Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Robert Purchalak

po rozpoznaniu w dniu 08.03.2013 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

połączonych spraw

z powództwa Przedsiębiorstwa Produkcyjno – (...) sp. z o.o. we W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Naczelnikowi Urzędu Skarbowego W.

o zapłatę 138 857, 45 zł

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa 3 755 zł kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód Przedsiębiorstwo Produkcyjno- (...) sp. z o.o. we W. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego W. 138 857, 45 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 07.07.2012 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Powód podał, że uzyskał nakaz zapłaty przeciwko spółce (...) sp. z o.o. (...) sp. komandytowej. Ponieważ nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym stanowi tytuł zabezpieczenia, powód w dniu 14.06.2012 r. złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. B. B.wniosek o zabezpieczenie roszczenia wynikającego z nakazu zapłaty. Ponieważ spółka zmieniła nazwę, jako dłużnik we wniosku wskazana została spółka (...)sp. k. Na skutek złożonego wniosku w dniu 19.06.(...). Komornik Sądowy B. B.dokonał zajęcia wierzytelności przysługujących spółce (...)sp.k. od Naczelnika Urzędu Skarbowego W.. Po dokonaniu zajęcia Komornik Sądowy B. B.skontaktował się telefonicznie z Urzędem i uzyskał informację, że zajęcie wierzytelności nie może być zrealizowane, bowiem wierzytelność przysługująca spółce (...)została w dniu 25.06.2012 r. odesłana na konto innego komornika, a w części 138 857, 45 zł na konto dłużnika. Szczegółowe wyjaśnienia zostały zawarte w pisemnej informacji z dnia 18.07.

2012 r. W dniu 19.07.2012 r. powód wytoczył kolejny pozew i uzyskał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Z uwagi na brak realizaji zajęcia w sprawie KM (...) i brak majątku, z którego można byłoby prowadzić egzekucję powód nie skierował wniosku o wszczęcie postępowania zabezpieczającego w kolejnej sprawie.

Zgodnie z art. 900 kpc zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności. Doręczenie nastąpiło w dniu 19.06.2012 r. Z tych względów wszelkie rozporządzenia zajętą wierzytelnością winny być dokonywane zgodnie z wezwaniem organu egzekucyjnego. Niezastosowanie dsię do wezwnaia zagrożone jest odpowidedzialnością odszkodowawczaą zgodnie z art. 886 § 3 kpc. W dacie doręczenia zajęcia wierzytelności do zwrotu na rzecz M. Z. (...)sp.k. pozostawała kwota 450 000 zł. Część z tej kwoty została przekazana na trzy zajęcia komornicze, zaś pozostała kwota w wysokości 138 857, 45 zł została zwrócona na konto spółki w dniu 25.06.2012 r., a zatem niemal tydzień po doręczeniu zajęcia wierzytelności. Okoliczności te jednoznacznie świadczą o tym, że dłużnik zajętej wierzytelności przy realizacji zajęcia nie dochował należytej staranności, przez co naraził powoda na szkodę, bowiem powód do dnia dzisiejszego nie zabezpieczył skutecznie przysługującej mu wierzytelności.

Powód wezwał pozwanego do zapłaty należności, ale wezwanie to nie dało żadnych rezultatów.

Pozwany Skarb Państwa – Naczelnik Urzędu Skarbowego W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Zaprzeczył twierdzeniu powoda o bezprawnym niezastosowaniu się organu skarbowego do zajęcia prawa majątkowego. Zaprzeczył ponadto, aby powód wykazał fakt poniesienia szkody i związku przyczynowego w sprawie.

W pierwszej kolejności pozwany wskazał, że zajęcie prawa majątkowego z tytułu zwrotu VAT na rzecz podatnika nie było skuteczne i nie mogło doprowadzić do zabezpieczenia roszczenia powoda. Zabezpieczenie zostało skierowane do prawa majątkowego w postaci „nadpłaty podatku VAT, podatku dochodowego i innych rozliczeń”. W chwili złożenia wniosku nie przysługiwała podatnikowi nadpłata podatku VAT, nadpłata podatku dochodowego oraz inna nadpłata. Zwrot podatku VAT nie jest nadpłatą podatku, natomiast sformułowanie we wniosku przedmiotu zajęcia poprzez użycie wyrażenia „inne rozliczenia” nie może zostać uznane za sprecyzowanie prawa majątkowego będącego przedmiotem zajęcia w sposób dostatecznie kokretyzujący prawo majątkowe.

Wniosek o zabezpieczenie roszczenia skierowany do pozwanego nie został skierowany do przysługującego podatnikowi prawa do zwrotu różnicy podatku VAT. Wierzytelność, do której wierzyciel zamierza skierować egzekucję lub zabezpieczenie powinna zostać skonkretyzowana i zindywidualizowana w zakresie przedmiotowym i podmiotowym. Zgodnie z art. 896 kpc musi odnosić się do konkretnego prawa. Wobec tego należy zanegować twierdzenia pozwu, iż dla zajęcia prawa dłużnika egzekwowanego do zwrotu podatku VAT od poddłużnika (pozwanego) wystarczające było skierowanie zajęcia nieodnoszącego się do konkretnych wierzytelności. Wobec powyższego Naczelnik US W. nie mógł uznać się za zobowiązanego do przekazania świadczenia należnego dłużnikowi powoda z tytułu zwrotu VAT na podstawie wniosku powoda – skoro zajęcie nie odnosiło się do przedmiotowego prawa. Naczelnik Urzędu Skarbowego nie miał obowiązku domyślać się, co mogłoby jeszcze być przedmiotem zajęcia i w zastępstwie powoda poszukiwać majątku dłużnika, który mógłby być przedmiotem zabezpieczenia.

Powód mógł i powinien był w pierwszej kolejności zająć rachunki bankowe dłużnika, w tym rachunek, na który zosytały skierowane środki z tytułu zwrotu VAT.

Odnosząc się do twierdzeń powoda, że z tytułu rzekomo wadliwie niezrealizowanego zajęcia na rzecz powoda poniósł on szkodę pozwany podniósł, iż okoliczności dotyczące wysokości szkody oraz adekwatnego związku przyczynowego nie zostały należycie wykazane. Twierdzenia powoda w tym zakresie należy uznać za nieudowodnione.

Odpowiedzialność przewidziana w art. 886 § 3 w zw. z art. 902 kpc ma charakter odszkodowawczy, a nie gwarancyjny. Wierzyciel nie jest ograniczony w możliwości egzekucji z innych praw majątkowych dłużnika, skoro dłużnik prowadzi działalność gospodarczą i posiada majątek.

Ponadto z wyjaśnień dłużnika złożonych w piśmie z dnia 27.07.2012 r. wynika, że kwota 138 857, 45 zł, która została zwródona przez pozwanego podatnikowi na rachunek bankowy, była przedmiotem zajęcia w ramach zajęcia rachunku bankowego zrealizowanego przez powoda w sprawie KM (...).

W piśmie z dnia 06.02.2013 r. powód podtrzymał stanowisko zawarte w pozwie. Podniósł, że zajęcie wierzytelności dokonane przez Komornika Sądowego B. B. nie dotyczyło wyłącznie nadpłaty podatku, ale również innych rozliczeń, w tym również zwrotu, tzn. że obejmowało wszystkie wierzytelności istniejące przysługujące dłużnikowi ze strony Urzędu Skarbowego. Sposób sformułowania zajęcia i jego skuteczność nie budziły wątpliwości pozwanego, który w piśmie z dnia 18.07.2012 r. nie kwestionował jego skuteczności, a brak realizacji tłumaczył krótkim czasem, w ciągu którego organ zobowiązany był zrealizować zajęcie, w tym także zajęcie dokonane z wniosku 3 innych wierzycieli. Urząd Skarbowy w piśmie z dnia 18.07.2012 r. nie kwestionuje skuteczności zajęcia, a wskazuje jedynie, że zajęcie nie zostało zrealizowane z uwagi na krótki czas, i wyjaśnia, że kwota została zwrócona bezpośrednio do podatnika (dłużnika) przez przeoczenie. Organ nadmienia przy tym, że nie było to zamierzone działanie organu.

Powód wskazał, że twierdzenia pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew są bezprzedmiotowe, stanowią element strategii procesowej, nadto są sprzeczne ze stanowiskiem preze-ntowanym przez pozwany Urząd Skarbowy w kierowanej do powoda korespondencji.

Powód podniósł, że jako wierzyciel dopełnił wszystkich aktów staranności i wskazał komornikowi majątek dłużnika, w tym rachunki bankowe (na których nie było środków) oraz wierzytelności przysługujące dłużnikowi od Urzędu Skarbowego w wysokości pozwalającej na skuteczne zaspokojenie jego roszczeń, a fakt, że poniósł szkodę, wynika z niedbalstwa, jakiego dopuścił się pozwany urząd skarbowy. Wbrew twierdzeniom pozwanego wierzyciel nie miał żadnego obowiązku kierowania czynności zabezpieczających w pierwszej kolejności do rachunku bankowego, a w dalszej do wierzytelności przysługujących od Urzędu Skarbowego. Wierzyciel był uprawniony i skierował jednocześnie czynności do kilku składników majątku dłużnikam z czego jeden składnik pozwoliłby skutecznie zaspokoić dochodzoną należność, gdyby nie rażące niedbalstwo strony pozwanej. Majątek został ustalony w sposób umożliwiający zaspokojenie roszczenia wierzyciela w całości i tylko rażące niedbalstwo pozwanego uniemożliwiło ich realizację.

Powód podniósł, że nie ma żadnych wątpliwości, iż gdyby Urząd Skarbowy w sposób właściwy i zgodny z prawem zrealizował zajęcie, powód najpóźniej w dniu 19.06.2012 r. zabezpieczyłby kwotę 138 857, 45 zł, której to kwoty wskutek rażących zaniedbań pozwanego do dziś nie otrzymał. Bez wątpienia wskutek bezprawnych działań pozwanego stan majątkowy powódki uległ zmniejszeniu o kwotę 138 857, 45 zł, którą urząd skarbowy powinien był przekazać do komornika.

Zgodnie z art. 902 kpc do skutków niezastosowania się do wezwań komornika oraz do obowiązków wynikających z zajęcia stosuje się art. 886 kpc, który przewiduje odpowiedzial-ność wobec wierzyciela za niezrealizowanie zajęcia.

W piśmie z dnia 05.03.2013 r. pozwany podtrzymał stanowisko zawarte w odpowiedzi na pozew.

Podniósł, że w świetle art. 896 kpc zajęcie każej wierzytelności u poddłużnika wymaga jej określenia w sposób dostateczny. Wierzyciel dokonywał zajęcia w sposób mechaniczny, zajęcia zostały skierowane do wielu banków w sposób blankietowy. Podobnie zajęcie skierowane do pozwanego miało charakter ogólnikowy. Taki sposób formułowania wniosków egzekucyjnych i treść wezwań komornika należy uznać za wadliwy. Pozwany, podobnie jak każdy potencjalny adresat powiadomienia o zajęciu prawa, nie może pozostawać w niepewności, do jakich praw została skierowana egzekucja. Nie ma też podstaw do tego, aby adresat zajęcia dokonywał za wierzyciela i komornika czynności poszukiwania majątku dłużnika. Zajęcie sformułowane jako inne rozliczenia jest nieprawidłowe, bowiem nie konkretyzuje wierzytelności i pozostawia adresata w niepewności co do zakresu zajęcia.

Pozwany podniósł, że nie składał oświadczeń, które można uznać za uznanie pozwu, natomiast korespondencja w celu wyjaśnienia stanu faktycznego nie podejmowała kwestii skuteczności zajęcia w świetle prawa.

Niezależnie od powyższej argumentacji pozwany poddał w wątpliwość praktykę kierowania egzekucji do praw ze stosunków publicznoprawnych.

Podniósł, że powód jako wierzyciel był uprawniony do uzyskania szczegółowych informacji o stanie majątku dłużnika, mógł zlecić poszukiwanie majątku, komornik mógł uzyskać szczegółowe informacje w trybie art. 299 § 3 pkt 8, § 4 pkt 2 ordynacji podatkowej. Tym samym powód mógł uzyskać informacje, które umożliwiłyby mu zajęcia rachunku bankowego podatnika przed terminem zwrotu oraz mógł uzyskać szczegółowe informacje w przedmiocie przysługujących podatnikowi nadpłat i zwrotów podatku.

Ponadto pozwany podtrzymał zarzut, że powód nie wykazał szkody i związku przyczynowego, bowiem dłużnik nadal prowadzi działalność gospodarczą i możliwa jest przeciwo niemu egzekucja.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym dnia 22.05.2012 r., X GNc 324/12, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazał (...) sp. z o.o.– Z. (...)– spółce komandytowej we W., aby zapłacił powodowi 150 000 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

/ dowód: odpis nakazu zapłaty – k. 6 /

W dniu 20.04.2012 r. sąd rejestrowy wpisał do KRS zmianę firmy (...) sp. z o.o.– Z. (...)– spółka komandytowa na M. Z. (...)– spółka komandytowa.

/ dowód: odpis z KRS (...) – k. 23-26 /

W dniu 14.06.2012 r. powód złożył do Komornika Sądowego B. B. wniosek o zabezpieczenie roszczenia objętego nakazem zapłaty z dnia 22.05.2012 r., X GNc 324/12.

W wniosku powód wskazał, że dłużnikiem jest M. Z. (...)– spółka komandytowa we W.wobec zmiany nazwy dłużnika.

Powód wskazał jako sposoby zabezpieczenia:

- zajęcie rachunków bankowych dłużnika,

- zajęcie ruchomości,

- zajęcie gotówki oraz towarów handlowych,

- zajęcie wierzytelności przysługujących dłużnikowi, w tym: zajęcie wierzytelności należnych dłużnikowi od Naczelnika Urzędu Skarbowego W. w tytułu nadpłaty podatku dochodowego, podatku VAT oraz innych wzajemnych rozliczeń.

/ dowód: wniosek – k. 7-8; akta KM (...)

Pismem z dnia 14.06.2012 r., doręczonym dnia 19.06.2012 r., KM (...), Komornik Sądowy B. B.zajął przypadające zobowiązanemu (...) sp. z o.o.– Z. (...)sp.k. (ob. M. Z. (...)– Spółka Komandytowa) wierzytelności należne od Naczelnika Urzędu Skarbowego W.z tytułu nadpłaty podatku VAT, podatku dochodowego i innych rozliczeń.

/ dowód: zajęcie – k. 9-10, k. 21 akt KM (...)

W dniach 14.06.2012 r. i 22.06.2012 r. Komornik skierował zajęcia rachunku bankowego dłużnika do 19 banków.

/ dowód: zajęcia – k. 90-108, k. 27-30 i 42-49, 53-85 akt KM (...)

Pismem z dnia 27.06.2012 r. Komornik wezwał Naczelnika Urzędu Skarbowego W. do złożenia oświadczenia i wyjaśnienia, z jakich powodów nie przekazano we właściwym terminie zajętej wierzytelności.

/ dowód: wezwanie – k. 92-93 akt KM (...)

Pismem z dnia 28.06.2012 r. Komornik dokonał ponownego zajęcia wierzytelności od Naczelnika Urzędu Skarbowego W..

/ dowód: zajęcie – k. 101 akt KM (...)

Pismem z dnia 28.06.2012 r., doręczonym tego samego dnia, Komornik dokonał zajęcia rachunku bankowego (...) sp. z o.o. – (...) sp. komandytowej(ob. M. Z. (...)– spółka komandytowa) w Banku (...) SAII Oddział we W.nr (...).

/ dowód: zajęcie – k. 105-107 akt KM (...)

W dniu 28.06.2012 r. podczas rozmowy z zastępcą Naczelnika Urzędu Skarbowego W. M. S. aplikant komorniczy M. N. uzyskał informację, że w dniu 25.06.2012 r. organ podatkowy przekazał nadpłatę Komornikowi Sądowemu R. K. w kwotach 29 591 zł, 84 095 zł, 197 448 zł, pozostała kwota w wysokości 80 000 zł została przekazana na rachunek bankowy dłużnika nr (...) w Banku (...) SA.

/ dowód: protokół – k. 110-111 akt KM (...)

Pismem z dnia 28.06.2012 r. Komornik wezwał Naczelnika Urzędu Skarbowego W. do udzielenia odpowiedzi, z jakich powodów nie nastąpiła realizacja zajęcia wierzytelności, z jakich powodów przekazano tytułem zajęcia wierzytelności trzy kwoty do Komornika Sądowego R. K., z jakich powodów pozostałą część nadpłaty w kwocie 80 000 zł zwrócono obowiązanemu na rachunek bankowy w Banku (...), oraz wskazanie imienia i nazwiska, stanowiska służbowego oraz dokładnego adresu zamieszkania pracownika odpowiedzialnego za wykonanie zajęcia.

/ dowód: wezwanie – k. 113 akt KM (...)

Pismem z dnia 29.06.2012 r. powód wezwał Naczelnika Urzędu Skarbowego W. do zapłaty 160 335, 92 zł wraz z odsetkami w terminie 3 dni od doręczenia wezwania tytułem odszkodowania w związku z niezrealizowaniem przez pozwanego zajęcia.

/ dowód: wezwanie – k. 20-21 /

Pismem z dnia 28.06.2012 r., doręczonym dnia 02.07.2012 r., Naczelnik Urzędu Skarbowego W. w odpowiedzi na wniosek z dnia 14.06.2012 r. poinformował Komornika Sądowego B. B., iż realizacja zobowiązania jest niemożliwa z powodu braku środków.

/ dowód: pismo – k. 109 akt KM (...)

Pismem z dnia 02.07.2012 r. Komornik dokonał zajęcia rachunku bankowego (...) sp. z o.o. – (...) sp. komandytowej(ob. M. Z. (...)– spółka komandytowa) w Banku (...) SAII Oddział we W.nr (...).

/ dowód: zajęcie – k. 78, k. 132 akt KM (...)

Pismem z dnia 03.07.2012 r. Komornik wezwał Naczelnika Urzędu Skarbowego W. do udzielenia informacji, jak była wartość wierzytelności przypadająca obowiązanemu na dzień otrzymania zajęcia wierzytelności, tj. na dzień 19.06.2012 r.

/ dowód: pismo – k. 152 akt KM (...)

Pismem z dnia 03.07.2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego W. poinformował Komornika Sądowego B. B., że realizacja zajęcia wierzytelności i prawa w celu zabezpieczenia z dnia 14.06.2012 r. nie nastąpiła, bowiem w zajęciu nieprawidłowo określono obowiązanego, co wymagało podjęcia przez urząd czynności sprawdzenia i ustalenia prawidłowej nazwy obowiązanego oraz zasadności zwrotu podatku od towarów i usług ze względu na wysokość kwoty zwrotu. Dokonane czynności spowodowały przedłużenie realizacji zajęcia i w konsekwencji brak jego realizacji. W związku z terminem realizacji zajęcia od dnia 19.06.2012 r. do dnia 26.06.2012 r. doszło w dniu 25.06.2012 r. do realizacji zajęć wierzytelności Komornika Sądowego R. K. oraz zwrotu podatnikowi pozostałej kwoty podatku od towarów i usług wynikającej z deklaracji podatnika za 03.2012 r. Reasumując Naczelnik US stwierdził, że w wyniku dokonanych czynności w tak krótkim czasie oraz przy wpływie w dniach od 19.06.2012 r. do 26.06.2012 r. 287 sztuk zajęć wierzytelności doszło przez przeoczenie do zwrotu podatku podatnikowi, co nastąpiło w sposób niezamierzony. Naczelnik US zwrócił się o wzięcie powyższego pod uwagę i niekaranie pracownika z tego tytułu.

/ dowód: pismo – k. 154-155 akt KM (...)

Pismem z dnia 05.07.2012 r. Komornik wezwał Bank (...) SA do złożenia oświadczenia, w jakiej wysokości zabezpieczono środki na rachunkach bankowych obowiązanego od dnia otrzymania zajęcia, tj. od dnia 28.06.2012 r.

/ dowód: wezwanie – k. 169 akt KM (...)

Pismem z dnia 06.07.2012 r. Bank (...) SA poinformował Komornika, że na rachunku bankowym obowiązanego na dzień 05.07.2012 r. zabezpieczono 119 375, 87 zł.

/ dowód: pismo – k. 184 akt KM (...)

Na rachunek bankowy obowiązanego nr (...) prowadzony przez Bank (...) SA w dniu 26.06.2012 r. wpłynęła kwota 138 857, 45 zł, która następnie została rozdysponowana na:

- prowizje – łącznie 381, 26 zł,

- odsetki od kredytu – 85 336, 17 zł,

- płatności określone jako „zgodnie z porozumieniem” – 31 000 zł, „do rozliczenia” – 6 500 zł, „(...)” – 1 295, 19 zł, „częściowa zapłata” – 14 000 zł.

Na ten rachunek w dniu 02.07.2012 r. wpłynęła kwota 119 031, 04 zł.

/ dowód: pismo – k. 2-3 t. II akt KM (...)

W dniu 06.08.2012 r. na rachunek komornika wpłynęła z rachunku obowiązanego (oznaczonego 1930) kwota 119 375, 87 zł.

/ dowód: karta rozliczeniowa w aktach KM(...)/

Pismem z dnia 18.07.2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego odpowiedział na wezwanie do zapłaty z dnia 29.06.2012 r. informując, że zobowiązanej wypłacono 138 857, 45 zł z tytułu zwrotu podatku od towarów i usług za marzec 2012 r, w dniu 25.06.2012 r. Zajęcie Komornika Sądowego B. B.wpłynęło dnia 19.06.2012 r., trzy pozostałe zajęcia Komornika Sądowego R. K.w dniach 20. i 22.06.2012 r. W trakcie sprawdzania i ustalania prawidłowego nazwy dłużnika (która nie była zgodna ze wskazaną przez Komornika na zajęciu wierzytelności z dnia 19.06.2012 r.) i obligatoryjnym sprawdzeniu kwoty podlegającej zwrotowi – 450 000 zł, część z tej kwoty została przekazana na trzy zajęcia komornicze – KM (...), KM (...), KM (...)(których treść nie budziła żadnych wątpliwości organu i które musiały być zwrócone również w terminach ustawowych 7-dniowych) pod rygorem ukarania lub poniesienia konsekwencji dalej idących określonych w art. 886 § 3 kpc. Dokonane czynności w tak krótki czasie spowodowały, iż pozostała kwota wskazana wyżej została przez przeoczenie zwrócona zobowiązanemu na jego konto bankowe zamiast zostać przekazana Komornikowi Sądowemu B. B.i nie nastąpiło to w sposób zamierzony.

Naczelnik US stanął na stanowiku, iż zobowiązany mając świadomość zajęcia i jego skutków winien natychmiast zwrócić uzyskaną nienależnie kwotę Komornikowi lub Naczelnikowi US. W związku z powyższym Naczelnik US wezwał dłużnika do zwrotu kwoty 138 857, 45 zł.

Naczelnik US podniósł, że nie jest wzbogacony i brak jest w związku z tym podstaw prawnych do zapłaty kwoty żądanej przez powoda.

/ dowód: pismo – k. 11-12 /

Pismem z dnia 18.07.2012 r. Naczelnik urzędu Skarbowego W. wezwał obowiązanego do niezwłocznego zwrotu kwoty 138 857, 45 zł wypłaconej z tytułu zwrotu podatku od towarów i usług za marzec 2012 r. przez Urząd w dniu 25.06.2012 r. – jako nienależnie przekazanej przez organ podatkowy.

/ dowód: pismo – k. 19-20 t. II akt KM (...)

Pismem z dnia 27.07.2012 r. M. G.działająca w imieniu M. Z. (...)– spółki komandytowej w odpowiedzi wezwanie do zapłaty skierowane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego W.poinformowała, że kwota 138 857, 45 zł przelana na konto bankowe spółki, do której zwrotu spółka została wezwana, została zablokowana przez Komornika Sądowego B. B.w sprawie KM (...)i nie może zostać zwrócona, gdyż spółka nie jest jej dysponentem.

/ dowód: pismo – k. 77 /

W dniu 03.08.2012 r. powód złożył Komornikowi Sądowemu B. B. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie nakazu zapłaty z dnia 22. 05.2012 r., X GNc 324/12.

/ dowód: wniosek – k. 13-15, k. 39-40 t. II akt KM (...)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym dnia 09.07.2012 r., X GNc 498/ 12, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazał M. Z. (...)– spółce komandytowej we W., aby zapłacił powodowi 143 641, 48 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

/ dowód: odpis nakazu zapłaty – k. 16 /

W dniu 10.08.2012 r. powód złożył Komornikowi Sądowemu B. B. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie nakazu zapłaty z dnia 09. 07.2012 r., X GNc 498/12.

/ dowód: wniosek – k. 17-19 /

Postanowieniem z dnia 21.11.2012 r. Komornik Sądowy B. B.przekazał sprawę KM (...) K.Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla W. T. W..

/ dowód: postanowienie – k. 143-144 t. III akt KM (...)

Umową z dnia 05.07.2011 r. zawartą przed notariuszem J. P.we W., nr rep. (...), (...) spółka z o.o.we W.sprzedała (...) spółka z o.o. (...) spółce komandytowejwe W.nieruchomość położoną przy ul. (...)we W.obejmującą działki gruntu (...)i (...) przeznaczoną pod budo-wnictwo mieszkaniowe za cenę 14 500 000 zł.

/ dowód: wypis aktu notarialnego – k. 70-76 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód dochodzi naprawienia szkody wyrządzonej mu przez pozwanego w wyniku niezreaalizowania zajęcia wierzytelności skierowanego do pozwanego przez Komornika Sądowego B. B.w sprawie KM (...)datowanego na dzień 14.06.2012 r., doręczonego pozwanemu w dniu 19.06.2012 r. Jako podstawę roszczenia powód wskazał przepisy art. 886 § 3 kpc w zw. z art. 902 kpc.
Powód jako uprawniony – dysponując tytułem zabezpieczenia w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym (art. 492 § 1 kpc) – złożył Komornikowi Sądowemu B. B.wniosek o wykonanie zabezpieczenia, wskazując we wniosku jako jeden ze sposobów zabezpieczenia zajęcia wierzytelności przypadającej obowiązanemu M. Z. (...)– spółce komandytowej we W.od Naczelnika Urzędu Skarbowego W.z tytułu nadpłaty podatku dochodowego, podatku VAT oraz innych rozliczeń. Komornik skierował takie zajęcie w dniu 14.06.2012 r. i zostało ono doręczone organowi skarbowemu w dniu 19.06.2012 r. Komornik dokonał zatem zajęcia wierzytelności o świadczenie pieniężne zgodnie z art. 896 § 1 pkt 1 kpc. Do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej zajęcie i wezwanie dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnego świadczenia nie uiszczał dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub do depo-zytu sądowego.

Zgodnie z art. 902 kpc do skutków zajęcia wierzytelności stosuje się odpowiednio art. 885, 887 i 888 kpc, a do skutków niezastosowania się do wezwań komornika oraz do obowiązków wynikających z zajęcia – art. 886 kpc.

Według art. 886 § 3 kpc w zw. z art. 902 kpc dłużnik zajętej wierzytelności, który nie zastosował się do wezwania komornika lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył niezgodne z prawdą oświadczenie co do wierzytelności albo dokonał wypłaty zajętego świadczenia dłużnikowi, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.

Powód dochodzi od pozwanego naprawienia szkody wynoszącej 138 857, 45 zł mającej wynikać z niewykonania przez pozwanego zajęcia wierzytelności oraz dokonania wypłaty na rzecz obowiązanego kwoty 138 857, 45 zł na jego rachunek bankowy.

Powód powinien zatem wykazać zaistnienie deliktu w postaci niewykonania przez pozwanego jako dłużnika zajętej wierzytelności obowiązków wynikających z zajęcia, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem obowiązków przez pozwanego i szkodą (art. 415 kc i art. 361 § 1 kpc – zob. wyrok SN z dnia 19.02.1982 r., II CR 8/82, OSN 1982/8-9/135, z glosą Z. Świebody OSP 1982/11/189). Powód wywiązał się z tego obowiązku jedynie w części, tj. w zakresie wykazania deliktu pozwanego. Powód przedstawił dokumenty w postaci pism kierowanych przez komornika do Naczelnika Urzędu Skarbowego stanowiących podstawę zajęcia. Zajęcie to należy uznać za skuteczne. Niesłuszne są rozważania reprezentanta pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew i kolejnym piśmie dotyczące różnic pomiędzy nadpłatą podatku i jego zwrotem. Z punktu widzenia wierzyciela dochodzącego zaspokojenia albo zabezpieczenia swojej wierzytelności oraz z punktu widzenia organu egzekucyjnego różnice takie nie mają żadnego znaczenia. Przedmiotem zajęcia była wierzytelność obowiązanego o świadczenie pieniężne przypadające mu od Naczelnika Urzędu Skarbowego z tytułu rozliczeń podatkowych (a nie np. o wynagrodzenie za ukwiecenie budynku (...)). Ani wierzyciela ani komornika nie powinno zajmować, czy dłużnik ma otrzymać nadpłatę podatku czy zwrot podatku, ważne jest, iż organ skarbowy winien przekazać dłużnikowi odpowiednią sumę pieniężną z ramach rozliczeń pozostałych po wykonaniu zobowiązań podatkowych. Komornik wskazał w zajęciu, że obejmuje ono wierzytelności z tytułu innych rozliczeń podatku dochodowego lub podatku VAT. Pozwany zobowiązany był wykonać zajęcie, zwłaszcza, że jest to organ administracji publicznej, który winien działać w sposób ułatwiający czynności organowi egzekucyjnemu oraz służące dochodzeniu przez obywateli czy przedsiębiorców roszczeń mających podstawę w orzeczeniu sądu.
Należy zgodzić się z powodem, iż podnoszona przez pozwanego kwestia określenia przedmiotu zajęcia i w konsekwencji zarzut nieskuteczności zajęcia zostały zgłoszone dopiero na etapie procesu. W piśmie skierowanym do Komornika Sądowego B. B. stanowiącym udzielenie odpowiedzi na wezwanie do udzielenia wyjaśnień oraz w piśmie skierowanym do samego powoda stanowiącym odpowiedź na wezwanie do zapłaty Naczelnik Urzędu Skarbowego podnosił, że niezrealizowanie zajęcia było spowodowane ustaleniem osoby obowiązanego oraz przeoczeniem. Nie było mowy w tamtym czasie o nieprawidłowym oznaczeniu wierzytelności. Zresztą także argumentacja podnoszona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego nie zasługiwała na akceptację. Zupełnie nie wiadomo, dlaczego organ podatkowy miał trudności w zidentyfikowaniu dłużnika, skoro Komornik w zajęciu wskazał i dawną i aktualną firmę obowiązanej spółki, zatem ustalenie, kogo dotyczy zajęcie, nie powinno przedstawiać najmniejszych trudności. Trzeba natomiast wyraźnie podkreślić, że w żadnym z pism Naczelnik Urzędu Skarbowego nie zgłaszał zastrzeżeń co do prawidłowości i skuteczności określenia przedmiotu zajęcia. Tym samym nie było między stronami – przed wejściem na drogę procesu – sporu co do tego, że zajęcie wierzytelności nie zostało przez pozwanego zrealizowane. Spór co najwyżej dotyczył jedynie przyczyny niewykonania zajęcia, pozwany podnosił, że nastąpiło to przez „przeoczenie”, a nadto było spowodowane trudnościami w ustaleniu osoby obowiązanego oraz ilością otrzymanych zajęć.

Pozwany uchybił zatem obowiązkom spoczywającym na nim jako na dłużniku zajętej wierzytelności, tj. nie przekazał komornikowi środków, które podlegałyby zwrotowi na rzecz obowiązanego tytułem zwrotu podatku czy też nadpłaty podatku.

Zupełnie chybione były natomiast argumenty pozwanego dotyczące dopuszczalności w ogóle dokonywania zajęć należności przypadających od organów podatkowych. Pozwany myli bowiem zobowiązania podatkowe, czyli mające za przedmiot świadczenia należne od podatnika na rzecz Skarbu Państwa zastępowanego przez organy fiskalne, podlegające szczególnym regulacjom, zdecydowanie odmiennym od regulacji cywilnoprawnych, oraz zobowiązania z tytułu zwrotu czy nadpłaty podatku, tj. mające za przedmiot świadczenia przypadających od organu skarbowego na rzecz podatkowe, które nie są zobowiązaniami podatkowymi, czyli poublicznoprwymi. Należności takie nie tylko mogą stanowić, ale stanowią przedmiot zajęcia w postępowaniach egzekucyjnych, zajęcia takie są standardowymi czynnościami egzekucyjnymi.

Niezależnie od zasadności przypisania pozwanemu niewykonania obowiązku realizacji zajęcia wierzytelności, powód nie wykazał, aby zaniedbanie pozwanego spowodowało szkodę. Pozwany nie kwestionował, że zamiast przekazać należność komornikowi dokonał jej zwrotu na rachunek podatnika. Jednakże powód wskazał we wniosku o wykonanie zabezpieczenia także na zajęcie rachunku bankowego i komornik takich zajęć dokonał, w szczególności – po uzyskaniu informacji, że bank ten prowadzi rachunek zobowiązanego – dokonał także zajęcia rachunku bankowego obowiązanego w Banku (...) SA, na który nastąpił zwrot nadwyżki podatkowej. Jak wynika z karty rozliczeniowej w sprawie KM (...), z rachunku tego została pobrana kwota 119 375, 87 zł, która następnie – już w fazie postępowania egzekucyjnego – została przekazana wierzycielowi.

Powód uzyskał zatem zaspokojenie wierzytelności w znacznej części (na dzień wszczęcia postępowania zabezpieczającego wierzytelność opiewała na 155 934, 47 zł, na dzień wszczęcia postępowania egzekucyjnego 162 295, 70 zł).

Powód nie wykazał, aby wskutek niewykonania przez pozwanego zajęcia poniósł szkodę w wysokości 138 857, 45 zł. Prowadzone na podstawie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 22.05.2012 r., X GNc 342/12, postępowanie egzekucyjne nie zakończyło się, sprawa została przekazana przez Komornika Sądowego B. B. Komornikowi Sądowemu T. W.. Powód nie przedstawił żadnych dowodów wskazujących na to, aby postępowanie egzekucyjne miało zakończyć się bez zaspokojenia należnej mu wierzytelności. Nie może zatem dochodzić naprawienia szkody, skoro w chwili obecnej nie może być mowy o stracie po jego stronie. Skuteczne przypisanie odpowiedzialności na podstawie art. 886 § 3 kpc wymaga bowiem wykazania, że bezskuteczność egzekucji jest spowodowana wyłącznie skutkiem zaniedbania zobowiązanego z mocy zajęcia, oraz wykazania, że dłużnik nie ma innego uchwytnego egzekucyjnie majątku (por. wyrok SN z dnia 19. 02.1982 r., II CR 8/82, OSN 1982/8-9/135, z glosą Z. Świebody OSP 1982/11/189).

Ponadto trzeba zwrócić uwagę, że powód cały czas dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko swojemu dłużnikowi obejmującym obowiązek świadczenia. Nie można mówić o szkodzie, albowiem stan majątkowy powoda nie doznał uszczerbku. Powód posiada wierzytelność, która może być przedmiotem postępowania egzekucyjnego, może też stać się przedmiotem dalszego obrotu. Powód może też dochodzić świadczenia od wspólników dłużniczej spółki komandytowej odpowiedzialnych za jej zobowiązania. W chwili obecnej twierdzenie o doznaniu szkody i konieczności jej naprawienia jest co najmniej dalece przedwczesne i nieusprawiedliwione.

Tym samym żądanie zgłoszone przez powoda podlega oddaleniu.

Pozwanemu jako wygrywającemu sprawę przysługuje zgodnie z art. 98 kpc zwrot kosztów procesu obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3 600 zł ustalone zgodnie z 6.6 rozporządzenia MS z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w zw. z art. 99 kpc oraz koszty przejazdu do sądu w zgłoszonej wysokości 155 zł (mając na uwadze odległość do W. oraz stawkę urzędową za 1 km, wskazaną przez pełnomocnika pozwanego kwotę tychże kosztów należy uznać za prawidłowo ustaloną), przy czym koszty te przypadają zastępującej pozwanego Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa – art. 11.3 ustawy o (...).

Mając powyższe okoliczności na uwadze sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.