Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 12/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 grudnia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Zbigniew Strus
w sprawie z powództwa Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej
przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia w W. – (…) Oddziałowi Wojewódzkiemu w
W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7
grudnia 2005 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego z
dnia 16 lutego 2005 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej wnosił o zasądzenie od
Narodowego Funduszu Zdrowia kwoty 588 278,22 zł. stanowiącej należność za
świadczenia zdrowotne udzielone przez powoda w okresie od 1 września 1999 r. do
31sierpnia 2000 r., którą strona pozwana początkowo zapłaciła a następnie odebrała
przez potrącenie z należności za następny okres, po stwierdzeniu błędów popełnionych
2
przez pacjentów przy wypełnianiu deklaracji o korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez stronę powodową. W ocenie powoda stwierdzone błędy nie były
istotne i nie mogły uzasadniać odmowy zapłaty za świadczenia zdrowotne rzeczywiście
udzielone tym pacjentom.
Strona pozwana wnosząc o oddalenie powództwa podniosła, że stwierdzone w
czasie kontroli błędy w wypełnianiu deklaracji były rażące i istotne i mogły stanowić
podstawę odmowy zapłaty umownego wynagrodzenia za świadczone przez stronę
powodową usługi zdrowotne, strona ta była zobowiązana do kontroli deklaracji
pacjentów i składania do rozliczeń dokumentów odpowiadających standardom
określonym w umowie.
Wyrokiem z dnia 19 lipca 2004 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo a
zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 lutego 2005 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony
powodowej od wyroku Sądu pierwszej instancji.
Sądy ustaliły, że strony łączyły umowy o finansowanie, kompleksowe
organizowanie i wykonywanie świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki podstawowej i
specjalistycznej zawarte w dniu 15 grudnia 1998 r., a następnie w dniu 21 stycznia 2000
r., określające zasady udzielania przez stronę powodową świadczeń zdrowotnych w
1999 r. i 2000 r. osobom uprawnionym, ubezpieczonym w (…) Regionalnej Kasie
Chorych oraz zasady finansowania tych świadczeń przez stronę pozwaną. W umowach
określono między innymi wstępną liczbę osób objętych świadczeniami zdrowotnymi
udzielanymi przez stronę powodową oraz stawkę miesięczną za objęcie opieką jednej
osoby. Ustalono, że osoby zainteresowane korzystaniem ze świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez stronę powodową powinny złożyć w tym przedmiocie oświadczenie
(deklarację) według określonego wzoru, stanowiącego załącznik do umów. Na
podstawie tych deklaracji strona powodowa miała sporządzać co miesiąc imienne listy
osób objętych przez nią podstawową opieką zdrowotną, które podlegały sprawdzeniu
i weryfikacji przez stronę pozwaną w oparciu o utworzoną przez nią komputerową bazę
danych. Weryfikacja ta obejmowała między innymi ustalenie błędnych lub niepełnych
danych osobowych oraz określenie przypadków zadeklarowania przez pacjenta
realizacji świadczeń w danym miesiącu przez więcej niż jednego świadczeniodawcę.
Zweryfikowane listy tzw. aktywnych podopiecznych strony powodowej były podstawą
ustalenia i wypłaty świadczeń przez stronę pozwaną. W umowach ustalono, że strona
pozwana będzie wstępnie wypłacać stronie powodowej należność za udzielane
świadczenia według przyjętej stawki pomnożonej przez wstępnie ustaloną liczbę
3
świadczeniobiorców a następnie dokonywać rozliczenia w oparciu o zweryfikowaną listę
aktywnych podopiecznych. Ustalono, że w przypadku stwierdzenia przez Kasę Chorych,
iż liczba osób wstępnie zadeklarowanych przez stronę powodową do objęcia opieką jest
większa od umieszczonej na zweryfikowanych listach aktywnych podopiecznych liczby
osób rzeczywiście objętych podstawową i specjalistyczną opieką zdrowotną strony
powodowej, strona ta będzie zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranej kwoty
wynagrodzenia wraz z odsetkami.
Według powyższych zasad strona pozwana wypłacała stronie powodowej co
miesiąc należność za świadczone usługi medyczne. W maju 2001 r. przeprowadziła
kontrolę rzetelności przedłożonych przez stronę powodową list aktywnych
podopiecznych za okres od 1 września 1999 r. do 31 sierpnia 2000 r., badając
deklaracje złożone przez pacjentów. Kontrola wykazała błędy w wypełnianiu deklaracji,
polegające między innymi na braku numeru PESEL, braku daty złożenia deklaracji,
braku podpisu wnioskodawcy, umieszczeniu na deklaracji pieczęci innego
świadczeniodawcy, niż strona powodowa, wypełnieniu deklaracji przez członków rodzin
ubezpieczonych, zamiast przez samych ubezpieczonych, dokonywaniu zmian w
deklaracjach w zakresie daty złożenia lub wyboru świadczeń. Stwierdzono także różnice
pomiędzy treścią złożonych deklaracji a informacjami wpisanymi przez stronę
powodową na liście aktywnych podopiecznych w zakresie numerów PESEL, dat
złożenia deklaracji, imion i nazwisk pacjentów. Wszystkie nieprawidłowo wypełnione
deklaracje, niezależnie od rodzaju błędów, zostały w całości zakwestionowane przez
stronę pozwaną, która stwierdziła, że nie mogą one stanowić podstawy do zapłaty
wynagrodzenia za wykonane usługi medyczne i wyliczoną z tego tytułu kwotę
588 278,22 zł. potrąciła z należności strony powodowej za świadczenia wykonane w
okresie stycznia -marca 2002 r.
W oparciu o powyższe ustalenia Sądy obu instancji uznały, że deklaracje
wypełniane przez pacjentów stanowiły podstawę ustalania list aktywnych podopiecznych
strony powodowej, korzystających z udzielanych przez nią świadczeń, a listy te z kolei
stanowiły podstawę do ustalenia ilości pacjentów rzeczywiście objętych podstawową
opieką zdrowotną strony powodowej, za których strona pozwana obowiązana była płacić
ustaloną stawkę. W świetle umów, jedynie prawidłowo wypełniona deklaracja była
podstawą do wypłaty wynagrodzenia za świadczenia medyczne udzielone temu
pacjentowi przez stronę powodową, a obowiązek czuwania nad prawidłowością
wypełnienia deklaracji spoczywał na tej stronie. Strona powodowa nie kwestionowała
4
wadliwości deklaracji odrzuconych przez stronę pozwaną, a jedynie twierdziła, że
stwierdzone błędy są nieistotne. W ocenie Sądów obu instancji do skutecznego
ubiegania się o wypłatę wynagrodzenia niezbędne były deklaracje pacjentów
wypełnione prawidłowo także pod względem formalnym. Występujące w deklaracjach
błędy formalne uzasadniały odmowę wypłaty wynagrodzenia, bowiem deklaracje
stanowiły nie tylko wyraz oświadczenia woli pacjentów, lecz także dokument księgowy
warunkujący wypłatę wynagrodzenia, a przepisy ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o
powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 ze zm.) odznaczają
się w tym zakresie daleko idącym rygoryzmem formalnym. Skoro decydująca o wypłacie
wynagrodzenia była formalnie poprawna deklaracja, strona pozwana miała prawo
potraktować jako nienależne świadczenie (art. 410 k.c.) wynagrodzenie wypłacone za
usługi medyczne świadczone przez stronę powodową pacjentom, którzy nieprawidłowo
wypełnili deklaracje i miała prawo potrącić je z należności strony powodowej za
następne okresy.
W skardze kasacyjnej opartej na obu podstawach określonych w art. 398(3) § 1
k.p.c. strona powodowa w ramach pierwszej podstawy zarzuciła naruszenie art. 354 i
art. 56 k.c. oraz art. 393 k.c. w zw. z art. 53 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r
o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - zwanej dalej „ustawą o p.u.z.” (Dz. U. Nr
28, poz. 153 ze zm.) i art. 405 k.c. oraz art. 410 k.c. przez błędną wykładnię
i niewłaściwe zastosowanie w wyniku przyjęcia, że strona pozwana mogła odmówić
zapłaty umówionej stawki za pacjentów tylko dlatego, że złożone przez nich deklaracje
zawierały jakiekolwiek błędy formalne, choć były to osoby ubezpieczone, którym strona
powodowa była zobowiązana udzielić świadczeń medycznych i ich udzieliła, a także
przez przyjęcie, że powód jest bezpodstawnie wzbogacony kosztem pozwanego, mimo
że powód wykazał, że zasadnie udzielił tym osobom świadczeń medycznych, a pozwany
nie wykazał, że zapłacił jakiemukolwiek innemu świadczeniodawcy za świadczenia
medyczne udzielone tym pacjentom w spornym okresie. W ramach tej podstawy strona
powodowa zarzuciła także naruszenie art. 60 ust.1 pkt 1, art. 3 i art. 4 ustawy o p.u.z. w
zw. z art. 60 oraz art. 82, art. 83 i art. 84 k.c. przez przyjęcie, że oświadczenia woli
pacjentów o wyborze lekarza, zawierające jakiekolwiek błędy formalne lub niezgodności
z formularzem stanowiącym załącznik do umowy stron, są nieważne i należy je
traktować jako niezłożone.
W ramach drugiej podstawy kasacyjnej zarzuciła naruszenie art. 378 § 1 k.p.c.
przez nieodniesienie się Sądu drugiej instancji do zarzutu apelacyjnego naruszenia
5
przez Sąd pierwszej instancji art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 410 § 2 k.c. w wyniku
przyjęcia, że pozwany spełnił nienależne świadczenie, choć powód temu zaprzeczył
twierdząc, że już w wyniku wcześniejszej, zgodnej z umową stron weryfikacji listy
aktywnych podopiecznych, strona pozwana wyeliminowała z listy pacjentów, których
deklaracje zawierały błędy i nie zapłaciła za nich a w toku procesu nie udowodniła, że
dokonała zapłaty za udzielone tym pacjentom świadczenia medyczne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Strony łączyły umowy o wykonanie świadczeń zdrowotnych zawarte pod rządami
przepisów ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o p.u.z. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
utrwalone jest stanowisko, że umowy takie podlegają ocenie z punktu widzenia zasad i
przepisów prawa cywilnego (porównaj między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7
sierpnia 2003 r. IV CKN 393/01) a przy ich wykładni i badaniu wykonania należy brać
pod uwagę nie tylko przepisy wprost odnoszące się do świadczenia pomocy medycznej,
ale także przepisy prawa cywilnego i innych gałęzi prawa, które mogą znaleźć tu
zastosowanie, a także zasady i założenia aksjologiczne całego systemu opieki
zdrowotnej. W szczególności przy wykładni takich umów znajdą zastosowanie, zgodnie
z art. 65 k.c., zasady wynikające z przepisów prawa regulujących ten rodzaj umowy,
określone między innymi w art. 53 ustawy o p.u.z, ustalone zwyczaje oraz zasady
współżycia społecznego. Zgodnie z art. 65 § 2 k.c., przy tłumaczeniu woli stron
decydujące znaczenie ma zgodny zamiar stron i cel umowy, a cel umowy o wykonanie
świadczeń zdrowotnych, zawieranej przez kasy chorych ze świadczeniodawcami, został
określony między innymi w ustawie o p.u.z, w szczególności w art. 4 ust. 2 oraz w art.
53 tej ustawy. Przy wykładni woli stron umów stanowiących podstawę roszczeń
zgłoszonych w rozpoznawanej sprawie należy zatem stosować powyższe przepisy, zaś
przy ocenie czy strony wykonały umowy zgodnie z ich treścią i celem, należy stosować
przepisy kodeksu cywilnego dotyczące wykonania umów wzajemnych i skutków ich
niewykonania a także ogólne zasady dotyczące wykonania zobowiązań, w tym art. 354
k.c.
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o p.u.z., umowy o wykonywanie świadczeń
zdrowotnych zawierane były w celu zapewnienia ubezpieczonym świadczeń
zdrowotnych określonych ustawą. Umowy te miały charakter umów wzajemnych,
w których świadczeniodawca (zakład opieki zdrowotnej) zobowiązywał się do wykonania
świadczeń objętych umową na rzecz określonych osób ubezpieczonych i uprawnionych
do świadczeń, a kasa chorych zobowiązywała się zapłacić za wykonane świadczenia
6
objęte umową. Treść umów i obowiązki stron określały przepisy art. 53 ust. 4 ustawy o
p.u.z. W świetle postanowień tych przepisów oraz postanowień umów zawartych między
stronami w dniu 15 grudnia 1998 r. i w dniu 21 stycznia 2000 r. nie budzi wątpliwości
stanowisko Sądów obu instancji, iż obowiązkiem strony powodowej było nie tylko
udzielanie określonych w umowie świadczeń zdrowotnych uprawnionym osobom
(ubezpieczonym i ich rodzinom), lecz także przyjmowanie od pacjentów oświadczeń o
wyborze lekarza, wypełnionych według wzoru, który stanowił załącznik do umowy.
Oświadczenia te stanowiły podstawę do sporządzania przez stronę powodową list osób,
które zadeklarowały korzystanie z jej świadczeń zdrowotnych, a z kolei listy te, po
dokonaniu ich weryfikacji przez stronę pozwaną, stanowiły podstawę do określenia
liczby osób, którym strona powodowa udzieliła świadczeń medycznych i do określenia
przysługującego jej za to wynagrodzenia, które zobowiązana była zapłacić strona
pozwana. Prawidłowa jest wykładnia powyższych umów dokonana przez Sądy obu
instancji, wskazująca, że to na stronie powodowej spoczywał obowiązek sprawdzania
prawidłowości wypełniania przez pacjentów deklaracji wyboru lekarza oraz, że
deklaracje te stanowiły podstawę umieszczenia pacjenta na liście osób objętych opieką
medyczną strony powodowej i określenia wysokości należnego stronie powodowej
wynagrodzenia, zaś to czy faktycznie spełniła ona świadczenie zdrowotne na rzecz
osób, których deklaracje przyjęła, nie miało decydującego znaczenia. Niewątpliwie
bowiem z samego celu umowy o wykonanie świadczeń zdrowotnych wynika, że nie
mogą być one udzielane osobom nieuprawnionym (nie objętym ubezpieczeniem
zdrowotnym), a zatem za udzielone takiej osobie świadczenie medyczne, stronie
powodowej nie należało się wynagrodzenie, niezależnie od tego jak wypełniona była
deklaracja takiej osoby. Stwierdzić więc trzeba, że eksponowana przez powoda
okoliczność faktycznego udzielenia świadczeń na rzecz osób, których deklaracje
zawierały błędy, nie ma decydującego znaczenia dla uznania, że należy jej się
wynagrodzenie za te świadczenia. Jeżeli bowiem osoby te nie powinny być objęte
określonymi w umowie stron świadczeniami, to powodowi nie należało się
wynagrodzenie za udzielenie tych świadczeń.
Deklaracje pacjentów stanowiły niewątpliwie podstawowy dokument, który miał
potwierdzać ich prawo do świadczeń strony powodowej a zarazem obowiązek strony
pozwanej zapłaty za udzielone świadczenia. Ten charakter i cel deklaracji, w powiązaniu
z pozostałymi postanowieniami umów stron o wykonanie świadczeń zdrowotnych, ma
decydujące znaczenie dla stwierdzenia, jakie skutki dla oceny wykonania umów miało
7
przyjmowanie przez stronę powodową deklaracji wypełnionych nieprawidłowo lub
zawierających błędy i ustalenie na ich podstawie tzw. list aktywnych pacjentów.
Przyjmowanie przez stronę powodową deklaracji wypełnionych nieprawidłowo, stanowiło
niewłaściwe wykonanie jednego z jej obowiązków umownych. Istota sprawy polega
jednak na ocenie, czy było to niewykonanie umowy uzasadniające odmowę świadczenia
wzajemnego strony pozwanej, w postaci zapłaty wynagrodzenia za objęcie takiego
pacjenta opieką medyczną. W szczególności rozważeniu powinno podlegać to, czy
każdy błąd w deklaracji, lub odchylenie od wzoru stanowiącego załącznik do umowy,
stanowił niewykonanie w tym zakresie umowy przez stronę powodową, uzasadniające
odmowę zapłaty stawki za takiego pacjenta. Nie chodzi przy tym, jak wywodzi strona
powodowa, o ocenę deklaracji jako oświadczenia woli pacjenta, z punktu widzenia
przepisów kodeksu cywilnego dotyczących składania oświadczeń woli, ich formy,
błędów i ich skutków, lecz o ocenę błędów w deklaracjach z punktu widzenia
obowiązków stron umowy o wykonanie świadczeń zdrowotnych i przepisów kodeksu
cywilnego dotyczących wykonania umowy, spełnienia świadczenia wzajemnego i
skutków niewykonania umowy.
Z treści pozwu i odpowiedzi na pozew oraz dalszych pism procesowych wynika,
że obie strony zajmowały takie samo stanowisko w przedmiocie oceny skutków błędów
w deklaracjach przyjętych przez stronę powodową. Skoro bowiem strona powodowa
twierdziła, że błędy te, jako nieistotne nie mogły stanowić podstawy do odmowy wypłaty
wynagrodzenia za świadczenia udzielone pacjentom, którzy błędnie wypełnili deklaracje,
zaś strona pozwana twierdziła, że błędy te, jako rażące i istotne, uzasadniały taką
odmowę, to trzeba uznać, że obie strony uważały, iż tylko istotne błędy w deklaracjach
uzasadniały odmowę wypłaty wynagrodzenia za świadczenia udzielone pacjentom,
którzy je popełnili, zaś błędy drobne, nieistotne, nie uzasadniały takiej odmowy.
Tymczasem Sądy obu instancji ustaliły, że strona pozwana odrzuciła wszystkie
deklaracje, które zawierały jakiekolwiek błędy i odmówiła wypłaty stawki w każdym
wypadku deklaracji błędnie wypełnionej, niezależnie od rodzaju błędów. Sądy uznały to
za uzasadnione, bowiem stwierdziły, że z umowy stron wynikało, iż każdy błąd w
przyjętej przez stronę powodową deklaracji, niezależnie od jego wagi i znaczenia,
uzasadniał odmowę wypłaty ustalonej stawki osobowej za pacjenta, którego deklaracja
zawierała błąd. Nie wskazały przy tym, z których postanowień umów wyprowadziły taki
wniosek i dlaczego pominęły stanowisko obu stron w tym przedmiocie wskazujące, że
tylko błędy istotne w deklaracjach uzasadniały odmowę wypłaty stawki. Sąd Apelacyjny
8
dodatkowo powołał się na daleko idący formalizm przepisów ustawy o p.u.z. w tym
zakresie, nie wskazując jednak, z których przepisów tej ustawy należy wywieść, że
każdy błąd w wypełnieniu deklaracji pacjenta dyskwalifikował tę deklarację jako
podstawę wypłaty wynagrodzenia za wykonane świadczenia medyczne.
Trzeba więc uznać, że wykładnia umowy stron dokonana przez Sądy obu
instancji narusza nie tylko art. 65 k.c. lecz również art. 53 ust. 4 ustawy o p.u.z.
w związku z art. 4 tej ustawy, zaś ocena, iż doszło do niewykonania przez stronę
powodową umowy, uzasadniającego odmowę świadczenia wzajemnego strony
pozwanej, narusza także art. 354 k.c.
Przy ocenie wpływu błędów w deklaracjach pacjentów o wyborze lekarza na
ocenę wykonania przez stronę powodową zawartych umów, trzeba uwzględnić, poza
wskazanymi wyżej regulacjami prawnymi i postanowieniami umów, także to, że obie
umowy będące źródłem zobowiązań stron, były pierwszymi umowami zawartymi w
zupełnie nowym stanie faktycznym i prawnym, gdy dopiero wdrażano nową,
kompleksową i zasadniczą reformę służby zdrowia. W takiej sytuacji szczególnego
znaczenia nabierała nie tylko wyraźna i jednoznaczna regulacja obowiązków stron w
umowie o wykonanie świadczeń zdrowotnych i wykładnia tych postanowień zgodna z
celem umowy, lecz także ścisłe współdziałanie obu stron przy wykonywaniu umowy i
usuwanie na bieżąco wątpliwości w wykładni jej postanowień (art. 354 k.c.).
Celem zawartych umów było zapewnienie ubezpieczonym świadczeń
określonych w ustawie o p.u.z. (art. 4 ust. 2 ustawy o p.u.z.), a zatem postanowienia
umów i obowiązki stron powinny być wykładane zgodnie z tym celem. Deklaracje
pacjentów miały dokumentować ich prawo do otrzymania od strony powodowej
świadczeń zdrowotnych określonych w umowach stron i jednocześnie stanowić
podstawę do ustalania list podopiecznych, za których strona pozwana miała obowiązek
wypłacić stawkę wynagrodzenia. Tylko zatem takie błędy w deklaracjach, które
uzasadniały domniemanie, że pacjent nie ma uprawnień do otrzymania świadczeń
określonych w umowach stron albo że uprawnienia te realizuje jednocześnie w innym
zakładzie opieki zdrowotnej lub świadczące w jakikolwiek inny sposób o wpisaniu
nieprawdziwych danych, w celu uzyskania nienależnych świadczeń zdrowotnych lub
uzyskania przez stronę powodową nienależnych świadczeń finansowych od kasy
chorych, mogły uzasadniać uznanie, że strona ta nie wykonała należycie umowy w tym
zakresie, w związku z czym nie przysługuje jej świadczenie wzajemne strony pozwanej
9
w postaci umownej stawki za pacjentów, których deklaracje zawierały tego rodzaju
błędy.
Wynikający z art. 354 k.c. obowiązek współpracy i wzajemnej lojalności dłużnika i
wierzyciela oraz fakt, że umowy wykonywane były w zupełnie nowych warunkach
początkowego okresu działania zmienionego systemu organizacji służby zdrowia
uzasadnia też ocenę, że strona powodowa nie powinna być pozbawiona możliwości
usunięcia błędów w deklaracjach stwierdzonych w czasie kontroli. Umowy stron
zawierały bardzo szczegółowe regulacje dotyczące kontroli i weryfikacji także przez
stronę pozwaną list pacjentów sporządzanych przez stronę powodową, mających
stanowić podstawę ustalenia i wypłaty wynagrodzenia. Strona pozwana zatem była
również zobowiązana do oceny i weryfikacji danych stanowiących podstawę ustalania
takich list, a więc błędy prowadzące do bezpodstawnego umieszczenia danej osoby na
listach powinny być w określonym czasie i zakresie skorygowane także przez nią przy
weryfikacji list. Uchybienia strony pozwanej w tym przedmiocie nie mogą obciążać
strony powodowej. Wzajemna współpraca i informowanie się na bieżąco o trudnościach
w wykonaniu umowy w zakresie kontroli danych podawanych przez pacjentów i przy
weryfikacji list była obowiązkiem obu stron, wynikającym z art. 354 k.c. Z tych
wszystkich względów należy uznać, że podstawą odmowy wypłaty przez stronę
pozwaną stawki za objęcie opieką medyczną określonego pacjenta mogły być tylko takie
istotne i nie dające się usunąć błędy w wypełnieniu jego deklaracji, które zgodnie
z umową stron miała obowiązek zweryfikować strona powodowa i które prowadziły do
udzielenia nienależnych świadczeń zdrowotnych, nie objętych obowiązkiem zapłaty za
nie wynagrodzenia przez stronę pozwaną. Dokonana przez Sądy obu instancji
odmienna wykładnia umów stron w tym zakresie oraz uchylenie się od oceny, czy
wszystkie stwierdzone w czasie kontroli błędy w deklaracjach miały charakter błędów
istotnych w opisanym wyżej znaczeniu, doprowadziło do nie rozpoznania istoty sprawy a
w konsekwencji do przedwczesnej oceny, iż strona powodowa otrzymała nienależne
świadczenie za usługi zdrowotne udzielone pacjentom, których deklaracje strona
pozwana zdyskwalifikowała jako zawierające błędy. Uzasadnia to także kasacyjny
zarzut naruszenia art. 410 w zw. z art. 405 k.c.
Nie jest natomiast trafny zarzut naruszenia art. 378 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny
ustosunkował się bowiem do wszystkich zarzutów apelacji, także do zarzutu naruszenia
przez Sąd Okręgowy art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 i art. 410 § 2 k.c. Fakt, że jego
uzasadnienie w tym zakresie nie jest obszerne o tyle nie miał wpływu na rozstrzygnięcie
10
sprawy, że nie doszło przed Sądem pierwszej instancji do naruszenia wskazanych
przepisów. Strona powodowa w pozwie twierdziła, że otrzymała od strony pozwanej
zgodnie z umową wynagrodzenie za pacjentów, których deklaracje w czasie późniejszej
kontroli zostały zdyskwalifikowane, przyznała to także strona pozwana. Skoro zatem w
toku procesu strona powodowa zmieniła stanowisko w tym przedmiocie i twierdziła, że
już w czasie comiesięcznych kontroli strona pozwana wykryła błędy w deklaracjach i nie
wypłaciła za tych pacjentów wynagrodzenia, to powinna te okoliczności udowodnić, tym
bardziej, że takie twierdzenie stanowiło zmianę podstawy faktycznej roszczenia, która
dotychczas w tym zakresie była bezsporna. Bezzasadność powyższego zarzutu
kasacyjnego nie ma jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Najwyższy,
skoro wskazane wyżej zarzuty naruszenia prawa materialnego okazały się uzasadnione,
co skutkuje uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu
do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego (art.
398(15) § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 2 w zw. z art. 398(21) k.p.c.).