Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 425/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 lutego 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maria Grzelka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSA Krzysztof Strzelczyk
Protokolant Anna Banasiuk
w sprawie z powództwa M. C.
przeciwko K. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 24 lutego 2006 r.,
kasacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 9 listopada 2004 r.,
1. oddala kasację,
2. zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w P. na rzecz
adwokata S. W. kwotę 1.200,- (jeden tysiąc dwieście) złotych
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
pozwanemu w postępowaniu kasacyjnym.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem Sądu Okręgowy w P. oddalił apelację pozwanego od
wyroku Sądu Rejonowego w P. z dnia 29 marca 2004 r. zasądzającego od
pozwanego na rzecz powoda kwotę 21.708,88 złotych i odsetkami ustawowymi i
kosztami procesu. Wyrok został wydany w terminie publikacyjnym po rozprawie,
która odbyła się w dniu 29 października 2004 r. Za pozwanego na rozprawę nikt się
nie stawił. Sąd uznał, że pełnomocnik pozwanego został prawidłowo zawiadomiony.
W kasacji pozwany zarzucił, że powyższy wyrok został wydany w warunkach
nieważności postępowania ze względu na pozbawienie skarżącego możliwości
obrony jego praw wskutek niezawiadomienia pozwanego o rozprawie w dniu
29 października 2004 r. w sytuacji, gdy wcześniej wygasło pełnomocnictwo, którego
pozwany udzielił córce B. K. (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Wskazał, że pismem złożonym
w dniu 29 września 2004 r. pełnomocnik pozwanego zawiadomiła Sąd Rejonowy o
wypowiedzeniu przez nią pełnomocnictwa. Pismo to zostało przekazane Sądowi
Okręgowemu w dniu 5 listopada 2004 r. Zdaniem skarżącego, w/w pismo powinno
być przekazane niezwłocznie w ślad za aktami przesłanymi wraz z apelacją
pozwanego, w każdym zaś razie powinno wywołać określoną reakcję Sądu
Okręgowego skutkującą zawiadomieniem o rozprawie apelacyjnej samego
pozwanego skoro nadeszło do tego Sądu przed wyznaczonym terminem publikacji
wyroku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 94 k.p.c. wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego odnosi
skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym. W art. 94 § 1
k.p.c. wyrażona została procesowa skuteczność wobec sądu czynności
wypowiedzenia podjętej przez mocodawcę. Zważywszy na treść art. 94 § 2 k.p.c.,
przewidującego wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego także przez
pełnomocnika oraz brak racjonalnych argumentów mogących przemawiać za
odmienną skutecznością wobec sądu wypowiedzenia dokonanego przez drugą
stronę stosunku pełnomocnictwa procesowego należy przyjąć, że w/w skuteczność
została w art. 94 k.p.c. uregulowana jednolicie dla przypadków wypowiedzenia
3
dokonanego zarówno przez mocodawcę jak i przez pełnomocnika. Dopiero zatem
od chwili powzięcia wiadomości o wypowiedzeniu pełnomocnictwa przez
mocodawcę lub wygaśnięciu obowiązku działania pełnomocnika, który był stroną
wypowiadającą (art. 94 § 2 k.p.c.) sąd ma obowiązek traktowania strony jako
działającej bez pełnomocnika. Oznacza to, że czynności procesowe pełnomocnika
dokonane wobec sądu przed zawiadomieniem go o wypowiedzeniu
pełnomocnictwa lub wygaśnięciu obowiązku działania pełnomocnika są procesowo
skuteczne choćby podjęte były w czasie po wypowiedzeniu lub po upływie
2 następnych tygodni, jak również, że skuteczne procesowo są czynności sądu
wobec pełnomocnika (a w konsekwencji – wobec strony) dokonane po
wypowiedzeniu pełnomocnictwa lub po upływie następnych 2 tygodni ale przed
zawiadomieniem o tym sądu.
W rozpoznawanej sprawie skarżący zarzucił, że na rozprawie w dniu
29 października 2004 r. powinien być traktowany przez Sąd Okręgowy jako strona
działająca bez pełnomocnika procesowego ponieważ pełnomocnictwo udzielone
przez pozwanego wygasło wskutek wypowiedzenia dokonanego przez B. K.w dniu
29 września 2004 r. Pomija jednak, że w okresie od dnia 29 września 2004 r. (jeśli
tę datę przyjąć za datę wypowiedzenia danego pozwanemu przez córkę) do dnia
29 października 2004 r., gdy odbyła się rozprawa apelacyjna, Sąd Okręgowy nie
został zawiadomiony ani przez B. K. ani przez pozwanego, że pełnomocnictwo
zostało wypowiedziane. Co więcej – w dniu 4 października 2004 r. córka
pozwanego pokwitowała odbiór zawiadomienia o terminie rozprawy apelacyjnej
wyznaczonej na dzień 29 października 2004 r. (k – 126) i również wtedy nie
zawiadomiła Sądu, że pełnomocnikiem już nie jest. W tej sytuacji doręczenie córce
pozwanego zawiadomienia o rozprawie apelacyjnej było procesowo skuteczne (art.
133 § 3 w zw. z art. 94 § 1 k.p.c.). Brak więc podstaw do przyjęcia, że pozwany
został pozbawiony możności obrony swych praw na tej rozprawie ze względu na
niezawiadomienie jego samego przez Sąd Okręgowy.
Wymaga podkreślenia, że zawiadomienie, o którym mowa w art. 94 § 1
k.p.c. dotyczy tego sądu, przed którym mają być podjęte przez stronę lub wobec
niej czynności procesowe bez udziału pełnomocnika i obowiązkiem strony (jej
dotychczasowego pełnomocnika) jest skierowanie pisma zawiadamiającego
4
o wypowiedzeniu do właściwego sądu. Obowiązku tego nie uchyla wymóg
dotyczący dołączenia przez sekretariat sądu pisma procesowego do właściwych akt
bez nieuzasadnionej zwłoki. Sąd ma obowiązek czuwania nad sprawnością
postępowania ale nie jest to równoznaczne z obowiązkiem przestrzegania terminów
lub innych instytucji procesowych odnoszących się do stron. Ponadto,
w rozpoznawanej sprawie okoliczność, że Sąd Rejonowy przesłał pismo z dnia
27 września 2004 r. do Sądu Okręgowego dopiero w dniu 4 listopada 2004 r.
pozostawała bez wpływu na skuteczność doręczenia pełnomocnikowi pozwanego
w dniu 4 października 2004 r. zawiadomienia o rozprawie apelacyjnej. Skarżący
w kasacji nie wykazał, że w normalnym toku czynności Sądu Rejonowego można
było wymagać, aby pismo z dnia 27 września 2004 r. podlegało wysłaniu w takim
czasie, iż gwarantowało to dotarcie pisma do Sądu Okręgowego przed dniem
4 października 2004 r. Przeciwnie – zważywszy na konieczność przedłożenia
pisma Przewodniczącemu Wydziału oraz podjęcia właściwych czynności
biurowych, na co przeciętnie trzeba przyjąć przynajmniej 3 dni, należy uznać, iż
nawet wysłanie w/w pisma niezwłocznie nie gwarantowało dotarcia pisma do Sądu
Okręgowego do dnia 4 października 2004 r. Natomiast każde późniejsze
zawiadomienie Sądu Okręgowego o wypowiedzeniu pełnomocnictwa było bez
znaczenia dla oceny, że w dniu 4 października 2004 r. (tj. w dniu odebrania przez
córkę pozwanego zawiadomienia o terminie rozprawy apelacyjnej) zostało wobec
Sądu Okręgowego skutecznie doręczone pełnomocnikowi pozwanego
zawiadomienie o rozprawie wyznaczonej na dzień 29 października 2004 r. i brak
było podstaw do ponownego zawiadomienia samego pozwanego (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2002 r. I PZ 58/02 – OSNP 2004,
nr 10, poz. 173).
Z przedstawionych względów kasacja została oddalona – art. 39312
k.p.c.
w brzmieniu sprzed zmian wprowadzonych ustawą z dnia 22 grudnia 2004
o zmianie k.p.c. ...(-) (Dz. U. z 2005, Nr 13, poz. 98).
O kosztach orzeczono na podstawie § 19 Rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie ... (-) (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
5
jc