Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CK 303/04
POSTANOWIENIE
Dnia 21 kwietnia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku T. D.
przy uczestnictwie J. M., K. D., J. D., H. D., Z. D., H. A., K. M., J. P., J. P., R. K.,
Starostwa Powiatu M. i Gminy K.
o zasiedzenie w przedmiocie skargi J. M.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu
Rejonowego w M. z dnia 28 sierpnia 1996 r., sygn. akt I Ns (…) po rozpoznaniu w Izbie
Cywilnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 kwietnia 2005 r., kasacji wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w S. z dnia 8 grudnia 2003 r., sygn. akt V Ca (…),
oddala kasację.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawczyni od postanowienia sądu
rejonowego, który postanowieniem z 10 lipca 2003 r. wznowił postępowanie zakończone
prawomocnym postanowieniem z 28 sierpnia 1996 r. (sygn. I Ns (…)) i w wyniku
rozpoznania sprawy z wniosku T. D. o zasiedzenie nieruchomości, stwierdził nabycie
przez wnioskodawczynię własności nieruchomości położonej w K., oznaczonej w
ewidencji gruntów nr (…)/3 o pow. 0.0282 ha i (...)/2 o pow. 0,0004 ha.
W uzasadnieniu sąd wskazał, że spór dotyczy pasa gruntu między
nieruchomością oznaczoną jako działka nr (...) a nieruchomością wnioskodawczyni
użytkowanej jako droga powszechnego korzystania (ulica A.) pochodzącego z
pierwotnych nieruchomości: poprzedników prawnych J. M., tj. C. T. i spadkobierców jej
2
męża oraz z nieruchomości A. i M. G. – poprzedników prawnych T. D. Pas gruntu, o
którym mowa nie ma uregulowanego stanu prawnego. W postępowaniu o zasiedzenie
zakończonym w 1996 r. nie brali udziału zainteresowani ze strony T. ani J. M. nie
będący wówczas jeszcze właścicielem działki nr (...). Dlatego był on legitymowany do
wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Nowe, mniej korzystne dla T. D.
postanowienie zapadło na podstawie przeprowadzonych dowodów i odpowiada
ustalonemu odmiennemu stanowi posiadania.
W kasacji wnioskodawczyni skarżąca wskazała jako podstawę:
naruszenie art. 524 § 2 k.p.c. polegające na bezpodstawnym uznaniu J. M. za
zainteresowanego mimo niedostatków skargi w zakresie sprecyzowania na czym
polegało naruszenie jego praw,
naruszenie art. 412 § 1 k.p.c. przez zniesienie całego postępowania i zmianę
prawomocnego postanowienia,
nierozpoznanie sprawy w granicach apelacji w zakresie wszystkich jej zarzutów
(art. 378 § 1 k.p.c.).
Skarżąca wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia
Sądu Rejonowego w M. z 10 lipca 2003 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kodeks określa mianem zainteresowanego każdą osobę, której praw dotyczy
wynik postępowania (art. 510 § 1 k.p.c.). Ogólne sformułowanie usprawiedliwia szeroką
wykładnię tego pojęcia, tym bardziej, że prawomocne postanowienia w sprawie o
zasiedzenie jest skuteczne erga omnes (art. 610 § 1 k.p.c.). Dlatego przymiot
zainteresowanego ma nie tylko osoba pretendująca do własności tej samej
nieruchomości (zainteresowany bezpośrednio) ale i osoba, której prawa lub sytuacja
faktyczna – doniosła prawnie (np. posiadanie) pozostają w związku z przedmiotem
postępowania. Wnosząc skargę o wznowienie postępowania, J. M. powoływał się na
współposiadanie pasa drogowego określanego mianem ul. A., co uzasadniało status
osoby zainteresowanej w sprawie. Według dokonanych przez sąd ustaleń pas gruntu
oddzielający nieruchomości wnioskodawczyni i skarżącego o wznowienie postępowania
został utworzony z tychże nieruchomości i przeznaczony oraz wykorzystywany jako
droga dojazdowa przez mieszkańców na tym obszarze. Likwidacja jego znacznej części,
szerokości ok. 3 m zmienia stan faktyczny i bezpośrednio wpływa na korzystanie z
prawa własności nieruchomości znajdujących się przy tej drodze (potrzeba ustanowienia
drogi koniecznej). Dlatego nabywca nieruchomości położonej przy spornym pasie
3
drogowym, którego poprzednicy nie byli uczestnikami postępowania może wnieść
skargę o jego wznowienie. Trafnie skarżący wywodzi, że interes J. M. wynika z nabycia
działki nr (...) i w tym uprawnieniu się konkretyzuje, jednak pomija twierdzenia
skarżącego co do posiadania pasa gruntu, o którego zasiedzenie zabiega T. D.
Okoliczności te nie pozwalają na przestrzenne ograniczenie interesu w żądaniu
wznowienia postępowania, mimo sformułowania zawartego w skardze o oddalenie
wniosku w części dotyczącej terenu należącego do ulicy A. Istnienie podstawy
wznowienia określonej w art. 524 § 2 k.p.c. nakazuje, zgodnie ze zdaniem drugim tego
przepisu, stosować przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia
możności działania, czyli w odniesieniu do okoliczności sprawy art. 401 pkt 2 k.p.c.
Zarzucając naruszenie art. 412 § 1 k.p.c. skarżąca zmierza do wykazania, że sąd winien
był dokonać wznowienia postępowania w odniesieniu do części nieruchomości.
Zapatrywanie takie byłoby prawidłowe w razie złożenia skargi w procesie, zwłaszcza
dotyczącym świadczenia podzielnego. W postępowaniu nieprocesowym pierwiastek
publiczny jest wydatniej eksponowany. Znajduje to odbicie w zmniejszonym zakresie
związania sądu żądaniem wnioskodawcy. Jeśli chodzi o zasiedzenie oznacza to
kompetencje do określenia przedmiotu zasiedzenia stosownie do wyników
postępowania (por. postanowienie SN z 10 stycznia 2002 r., I CZ 194/01 niepubl.) w
sposób wiążący również osoby, które nie były uczestnikami postępowania. Stosowanie
przepisów o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania
zainteresowanych wymagało przeprowadzenia ponownie postępowania z ich udziałem.
Sąd orzekający nie był w takim wypadku związany zakazem ustanowionym w art. 384
k.p.c., dlatego w wyniku wniesienia i uwzględnienia w całości skargi o wznowienie mógł
wydać orzeczenie niekorzystne dla skarżącego albo dla wnioskodawczyni
(postanowienie SN z 19 listopada 1998 r., sygn. III CKN 28/98, niepubl).
W rozpoznawanej sprawie zmiany dotyczyły kształtu i powierzchni nieruchomości
określanej przez T. D. we wniosku jako działka nr (...). Rozstrzygnięcie to nie narusza
wskazanego przepisu skoro skarżący domagał się wznowienia postępowania
dotyczącego stwierdzenia zasiedzenia tejże nieruchomości.
Innych uchybień zarzucanych zaskarżonemu postanowieniu dotyczących
naruszenia art. 378 § 1 k.p.c. skarżąca nie precyzuje w sposób pozwalający na
wyodrębnienie dodatkowej podstawy kasacji. Nie znajdując usprawiedliwionych podstaw
kasacji Sąd Najwyższy.
4
Z przytoczonych wyżej względów, na podstawie art. 39312
k.p.c. orzekł jak w
postanowieniu.