii. Wskazać przy tym należy, że wnioskodawca w czasie trwania rozprawy głównej przyznał, że wynagrodzenie

'K-

otrzymywał „z góry", zatem uzyskał je w pełnej wysokości za miesiąc grudzień 1981 roku, co z kolei umknęło uwadze biegłego. Biegły w uzupełniającej opinii winien odnieść się także do zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu znajdującej się
w aktach ZUS- u Inspektoratu w T., a także dołączonej do akt niniejszej sprawy
(k. 37), bowiem wskazane tam kwoty w pełni odpowiadają kwotom wyliczonego wynagrodzenia zawartym w kartach wynagrodzeń pracownika znajdujących się
z kolei w aktach osobowych wnioskodawcy, co wydaje się potwierdzać uzyskanie przez wnioskodawcę wynagrodzenie za okres internowania.

Odnosząc się natomiast do wywodów zawartych w uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Apelacyjny w pełni podzielił pogląd Sądu I instancji, że okres internowania wnioskodawcy nie został potraktowany przez zatrudniający go zakład pracy jako urlop bezpłatny. Przeczą temu zarówno dokumenty zawarte w aktach osobowych wnioskodawcy, jak również w wyżej wskazane akta ZUS.

Z uwagi na powyższe, dopiero uzupełnione postępowanie dowodowe we wskazanym kierunku będzie pozwalało na rzetelną ocenę zasadności zarzutów sformułowanych w złożonym środku odwoławczym, a tym samym ocenę poprawności wydanego rozstrzygnięcia przez Sąd orzekający.

Ma natomiast rację skarżący, że dokumenty znajdujące się w aktach osobowych wnioskodawcy, w tym także jego świadectwo pracy nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 k.p.c, a jedynie dokumentami prywatnymi. Nie korzystają one zatem z ochrony o jakiej mowa w tym artykule, niemniej stanowią dowód tego, że osoba, która dokument ten podpisała, złożyła oświadczenie zawarte
w tym dokumencie zgodnie z jego treścią (art. 245 k.p.c).

Z tych też względów koniecznym - w ocenie Sądu odwoławczego - stało się uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.