Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2013 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSR Małgorzata Kontrym

Protokolant: st. sekr. sąd. Monika Łukiańczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółki z o.o. we W.

przeciwko: M. J.

o zapłatę

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30 grudnia 2011 r. do Sądu Rejonowego w Lublinie strona powodowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. domagała się zasądzenia od pozwanego M. J. kwoty 581,71 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 2 września 2009 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, iż na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności zawartej 27 czerwca 2011 r. pomiędzy (...) Towarzystwem (...) S.A. z siedzibą w W., a stroną powodową przysługuje jej wymagalna wierzytelność wobec pozwanego z tytułu polisy OC nr (...)z dnia 1 września 2009 r. Wskazała, iż na żądaną kwotę nabytej wierzytelności składa się kwota 581,71 zł, której termin płatności przypadał na dzień 1 września 2009 r., w związku z czym domaga się zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 2 września 2009 r. Wezwanie skierowane do pozwanego okazało się bezskuteczne.

W dniu 29 lutego 2012 r. został wydany nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym (k. 5).

Na skutek wniesienia sprzeciwu, postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2012 r. Sąd uchylił wydany w sprawie nakaz zapłaty i przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi jako Sądowi właściwości ogólnej (k. 11).

W sprzeciwie od nakazu zapłat, potraktowanym jako odpowiedź na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, iż był związany z Towarzystwem (...) S.A. umową ubezpieczenia OC, jednakże z uwagi na drastyczną podwyżkę cen składek ubezpieczeniowych, pozwany zdecydował, iż nie przedłuży umowy z dotychczasowym ubezpieczycielem. W związku z tym w dniu 26 sierpnia 2009 – na 5 dni przed upływem ważności polisy ubezpieczeniowej OC, nadał w placówce pocztowej przesyłkę poleconą zawierającą rezygnację z kontynuowania tego ubezpieczenia. Ponadto podniósł, iż o tym, że nie kontynuował ubezpieczenia we wskazanych towarzystwie ubezpieczeniowym świadczy ponadto fakt, iż nigdy nie otrzymał od (...) dokumentów związanych z kontynuacją ubezpieczenia OC.

W piśmie procesowym z dnia 19 grudnia 2012 r. strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu. Wskazała, iż pozwanego łączyła z (...) S.A. umowa ubezpieczenia zawarta na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia 31 sierpnia 2009 r. W związku z tym następna umowa została z nim zawarta automatycznie w oparciu o art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Podniosła, iż oświadczenie pozwanego o rezygnacji z kontynuowania ubezpieczenia wpłynęło do ubezpieczyciela dopiero 2 września 2009 r.

W piśmie procesowym z dnia 1 lutego 2013 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Podniósł ponadto zarzut przedawnienia.

W piśmie procesowym z dnia 4 lutego 2013 r. strona powodowa podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazała ponadto, iż na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia polisa ubezpieczeniowa jest przesyłana dopiero po opłaceniu składki ubezpieczeniowej.

Na rozprawie w dniu 5 lutego 2013 r. pozwany oświadczył, iż od września 2009 r. zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z innym ubezpieczycielem tj. (...) U..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od dnia 1 września 2008 r. do dnia 31 sierpnia 2009 r. pozwany związany był umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z (...) S.A., na potwierdzenie czego wystawiona została polisa nr (...)

W dniu 26 sierpnia 2009 r. pozwany nadał w placówce pocztowej listem poleconym na adres (...) S.A. pismo stanowiące wypowiedzenie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Na oświadczeniu tym ubezpieczyciel przybił pieczątkę wpłynęło dnia 2 września 2009 r.

W dniu 15 czerwca 2011 r. (...) S.A. polisą nr (...) potwierdziło zawarcie umowy ubezpieczenia na okres od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 sierpnia 2010 r.

Okoliczność bezsporna

W dniu 27 czerwca 2011 r. (...) S.A. z siedzibą w W. dokonało przelewu przysługującej mu w stosunku do pozwanego M. J. wierzytelności na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W..

Okoliczność bezsporna

Pismem z dnia 18 lipca 2011 r. strona powodowa poinformowała pozwanego o przelewie oraz wezwała go do zapłaty kwoty 581,71 zł.

Okoliczność bezsporna

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w związku z czym podlegało oddaleniu.

Strona powodowa swoje roszczenie wywodziła z faktu nabycia w drodze umowy przelewu wierzytelności przysługującej (...) S.A. wobec pozwanego. Strona powodowa wskazała, iż nabyta przez nią wierzytelność znajduje źródło w umowie ubezpieczenia obowiązkowego posiadaczy pojazdów mechanicznych, która uległa przedłużeniu na skutek jej nie wypowiedzenia przez pozwanego w terminie przewidzianym przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Mianowicie podniosła, iż pozwanego i (...) S.A. łączyła umowa ubezpieczenia zawarta na okres od dnia 1 września 2008 r. do 31 sierpnia 2009 r., w związku z czym pozwany w przypadku braku zamiaru jej kontynuowania powinien był dokonać jej wypowiedzenia, w taki sposób aby oświadczenie to dotarło do ubezpieczyciela do dnia 30 sierpnia 2009 r., pozwany nie wywiązał się z tego obowiązku gdyż wysłał stosowne pismo w dniu 26 sierpnia 2009, jednakże dotarło ono do strony powodowej dopiero 2 września 2009 r.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Przyznał, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało przez niego wysłane w dniu 26 sierpnia 2009 r. Jednakże wskazał, iż skutecznie dokonał wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, ponadto nigdy nie został mu doręczony żaden dowód ubezpieczenia.

Stan faktyczny co do zasady był między stronami bezsporny, istota sporu sprowadzała się do rozważenia, czy zawiązał się między stronami stosunek obligacyjny w postaci umowy ubezpieczenia, a w konsekwencji do tego czy pozwany jest zobowiązany zapłacić na rzecz strony powodowej kwotę 581,71 zł tytułem składki ubezpieczeniowej.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 wskazanej ustawy jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy.

W ocenie Sądu treść tego przepisu wskazuje, tak jak podnosiła to strona powodowa, iż oświadczenie o wypowiedzeniu powinno dotrzeć do ubezpieczyciela na jeden dzień przed upływem okresu, na jaki zawarta została umowa ubezpieczenia.

Poza wszelkim sporem pozostaje fakt, iż pozwany nadał przesyłkę zawierającą oświadczenie o wypowiedzeniu umowy dnia 26 sierpnia 2009 r. Jednakże nie sposób za udowodniony uznać faktu, iż przesyłka dotarła do ubezpieczyciela w dniu 2 września 2009 r. Strona powodowa w celu wykazania tej okoliczności przedłożyła bowiem jedynie pismo zawierające oświadczenie pozwanego o wypowiedzeniu umowy opatrzone pieczątką ubezpieczyciela – „wpłynęło dnia 2 września 2009 r.”. W ocenie Sądu dokument ten jako dokument prywatny świadczy jedynie o tym, iż ubezpieczyciel przybił pieczątkę tej treści, nie potwierdza natomiast, iż w tym dniu ubezpieczyciel odebrał daną przesyłkę. Nie sposób bowiem treści tejże pieczątki traktować inaczej, jak tylko jako prywatnego oświadczenia ubezpieczyciela. Wskazać ponadto należy, iż zasady doświadczenia życiowego podpowiadają, że przesyłki pocztowe adresowane do innego miasta, powinny dotrzeć do miejsca przeznaczenia w przeciągu 3-4 dni. Zatem w ocenie Sądu istnieje duże prawdopodobieństwo, że przesyłka nadana przez pozwanego dotarła do ubezpieczyciela w terminie. Z tego względu Sąd stoi na stanowisku, iż nie doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia na kolejny rok bowiem pozwany wypowiedział umowę ubezpieczenia w ustawowym terminie a pozwana, mimo zarzutu tej treści, okoliczności przeciwnej nie wykazała, co winna była uczynić stosownie do przepisu art. 6 kc.

Na marginesie wskazać należy jedynie, iż w celu wykazania faktu doręczenia wypowiedzenia umowy po terminie strona powodowa powinna była złożyć wniosek o zwrócenie się przez Sąd do Poczty Polskiej o przedstawienie dowodu doręczenia ubezpieczycielowi przedmiotowej przesyłki, jednakże tego nie uczyniła. W związku z tym fakt ten należało uznać za nieudowodniony, a w konsekwencji przyjąć iż strona powodowa nie wykazała, iż zaktualizowały się przesłanki skutkujące przedłużeniem umowy ubezpieczenia na następne 12 miesięcy.

Jednakże nawet gdyby przyjąć, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia dotarło do ubezpieczyciela dopiero w dniu 2 września 2009 r., to, w ocenie Sądu, obciążenie pozwanego zaległą składką stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Przede wszystkim wskazać należy, iż pozwany nadał przesyłkę zawierającą wypowiedzenie umowy ubezpieczenia w dniu 26 sierpnia 2009 r., a więc cztery dni przed terminem, w związku z czym miał prawo sądzić, iż dochował wszelkich nałożonych na niego obowiązków, by rozwiązać dotychczasową umowę. Nie bez znaczenia w niniejszej sprawie jest również fakt, iż ze względu na małą liczbę biur ubezpieczyciela w obrębie miasta W. sposób wypowiedzenia umowy został ograniczony tylko do drogi listowej, co znacznie utrudniało zachowanie wskazanego terminu.

Z tego względu Sąd rozpatrując wszystkie okoliczności niniejszej sprawy doszedł do przekonania, iż zasądzenie od pozwanego dochodzonych pozwem kwot byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Klauzula generalna w postaci zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa wyrażona w przepisie art. 5 k.c. stanowi reminiscencję rzymskiej instytucji ultimum remedium- „ostatecznego środka pomocy” osobom, które niesłusznie doznały ujemnych skutków działania prawa (por. postanowienie SN z dnia 21.07.1995 r., WZ 143/95 oraz wyrok SN z dnia 29.11.2002 r., IV CKN 1549/00). Celem takiego zabiegu ustawodawcy było nadanie normom prawnym elastyczności umożliwiającej wydawanie słusznych rozstrzygnięć w wyjątkowych przypadkach, odbiegających od sytuacji stypizowanej, opisanej w przepisach prawnych (por. wyrok SN z dnia 28.11.1967 r., I PR 415/67). Powyższe służy zapewnieniu zgodności norm prawnych i opartych na tych normach rozstrzygnięć z obowiązującymi w społeczeństwie normami pozaprawnymi, zwłaszcza normami moralnymi oraz ocenami etycznymi i zasadami słuszności (por. P. Machnikowski, Kodeks cywilny, Komentarz do art. 1-534 k.c., Tom I, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2004 oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego, w szczególności zaś wyrok z dnia 4.10.2001 r., I CKN 458/00, a także wyrok SA we Wrocławiu z dnia 13.11.1991 r., I ACr 411/91).

Zgodnie zaś z utrwalonym poglądem doktryny i orzecznictwa zastosowanie przepisu art. 5 k.c. może nastąpić w sytuacjach wyjątkowych i wymaga wszechstronnej oceny całokształtu szczególnych okoliczności rozpatrywanego wypadku w ścisłym powiązaniu z konkretnym stanem faktycznym (vide: wyrok SN z dnia 7.05.2003 r., IV CKN 120/01). Zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są bowiem pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie (vide: wyrok SN z dnia 22.11.1994 r., II CRN 127/94 oraz wyrok SN z dnia 28.11.1967 r., I PR 415/67).

Mając na względzie powyższe rozważania, Sąd doszedł do przekonania, iż niniejsza sprawa należy do kategorii tzw. spraw wyjątkowych, a wnioski płynące z wnikliwej analizy okoliczności faktycznych przemawiają za zastosowaniem, pomocniczo, przepisu art. 5 k.c. Sąd kierował się przy tym własną intuicją moralną i poczuciem sprawiedliwości. Społecznie niesprawiedliwe byłoby bowiem obciążenie pozwanego opłatami z tytułu składki ubezpieczeniowej na ubezpieczenie, które nie stanowiło dla niego ochrony, z uwagi na fakt, iż zawarł już inną umowę ubezpieczenia, jedynie dlatego, iż przesyłka pocztowa nadeszła z dwudniowym opóźnieniem. Obciążanie go zobowiązaniami z tytułu tej umowy godzi tym samym w społecznie akceptowalne i uznane zasady słuszności i współżycia społecznego.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji oddalając powództwo.