Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Dominika Romanowska

Protokolant : Robert Purchalak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. we W.

przeciwko I. W. (1)

o ustalenie

I.  ustala, że strona powodowa (...) S.A. z siedzibą we W. nie jest obowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego I. W. (1) kwoty 274.599,75 zł (dwieście siedemdziesiąt cztery tysiące pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i siedemdziesiąt pięć groszy) ustalonej niezaskarżalną decyzją Marszałka Województwa (...) z 02 września 2013r. nr (...) tytułem odszkodowania za szkody poniesione w związku z wejściem w życie rozporządzenia z dnia 04 lutego 2013 r. nr (...) Dyrektora Regionalnego (...) we W. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie miasta W. oraz powiatów: (...), (...) w Województwie (...) oraz powiatu (...) w Województwie (...) ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia 08 lutego 2013r. pozycja 918;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 7.200 zł tytułem kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis,-

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 8 października 2013 r. strona powodowa (...) S.A. we W. domagała się ustalenia na podstawie art. 189 k.p.c., iż nie jest obowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego I. W. (1) kwoty 274.599,75 zł, ustalonej niezaskarżalną decyzją Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r., nr: (...)), tytułem odszkodowania za szkody poniesione w związku z wejściem w życie Rozporządzenia z dnia 4 lutego 2013 r. Nr (...) Dyrektora Regionalnego (...) we W. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...) (Dz. U. Woj. (...) z dnia 8 lutego 2013 r. poz. 918. Strona powodowa wniosła także o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała w szczególności, że w dniu 4 lutego 2013 r. Dyrektor Regionalnego(...) we W. wydał w/w rozporządzenie Nr (...), na skutek czego na wniosek pozwanego niezaskarżalną decyzją z dnia 2 września 2013 r. Marszałek Województwa (...) ustalił na rzecz pozwanego odszkodowanie w kwocie 274.599,75 zł, wskazując jako podmiot obowiązany do zapłaty stronę pozwaną. Podano, że Dyrektor Regionalnego (...) we W. w dniu 18 września 2013 r., ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) w dniu 20 września 2013 r., zmienił w/w rozporządzenie nr (...) w ten sposób, że wykreślono w nim zapis dotyczący zakazu lokalizowania budownictwa mieszkalnego w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody. Stron powodowa argumentowała, że w związku z faktem, że decyzja Marszałka Województwa (...) z dnia 3 września 2013 r. była niezaskarżalna, w celu ochrony przed natychmiastową egzekucją w/w odszkodowania, w dniu 16 września 2013 r. złożyła w tutejszym Sądzie wniosek o udzielenie zabezpieczenia przedmiotowego roszczenia, który został uwzględniony postanowieniem z dnia 20 września 2013 r., sygn. I Co 436/13. Strona powodowa wskazała dalej, że na skutek w/w okoliczności odpadła przesłanka, na podstawie której powódka była obowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 274.599,74 zł. Z ostrożności procesowej strona powodowa podniosła także argumenty dotyczące postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Marszałka Województwa (...), które według niej dotknięte zostało rażącymi brakami.

W odpowiedzi na pozew (k. 42) pozwany uznał powództwo w zakresie ustalenia, iż strona powodowa nie była obowiązana do zapłaty na jego rzecz kwoty odszkodowania ustalonej decyzją z dnia 2 września 2013 r. Ponadto wniósł o zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz na podstawie art. 101 k.p.c. kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że nie dał podstaw do wytoczenia powództwa i uznał je przy pierwszej czynności procesowej, zaś nie można czynić mu zarzutu, że korzystał ze swoich uprawnień do dochodzenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną wydaniem przepisów prawa miejscowego wprowadzających strefy ochronne ujęcia wody. Pozwany podkreślił, że po wejściu z dniem 4 października 2013 r. w życie zmiany Rozporządzenia Dyrektora (...) we W., a także po doręczeniu mu postanowienia tutejszego Sądu z 20 września 2013 r., cofnął wniosek o nadanie decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r. klauzuli wykonalności. Pozwany uznał także za bezpodstawne zarzuty strony powodowej odnośnie braku wykazania we wniosku o ustalenie odszkodowania przesłanek uznania strony powodowej za podmiot zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Z ostrożności procesowej, na wypadek gdyby Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do zastosowania art. 101 k.p.c., pozwany wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu na zasadzie art. 102 k.p.c. wskazując, że nie powinien ponosić dodatkowych kosztów związanych z dochodzeniem ustawowo przysługujących mu roszczeń odszkodowawczych, których powstanie spowodowane zostało działaniami strony powodowej. Ponoszenie tych kosztów oznaczałoby w istocie nieuzasadnione „ukaranie” ich za próbę dochodzenia swoich roszczeń związanych z wprowadzeniem zakazu zabudowy na ich nieruchomości, tym bardziej, że roszczenia te okazały się zasadne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 31 marca 1974 r., na wniosek (...)we W., Prezydent Miasta W. ustanowił strefy ochronne ujęć i źródeł wody pitnej m.in. na terenie polderu O. z wyłączeniem osiedla (...) znajdującego się na terenie polderu.

(Dowód: decyzja z dnia 31 marca 1974 r., k. 26-32)

W dniu 4 lutego 2013 r. Dyrektor Regionalnego (...) we W. wydał, na wniosek strony powodowej (...) S.A. we W., rozporządzenie nr (...) w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...). Zgodnie z § 2 pkt. 1 Rozporządzenia, na terenie ochrony bezpośredniej zabronione zostało użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Z kolei na terenie ochrony pośredniej, na podstawie 3 ust. 1 pkt.19, zabronione zostało min. lokalizowanie budownictwa mieszkalnego oraz turystycznego. Rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od dnia jego ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) oraz Województwa (...).

(Dowód: rozporządzenie z dnia 4 lutego 2013 r. Nr (...), k. 14)

We wniosku z dnia 17 kwietnia 2013 r. pozwany I. W. (1) na podstawie art. 186 i 187 ustawy z dnia 18.0.2001 r. Prawo wodne zwrócił się do Marszałka Województwa (...) o ustalenie odszkodowania za poniesioną szkodę w związku z wejściem w życie aktu prawa miejscowego, tj. rozporządzenia nr (...) Dyrektora Regionalnego (...) we W. z dnia 4 lutego 2013 r. Pozwany argumentował, że na skutek wprowadzenia w/w rozporządzenia, nieruchomość stanowiąca jego własność, oznaczona jako działka nr (...), obręb M., znalazła się w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody, w związku z czym korzystanie z niej w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe. We wniosku wskazał także, że wysokość szkody stanowiła różnicę pomiędzy wartością należącej do nich nieruchomości sprzed wejścia w życie w/w rozporządzenia a jej wartością po wprowadzeniu zakazów zawartych w tym rozporządzeniu.

(Dowód: wniosek z dnia 17 kwietnia 2013 r., k. 19-22)

W dniu 30 kwietnia 2013 r. strona powodowa zwróciła się do Dyrektora Regionalnego (...) we W. o zamianę zapisów rozporządzenia Nr (...). W uzasadnieniu podano, że w granicach strefy bezpośredniej znalazły się tereny zamieszkałe, dla których wprowadzono w rozporządzeniu zapisy o zakazie budownictwa mieszkaniowego, co mogło zburzyć istniejący porządek zagospodarowania przestrzennego. W związku z tym spółka wnioskowała o wykreślenie z treści rozporządzenia w 3 ust. 1 punktu 19 wyrażenia: „mieszkalnego oraz”. Na podstawie tego wniosku Dyrektor Regionalnego (...) wdrożył procedurę zmierzającą do zmiany zapisów rozporządzenia i w dniu 2 sierpnia 2013 r. przesłał projekt nowego aktu prawnego do (...) Urzędu Wojewódzkiego celem uzgodnienia.

(Dowód: wniosek z dnia 30 kwietnia 2013 r., k. 15; pismo z dnia 2 sierpnia 2013 r., k. 16)

Decyzją z dnia 2 września 2013 r. Marszałek Województwa (...) przychylił się do wniosku pozwanego i ustalił na jego rzecz odszkodowanie w kwocie 274.599,75 zł z tytułu wejścia w życie rozporządzenia z dnia 4 lutego 2013 r., mocą którego korzystanie z jego nieruchomości w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe. Jako podmiot obowiązany do wypłaty odszkodowanie wskazano (...) S.A. z siedzibą we W..

(Dowód: pismo z dnia 22 lipca 2013 r., k. 23, 54-55; decyzja Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r., k.. 24-25; pismo z dnia 13 sierpnia 2013 r., k. 52; pismo z dnia 15 lipca 2013 r., k. 53)

W piśmie z dnia 6 września pozwany wezwał stronę powodową do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 274.599,75 zł wynikającej z decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r. pod rygorem wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Ponieważ pozostało ono bezskuteczne, pozwany złożył w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków wniosek o nadanie klauzuli wykonalności w/w decyzji administracyjnej z dnia 2 września 2013 r., który został zarejestrowany pod sygn. VI Co 1975/13.

(Dowód: wezwanie z dnia 6 września 2013 r., k. 66; pismo z 7 października 2013 r., k. 51)

W dniu 16 września 2013 r. strona powodowa złożyła w tutejszym Sądzie wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego przed wytoczeniem powództwa o ustalenie, iż nie jest obowiązana do zapłaty na rzecz I. W. (1) kwoty 274.599,75 zł, ustalonej niezaskarżalną decyzją Marszalka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r., tytułem odszkodowania za szkody poniesione w związku z wejściem w życie rozporządzenia z dnia 4 lutego 2013 r. Nr (...) Dyrektora Regionalnego (...) we W. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...) (Dz. U. Woj. (...) z dnia 08.02.2013r., poz. 918), poprzez zakazanie dochodzenia od niej na drodze postępowania egzekucyjnego kwoty 274.599,75 zł oraz podejmowania jakichkolwiek czynności zmierzających do wykonania decyzji z dnia 2 września 2013 r.

Postanowieniem z dnia 20 września 2013 r. Sąd udzielił zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem wyznaczając stronie powodowej dwutygodniowy termin, od doręczenia postanowienia, na złożenie przeciwko I. W. (1) pozwu o ustalenie. Odpis w/w postanowienia doręczono uprawnionemu w dniu 25 września 2013 r., a obowiązanemu I. W. (1) w dniu 1 października 2013 r.

(Dowód: dokumenty w aktach sprawy I Co 436/13)

W dniu 18 września 2013 r. Dyrektor Regionalnego (...) we W. wydał rozporządzenie nr (...) zmieniające Rozporządzenie w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...). W § 1 ust. 2 wskazano, że § 3 ust. 1 pkt. 19 dotychczasowego Rozporządzenia otrzymał brzmienie: „(...)”.

(Dowód: rozporządzenie z dnia 18 września 2013 r. Nr (...), k. 17-18)

W piśmie z dnia 25 września 2013 r., stanowiącym odpowiedź na wezwanie do zapłaty, strona powodowa zwróciła się do pozwanego o zaniechanie wszelkich czynności związanych z egzekucją opisanego w wezwaniu świadczenia, w związku z wydaniem w dniu 20 września 2013 r. przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny postanowienia o zabezpieczeniu, zakazującemu pozwanemu dochodzenia kwoty ustalonej decyzją z dnia 2 września 2013 r. Pismo to przesłono pełnomocnikowi pozwanego w tym samym dniu, tj. 25 września 2013 r. faksem i pocztą.

(Dowód: pismo z dnia 25 września 2013 r., k. 67)

W piśmie z dnia 7 października 2013 r., nadanym listem poleconym w tym samym dniu, pełnomocnik pozwanego cofnął złożony w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków VI Wydział Cywilny wniosek o nadanie klauzuli wykonalności w sprawie VI Co 1975/13.

(Dowód: pismo z dnia 7 października 2013 r., dowód nadania, k. 49-51)

W piśmie z dnia 9 października 2013 r. pozwany oraz inni uprawnieni zwrócili się do Dyrektora Regionalnego (...) we W. m.in. o unieważnienie rozporządzeń nr (...) i (...) jako niezgodnych z prawem. W związku z wątpliwościami co do tego czy strona powodowa jest właścicielem ujęcia wody, domagali się także wskazania podmiotu zobowiązanego do wypłaty należnych im odszkodowań.

(Dowód: pismo z dnia 9 października 2013 r., k. 73)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa domagała się ustalenia na podstawie art. 189 k.p.c., iż nie jest obowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego I. W. (1) kwoty 274.599,75 zł, ustalonej niezaskarżalną decyzją Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r. o nr (...), tytułem odszkodowania za szkody poniesione w związku z wejściem w życie rozporządzenia z dnia 4 lutego 2013 r. Nr (...) Dyrektora Regionalnego (...) we W. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...).

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 4 grudnia 2013 r. uznał powództwo w tym zakresie z uwagi na zmianę rozporządzenia polegającą na uchyleniu zakazu zabudowy mieszkalnej w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody. Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie sprzeczne jest z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Po dokonaniu analizy żądania strony powodowej oraz przytoczonej przez nią argumentacji, Sąd doszedł do przekonania, że złożone przez pozwanego oświadczenie o uznaniu powództwa było skuteczne. W ocenie Sądu, nie było ono bowiem sprzeczne z prawem, w tym w/w prawem miejscowym wynikającym z rozporządzenia nr (...) z dnia 18 września 2013 r. Dyrektora Regionalnego (...) we W., ani też zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa. Na jej podstawie Sąd uznał, także, że strona powodowa posiadała interes prawny, wymagany przepisem art. 189 k.p.c. w ustaleniu, że nie była obowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 274.599,75 zł ustalonej decyzją Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r. Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł, jak w punkcie I wyroku.

Podstawę orzeczenia o kosztach procesu zawartego w punkcie II wyroku stanowił przepis art. 101 k.p.c., zgodnie z którym zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że pozwany uznał przy pierwszej czynności procesowej, tj. w odpowiedzi na pozew (k. 42-46) żądanie pozwu. Istota sporu sprowadzała się natomiast do ustalenia czy spełniona została także druga przesłanka zawarta w cytowanym przepisie art. 101 k.p.c., tj. czy pozwany swoim zachowaniem dał stronie powodowej powód do wytoczenia niniejszej sprawy o ustalenie.

W ocenie Sądu, w dniu 8 października 2013 r., tj. w dniu kiedy strona powodowa wniosła pozew (k. 33), brak było powodu do wytoczenia przez nią niniejszej sprawy. W dacie tej pozwany ewidentnie zamanifestował bowiem brak zamiaru dochodzenia należności w kwocie 274.599,75 zł wynikającej z decyzji Marszałka Województwa (...) z dnia 2 września 2013 r., nr (...) Świadczy o tym fakt, że jeszcze przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, tj. w piśmie z dnia 7 października 2013 r., nadanym listem poleconym w tym samym dniu, pełnomocnik pozwanego cofnął złożony w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Krzyków VI Wydział Cywilny wniosek o nadanie klauzuli wykonalności w sprawie VI Co 1975/13, co wynikało z treści pisma z 7 października 2013 r. wraz z dowodem nadania (k. 49-51). Pozew w rozpoznawanej sprawie został natomiast wniesiony do tutejszego Sądu w dniu 8 października 2013 r. (k. 33).

Ponadto Sąd miał na uwadze, że w piśmie z dnia 25 września 2013 r., strona powodowa zwróciła się do pozwanego I. W. (1) o zaniechanie wszelkich czynności związanych z egzekucją opisanego w wezwaniu świadczenia, w związku z wydaniem w dniu 20 września 2013 r. przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny postanowienia o zabezpieczeniu, zakazującemu pozwanemu dochodzenia kwoty ustalonej decyzją z dnia 2 września 2013 r. Pismo to przesłono pełnomocnikowi pozwanego w tym samym dniu, tj. 25 września 2013 r. faksem i pocztą. Nadto Sąd stwierdził, że rozporządzeniem z dnia 18 września 2013 r. o nr (...) (k. 17-18), Dyrektor Regionalnego (...) we W. wydał rozporządzenie nr (...), zmieniające Rozporządzenie nr (...) z 4 lutego 2013 w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody powierzchniowej dla miasta W. zlokalizowanej na terenie m. W. oraz powiatów: (...), (...) w województwie (...) oraz powiatu (...) w województwie (...). W § 1 ust. 2 wskazano, że § 3 ust. 1 pkt. 19 dotychczasowego Rozporządzenia otrzymał brzmienie: „(...)”. Na skutek powyższego, już przeszło 3 tygodnie przed wniesieniem przez powoda niniejszego pozwu odpadła podstawa prawna spornego świadczenia w kwocie 274.599,75 zł. Brak było przy tym w rozpoznawanej sprawie podstaw do przyjęcia, że pozwany pomimo przedstawionym wyżej okoliczności nie zamierzał respektować zakazu wynikającego z postanowienie wydanego w sprawie o udzielenie zabezpieczenia. Takie stanowisko strony powodowej oznaczało przypisywanie pozwanemu złej wiary poprzez przyjęcie, że pomimo świadomości o tym, że sporne świadczenie było już wówczas nienależne, to jednak w dalszym ciągu zamierzał on je egzekwować, co w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy było nieuzasadnione. W ocenie Sądu, brak było przy tym przeszkód aby strona powodowa bezpośrednio przed wytoczeniem powództwa zwróciła się do pozwanego, reprezentowanego przez fachowego pełnomocnika, o ostateczne zajęcie przez niego stanowiska w sprawie, co jednakże zostało przez stronę powodową zaniechane.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że pozwany swoim zachowaniem nie dał stronie powodowej powodu do wytoczenia niniejszej sprawy o ustalenie.

W konsekwencji Sąd na podstawie art. 101 k.p.c. zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego koszty procesu, na które składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7200 zł (na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490).

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji.