Pełny tekst orzeczenia

53/1/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 1 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 92/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Bydgoszczy w sprawie zgodności:
art. 40 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 323, ze zm.) z art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 11 marca 2013 r. (data nadania) Parafia Ewangelicko-Augsburska w Bydgoszczy (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 40 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 73, poz. 323, ze zm.) z art. 87 ust. 1 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną sformułowano w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżąca złożyła przeciwko Skarbowi Państwa powództwo o przywrócenie własności nieruchomości, które Sąd Okręgowy w Bydgoszczy – Wydział I Cywilny oddalił wyrokiem z 24 czerwca 2011 r. (sygn. akt I C 552/10). Od tego wyroku skarżąca wniosła apelację, którą Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny oddalił wyrokiem z 10 stycznia 2012 r. (sygn. akt V ACa 224/12). Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że skarżąca odebrała wyrok (wraz z uzasadnieniem) sądu apelacyjnego 2 lutego 2012 r., a następnie zaskarżyła go skargą kasacyjną do Sądu Najwyższego, który postanowieniem z 14 listopada 2012 r. (sygn. akt IV CSK 417/12), doręczonym skarżącej 10 grudnia 2012 r., odmówił przyjęcia jej do rozpoznania.
Skarżąca uważa, że zaskarżony przepis jest sprzeczny z art. 87 ust. 1 Konstytucji, gdyż nie ma charakteru normy bezwzględnie obowiązującej i jest kształtowany w drodze orzecznictwa Sądu Najwyższego, które staje się – jak podkreśla – niekonstytucyjnym źródłem prawa.
Skarżąca wiąże naruszenie swoich konstytucyjnych praw, które wywodzi z art. 87 ust. 1 Konstytucji, z postanowieniem Sądu Najwyższego z 14 listopada 2012 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone przez zaskarżoną normę będącą podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia. Na etapie wstępnej kontroli Trybunał Konstytucyjny bada, czy skarga spełnia warunki formalne określone w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) oraz czy zarzuty w niej zawarte nie są oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).

2. Trybunał zwraca uwagę na to, że w świetle art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK w skardze konstytucyjnej należy wskazać orzeczenie, w którym sąd ostatecznie rozstrzyga o konstytucyjnych prawach lub wolnościach i z którym skarżący wiąże ich naruszenie.
Jako ostateczne orzeczenie skarżąca wskazała postanowienie Sądu Najwyższego z 14 listopada 2012 r. o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Zdaniem Trybunału ostatecznym orzeczeniem w sprawie skarżącej jest jednak wyrok sądu apelacyjnego z 10 stycznia 2012 r. To orzeczenie, a nie orzeczenie Sądu Najwyższego, zostało bowiem wydane na podstawie zaskarżonego przepisu i – co istotne – prawomocnie ukształtowało sytuację prawną skarżącej.
Trybunał stwierdza zatem, że orzeczenie, z którym skarżąca wiąże naruszenie swoich konstytucyjnych praw, nie zawiera ostatecznego rozstrzygnięcia o jej konstytucyjnych prawach, wydanego na podstawie kwestionowanego przepisu, co uniemożliwia nadanie jej skardze dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

3. Trybunał przypomina też, że w świetle art. 46 ust. 1 ustawy o TK skargę konstytucyjną można wnieść po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile jest ona przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Przy czym w swoim orzecznictwie Trybunał przyjmuje, że do wyczerpania drogi prawnej dochodzi w momencie, gdy skarżący uzyska prawomocne orzeczenie w następstwie skorzystania z przysługujących mu zwyczajnych środków odwoławczych. Wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia (np. skarga kasacyjna w sprawach cywilnych, skarga o wznowienie postępowania, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji) wykracza poza ramy drogi prawnej, o której mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK (zob. m.in. postanowienie TK z 7 grudnia 2011 r., Ts 163/11, OTK ZU nr 6/B/2011, poz. 499).
W analizowanej sprawie termin do złożenia skargi rozpoczął bieg 2 lutego 2012 r., tj. w dniu, w którym skarżąca uzyskała prawomocny wyrok (wraz z uzasadnieniem) sądu apelacyjnego z 10 stycznia 2012 r. Skargę konstytucyjną powinna zatem złożyć najpóźniej 2 maja 2012 r., zrobiła to jednak dopiero po skorzystaniu z nadzwyczajnego środka zaskarżenia – skargi kasacyjnej. Z chwilą doręczenia jej postanowienia o odmowie przyjęcia tej skargi do rozpoznania skarżąca błędnie łączy rozpoczęcie biegu terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Ta okoliczność także uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu rozpatrywanej skardze konstytucyjnej (art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK).

4. Skarżąca zarzuca, że kwestionowany przepis jest niezgodny z art. 87 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał zauważa, że – po pierwsze – w skardze konstytucyjnej skarżący powinien wskazać, jakie konstytucyjne prawa lub wolności albo obowiązki i w jaki sposób, jego zdaniem, zostały naruszone (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Po drugie – naruszenie konstytucyjnych praw skarżący musi właściwie powiązać z orzeczeniem wydanym w jego sprawie na podstawie kwestionowanego przepisu (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wniesiona skarga nie spełnia powyższych warunków. Trybunał podkreśla, że w art. 87 ust. 1 Konstytucji, znajdującym się w rozdziale III zatytułowanym Źródła prawa, określono katalog źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Z tego przepisu nie wynikają więc żadne prawa ani wolności, ani nawet obowiązki skarżącej, których ochrony mogłaby się ona domagać w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej.
Z tych przyczyn również należy odmówić nadania dalszego biegu skardze (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

5. Trybunał zaznacza, że ewentualny zarzut skarżącej (sformułowany „z ostrożności procesowej”) polegający na stwierdzeniu, iż kwestionowany przepis jest niezgodny z art. 25 Konstytucji, jako hipotetyczny, nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu skargowym, co uniemożliwia poddanie go wstępnej kontroli.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.