V CK 325/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-01-2015
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CK 325/05
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku B. K. o ustalenie treści aktu stanu cywilnego, po rozpoznaniu na
rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2005 r., kasacji wnioskodawczyni od
postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 30 grudnia 2004 r., sygn. akt III Ca (...),
oddala kasację.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 30 grudnia 2004 r. oddalił apelację
wnioskodawczyni B. K. od postanowienia Sądu pierwszej instancji z dnia 30 grudnia
2004 r., którym ten Sąd oddalił jej wniosek, według użytego sformułowania, „o ustalenie
treści aktu małżeństwa” zawartego z J. T. w dniu 26 października 2003 r.
Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 25 października 2003 r. w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia życia J. T., przebywającego wówczas w szpitalu, ksiądz
Parafii Rzymsko-Katolickiej odebrał od niego i od wnioskodawczyni zgodnie z art. 9 § 2
k.r. i op., zapewnienie, że nie wiedzą oni o istnieniu okoliczności wyłączających
zawarcie przez nich małżeństwa. W dniu 26 października 2003 r. J. T. i
wnioskodawczyni zawarli przed księdzem związek małżeński i w tym samym dniu ksiądz
sporządził świadectwo ślubu dla celów kościelnych. Decyzją z dnia 22 maja 2004 r.
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił sporządzenia aktu małżeństwa, gdyż nie
przekazano do tego Urzędu w terminie 5 dni zaświadczenia, o którym mowa w art. 8 § 2
k.r. i op.
2
Na gruncie tych ustaleń Sąd Okręgowy uznał za zasadne stanowisko Kierownika
Urzędu Stanu Cywilnego, że skutkiem niezachowania owego terminu pięciu dni bez
wykazania siły wyższej jest odmowa sporządzenia aktu małżeństwa.
Kasacja wnioskodawczyni – oparta na podstawie pierwszej z art. 3931
k.p.c. –
zawiera zarzut naruszenia art. 9 § 2 k.r. i op. oraz 8 § 3 kr. i op., a także art. 10
Konkordatu zawartego między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, podpisanego
w Warszawie 28.VII.1993 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 51, poz. 318 i 319), i zmierza do
uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutu naruszenia powołanych w kasacji przepisów sprowadza się do
twierdzenia, że błędne przekonanie duchownego co do przesłanek skutecznego
zawarcia przed nim małżeństwa świeckiego może być uznane za siłę wyższą, w
rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op.
Odnosząc się do przytoczonego twierdzenia, przede wszystkim stwierdzić należy,
że u podłoża zaskarżonego postanowienia legł pogląd, iż termin pięciodniowy z art. 8 §
3 k.r. i op. jest terminem prekluzyjnym. Taki bowiem charakter temu terminowi nadano
już w Konkordacie (art. 10 ust. 1 pkt. 3) i powtórzono w art. 8 § 3 k. r. i op. Tego poglądu
w kasacji skarżąca nie kwestionowała. Konsekwencją zaś przyjęcia jego za prawidłowy
jest uznanie zarzutu kasacji naruszenia art. 9 § 2 k.r. i op. oraz 8 § 3 kr. i op., a także
art. 10 Konkordatu za niezasadny. Terminu prekluzyjnego nie można bowiem dowolnie
przedłużać. Wbrew natomiast poglądowi skarżącej, błędne przekonanie duchownego co
do przesłanek skutecznego zawarcia przed nim małżeństwa świeckiego nie może być
uznane za siłę wyższą w rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op.
Siła wyższa w rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op. oznacza zdarzenie pochodzące z
zewnątrz, którego nie można było przewidzieć i którego następstwom nie można było
zapobiec, mimo dołożenia największej staranności. W grę zatem wchodzi, jak zauważa
się w literaturze przedmiotu, przerwa w komunikacji, śnieżyca, powódź, ciężka choroba,
epidemia i związane z nią konieczne zarządzenia władz sanitarnych.
Skutkiem więc niedochowania pięciodniowego terminu co do przekazania do
USC dokumentów stwierdzających zawarcie małżeństwa bez wykazania siły wyższej,
jest odmowa kierownika urzędu stanu cywilnego sporządzenia cywilnego aktu zawarcia
małżeństwa (art. 61a ust. 5 prawa o aktach stanu cywilnego).
Z tych przyczyn kasacja podlegała oddaleniu (art. 39312
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku B. K. o ustalenie treści aktu stanu cywilnego, po rozpoznaniu na
rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2005 r., kasacji wnioskodawczyni od
postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 30 grudnia 2004 r., sygn. akt III Ca (...),
oddala kasację.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 30 grudnia 2004 r. oddalił apelację
wnioskodawczyni B. K. od postanowienia Sądu pierwszej instancji z dnia 30 grudnia
2004 r., którym ten Sąd oddalił jej wniosek, według użytego sformułowania, „o ustalenie
treści aktu małżeństwa” zawartego z J. T. w dniu 26 października 2003 r.
Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 25 października 2003 r. w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia życia J. T., przebywającego wówczas w szpitalu, ksiądz
Parafii Rzymsko-Katolickiej odebrał od niego i od wnioskodawczyni zgodnie z art. 9 § 2
k.r. i op., zapewnienie, że nie wiedzą oni o istnieniu okoliczności wyłączających
zawarcie przez nich małżeństwa. W dniu 26 października 2003 r. J. T. i
wnioskodawczyni zawarli przed księdzem związek małżeński i w tym samym dniu ksiądz
sporządził świadectwo ślubu dla celów kościelnych. Decyzją z dnia 22 maja 2004 r.
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił sporządzenia aktu małżeństwa, gdyż nie
przekazano do tego Urzędu w terminie 5 dni zaświadczenia, o którym mowa w art. 8 § 2
k.r. i op.
2
Na gruncie tych ustaleń Sąd Okręgowy uznał za zasadne stanowisko Kierownika
Urzędu Stanu Cywilnego, że skutkiem niezachowania owego terminu pięciu dni bez
wykazania siły wyższej jest odmowa sporządzenia aktu małżeństwa.
Kasacja wnioskodawczyni – oparta na podstawie pierwszej z art. 3931
k.p.c. –
zawiera zarzut naruszenia art. 9 § 2 k.r. i op. oraz 8 § 3 kr. i op., a także art. 10
Konkordatu zawartego między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, podpisanego
w Warszawie 28.VII.1993 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 51, poz. 318 i 319), i zmierza do
uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutu naruszenia powołanych w kasacji przepisów sprowadza się do
twierdzenia, że błędne przekonanie duchownego co do przesłanek skutecznego
zawarcia przed nim małżeństwa świeckiego może być uznane za siłę wyższą, w
rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op.
Odnosząc się do przytoczonego twierdzenia, przede wszystkim stwierdzić należy,
że u podłoża zaskarżonego postanowienia legł pogląd, iż termin pięciodniowy z art. 8 §
3 k.r. i op. jest terminem prekluzyjnym. Taki bowiem charakter temu terminowi nadano
już w Konkordacie (art. 10 ust. 1 pkt. 3) i powtórzono w art. 8 § 3 k. r. i op. Tego poglądu
w kasacji skarżąca nie kwestionowała. Konsekwencją zaś przyjęcia jego za prawidłowy
jest uznanie zarzutu kasacji naruszenia art. 9 § 2 k.r. i op. oraz 8 § 3 kr. i op., a także
art. 10 Konkordatu za niezasadny. Terminu prekluzyjnego nie można bowiem dowolnie
przedłużać. Wbrew natomiast poglądowi skarżącej, błędne przekonanie duchownego co
do przesłanek skutecznego zawarcia przed nim małżeństwa świeckiego nie może być
uznane za siłę wyższą w rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op.
Siła wyższa w rozumieniu § 3 art. 8 k.r. i op. oznacza zdarzenie pochodzące z
zewnątrz, którego nie można było przewidzieć i którego następstwom nie można było
zapobiec, mimo dołożenia największej staranności. W grę zatem wchodzi, jak zauważa
się w literaturze przedmiotu, przerwa w komunikacji, śnieżyca, powódź, ciężka choroba,
epidemia i związane z nią konieczne zarządzenia władz sanitarnych.
Skutkiem więc niedochowania pięciodniowego terminu co do przekazania do
USC dokumentów stwierdzających zawarcie małżeństwa bez wykazania siły wyższej,
jest odmowa kierownika urzędu stanu cywilnego sporządzenia cywilnego aktu zawarcia
małżeństwa (art. 61a ust. 5 prawa o aktach stanu cywilnego).
Z tych przyczyn kasacja podlegała oddaleniu (art. 39312
k.p.c.).