Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Pietraszewska ( spr. )

po rozpoznaniu 27 maja 2013r. w E.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)1 (...) w W.

przeciwko M. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 30 października 2012r. sygn. akt I C 994/12

uchyla zaskarżony wyrok w całości, znosi postępowanie w całości i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Elblągu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Sygn. akt I Ca 135/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 30 października 2012r. Sąd Rejonowy w Elblągu w sprawie sygn. I C 994/12 z powództwa (...)1 (...) S.z siedzibą w W.przeciwko M. Z.o zapłatę zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.572,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty (punkt I), nadto zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt II) oraz wyrokowi w jego punkcie pierwszym nadał rygor natychmiastowej wykonalności (punkt III).

Ustalone zostało, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na podstawie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych wystawiła pozwanej fakturę nr (...) z dnia 10 kwietnia 2011 roku z datą płatności na dzień 26 kwietnia 2011 roku, kwota do zapłaty 129, 95 zł, fakturę nr (...) z dnia 10 maja 2011 roku z datą płatności na dzień 24 maja 2011 roku, kwota do zapłaty 148,80 zł, notę obciążeniową nr (...) z dnia 14 sierpnia 2011 roku z datą płatności na dzień 04 września 2011 roku na kwotę 1214,37 zł. Powód - na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 10 października 2011 roku - nabył od (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wierzytelność dotyczącą pozwanej, a wynikającą z zawartej między pozwaną, a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Pismem z dnia 14 listopada 2011 roku powód poinformował pozwaną o przelewie wierzytelności oraz wezwał ją do zapłaty kwoty 1.542,27 zł wskazując, że na kwotę tę składa się należność główna w wysokości 1.493,12 zł oraz odsetki od faktur niezapłaconych, naliczone na dzień 14 listopada 2011 roku w wysokości 49,15 zł. Z wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda z dnia 10 stycznia 2012r. wynikało, że wymagalna należności przysługująca powodowi wobec pozwanej to kwota 1.572,57 zł, na którą składała się należność główna w wysokości 1.493,12 zł; odsetki ustawowe za okres od dnia 28 września 2011r. do dnia 10 stycznia 2012r. w wysokości 55,30 zł; odsetki ustawowe naliczone przez pierwotnego wierzyciela do dnia 27 września 2011 roku w wysokości 24,15 zł.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, w okolicznościach stanu faktycznego sprawy doszło do skutecznego zawarcia przez powoda umowy przelewu wierzytelności z pierwotnym wierzycielem pozwanej - (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., w wyniku czego przysługiwało mu uprawnienie do dochodzenia kwoty żądanej pozwem. Jednocześnie Sąd a quo nie uwzględnił zarzutu pozwanej co do przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda, gdyż pierwotny wierzyciel wystawił pozwanej faktury do zapłaty odpowiednio w dniach 10 kwietnia 2011 roku, 10 maja 2011 roku i 14 sierpnia 2011 roku wskazując jednocześnie termin ich wymagalności – odpowiednio – na dzień 27 kwietnia 2011r., 25 maja 2011r. i 05 września 2011r. Powyższa okoliczność w korelacji z datą w jakiej powód wystąpił z pozwem w przedmiotowej sprawie ( 12 stycznia 2012r. ) nie mogła czynić skutecznym zarzutu pozwanej co do przedawnienia roszczenia.

Apelację od wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w całości, żądając oddalenia powództwa w całości.

W uzasadnieniu apelacji wskazała skarżąca, że „nie przypomina sobie” okoliczności, aby otrzymywała od powoda jakąkolwiek korespondencję w przedmiocie wezwania do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. W jej ocenie, w skarżonym orzeczeniu nie dokonano ustaleń, z czego miałaby wynikać żądana kwota roszczenia oraz „kto jest pierwotnym wierzycielem”, zaś skarżąca jedynie domyśla się, że chodzi o (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., niemniej jednak nie korzystała z usług tego operatora już od ponad pięciu lat. W dalszym ciągu pozwana podtrzymywała zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługiwała na uwzględnienie, aczkolwiek z przyczyn odmiennych od tych, wskazywanych przez skarżącą we wniesionym środku odwoławczym.

Podkreślenia na wstępie wymaga, iż zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Przyczyny nieważności postępowania zostały natomiast przez ustawodawcę określone w art. 379 k.p.c., które to wyliczenie przybrało formę katalogu zamkniętego. W myśl art. 379 pkt 2 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany.

Brak należytego umocowania pełnomocnika strony w rozumieniu art. 379 pkt 2 k.p.c. dotyczy sytuacji, gdy w tym charakterze występowała osoba, która mogła być pełnomocnikiem, lecz nie została umocowana do działania w imieniu strony, bądź istniały braki w udzieleniu pełnomocnictwa (a nie w samym wydaniu dokumentu potwierdzającego umocowanie), między innymi przez organ powołany do reprezentowania w procesie strony będącej osobą prawną, oraz sytuacji, gdy w charakterze pełnomocnika występowała osoba, która w ogóle pełnomocnikiem być nie mogła (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2012r., II UK 291/11, (...) Prawnej Lex (...) nr (...); analogicznie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 03 lutego 2011r., I Uk 256/11, (...) Prawnej Lex (...) nr (...)).

W ocenie Sądu odwoławczego, w okolicznościach stanu faktycznego przedmiotowej sprawy zachodziła przesłanka nieważności postępowania stypizowana w art. 379 pkt 2 k.p.c., polegająca na nienależytym umocowaniu pełnomocnika procesowego strony powodowej do działania w jej imieniu.

Zachowując chronologię czynności procesowych podejmowanych w toku niniejszego postępowania wskazania wymaga, iż powód w dacie złożenia do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego A. B.. Powód wskazał, że przedkłada dokument pełnomocnictwa dla radcy prawnego A. B. oraz upoważnienie dla aplikanta radcowskiego P. G. - wraz z dowodem uiszczenia opłaty od udzielonego pełnomocnictwa. W dniu 25 stycznia 2012r. wydany został przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym w całości powództwo zostało uwzględnione. Następnie pozwana skutecznie wniosła sprzeciw od przedmiotowego nakazu, co skutkowało utratą przez niego mocy w całości oraz przekazaniem sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Elblągu. Po zarejestrowaniu spawy w Sądzie Rejonowym w Elblągu, pod sygnaturą akt I C 994/12 upr, pełnomocnik procesowy powoda radca prawny A. B. została wezwana w dniu 23 maja 2012r. do uzupełnienia braków formalnych pozwu - poprzez złożenie dokumentu pełnomocnictwa wraz z dokumentem wykazującym uprawnienie osoby udzielającej tego pełnomocnictwa do reprezentowania powoda oraz złożenia pozwu na formularzu P wraz z jego odpisem - w terminie 14 dni, pod rygorem umorzenia postępowania. Wskazywane zarządzenie obligowało również pełnomocnika procesowego powoda do złożenia dowodów powoływanych w pozwie pod rygorem ich pominięcia w razie niespełnienia nałożonego obowiązku (k. 17). Zarządzenie to zostało skutecznie doręczone radcy prawnemu A. B. w dniu 30 maja 2012r. (k.18). W wyznaczonym terminie nie doszło do usunięcia braków formalnych pozwu, co skutkowało wydaniem przez Sąd Rejonowy w Elblągu w dniu 18 czerwca 2012r. postanowienia o umorzeniu postępowania (k.20). Powód w piśmie procesowym z dnia 13 czerwca 2012r. wskazał, że uzupełnia braki formalne pozwu, co skutkowało złożeniem pozwu na urzędowym formularzy P, natomiast w treści załączników wymieniony został również dokument w postaci pełnomocnictwa udzielonego przez powoda radcy prawnemu A. B.. Natomiast w dniu 03 lipca 2012r. powód, reprezentowany przez substytuta pełnomocnika procesowego - w osobie radcy pranego S. K., złożył zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Elblągu w przedmiocie umorzenia postępowania, podnosząc, że skarżone orzeczenie Sądu pierwszej instancji jest wadliwe, gdyż w istocie powód nie uchybił czternastodniowemu terminowi do uzupełnienia braków formalnych pozwu. Jednocześnie dołączony został dokument pełnomocnictwa substytucyjnego, udzielonego przez radcę prawnego A. B. radcy prawnemu S. K. (k.34). Okoliczności sygnalizowane przez powoda w zażaleniu skutkowały jego uwzględnieniem przez Sąd Rejonowy w Elblągu, a w konsekwencji uchyleniem postanowienia w przedmiocie umorzenia postępowania (k.44). W dalszej kolejności Sąd Rejonowy w Elblągu wyznaczył w sprawie termin rozprawy na dzień 30 października 2012 r., po czym po jej odbyciu w tej dacie zamknął rozprawę i ogłosił wyrok (k.51).

Biorąc pod uwagę wskazywane powyżej okoliczności z materiału zgromadzonego w toku sprawy wynika, że pełnomocnik procesowy powoda w osobie radcy prawnego A. B. nie posiadał na żadnym etapie postępowania należytego umocowania do reprezentowania powoda w niniejszej sprawie. Samo twierdzenie powoda co do okoliczności skutecznego uzupełnienia braków formalnych pozwu, do jakiego był zobowiązany zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 23 maja 2012r., zaakceptowane następnie przez Sąd pierwszej instancji, czego wyrazem było uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania, nie mogło przemawiać za konstatacją, że w istocie do uzupełnienia tych wszystkich braków formalnych doszło. Okolicznością bezsporną pozostawało, że powód uzupełnił brak formalny wniesionego pisma procesowego składając pozew na urzędowym formularzu P, z jego treści wynikało również, iż jednym z załączników do niego jest dokument „pełnomocnictwa dla radcy prawnego A. B.”. Powód, pomimo zasygnalizowania rzekomego złożenia dokumentu pełnomocnictwa dla radcy prawnego A. B., nie przedłożył jednak żadnego dokumentu potwierdzającego ten stan rzeczy. Innym słowy, w aktach sprawy brak jest dokumentu pełnomocnictwa upoważniającego radcę prawnego A. B. do zastępstwa procesowego powoda. Skoro zatem „pierwotny” pełnomocnik procesowy powoda w osobie radcy prawnego A. B. nie posiadał w ogóle należytego umocowania do działania w jego imieniu, to tym samym również przez pryzmat nienależytego umocowania postrzegać należy czynności podejmowane przez pełnomocnika substytucyjnego w osobie radcy prawnego S. K., polegające na wniesieniu zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w Elblągu w przedmiocie umorzenia postępowania.

Jak już zaznaczono na wstępie, brak należytego umocowania pełnomocnika strony w rozumieniu art. 379 pkt 2 k.p.c. dotyczy sytuacji, m.in., gdy w tym charakterze występowała osoba, która mogła być pełnomocnikiem, lecz nie została umocowana do działania w imieniu strony. Sytuacja taka występuje w przedmiotowej sprawie, gdyż nie ulega wątpliwości, iż A. B. mogła być pełnomocnikiem procesowym powoda, lecz nie została umocowana do działania w jego imieniu. Mając na uwadze okoliczność, iż nienależyte umocowanie pełnomocnika procesowego powoda radcy prawnego A. B. odnosiło się do całego postępowania, również w takim zakresie jest ono dotknięte nieważnością.

Tym samym Sąd Okręgowy w Elblągu, na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok w całości, zniósł postępowanie w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Elblągu do ponownego rozpoznania, z jednoczesnym pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy wyjaśni sprawę związaną z reprezentacją powoda w niniejszej sprawie i udzielonych przez niego pełnomocnictw, poprzez stosowne wezwanie do usunięcia braków formalnych złożonego na formularzu pozwu, a następnie przystąpi do rozpoznania sprawy pod względem merytorycznym, o ile wcześniej nie postanowi o umorzeniu postępowania z uwagi na brak stosownego pełnomocnictwa pochodzącego od powoda .