IV CSK 138/05
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:20-10-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III CZP 130/05
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CSK 138/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maria Grzelka
SSN Zbigniew Strus
Protokolant Bogumiła Gruszka
w sprawie z powództwa Zespołu Opieki Zdrowotnej […]
przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 31 maja 2006 r.,
skarg kasacyjnych powodów : […]
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 30 czerwca 2005 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawy przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 30 czerwca 2005 r. oddalił apelacje powodów: […]
od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 5 listopada 2004 r., którym oddalono żądania
powodów zasądzenia na ich rzecz od pozwanego Narodowego Funduszu Zdrowia
określonych kwot z tytułu wydatków poniesionych w określonych okresach na
sfinansowanie zwiększonych kosztów wynagrodzeń wypłaconych pracownikom na
podstawie art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie
kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.), obowiązującego od dnia 1 stycznia
2001 r. na podstawie ustawy nowelizacyjnej z dnia 22 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr
5, poz. 45, tzw. „ustawa 203”). U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd, że brak podstaw
do przypisania Narodowemu Funduszowi Zdrowia (poprzednio kasom chorych)
jakiegokolwiek prawnego obowiązku uczestniczenia w poniesieniu kosztów związanych z
finansowymi konsekwencjami tzw. „ustawy 203”.
Skargi kasacyjne powodów - oparte na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. –
zawierają zarzut naruszenia art. 194, 328 § 2, 233 § 1 k.p.c., a także m. in. art. 3571
, 415
k.c. oraz art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania
przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) – i zmierzają do uchylenia powyższego wyroku oraz
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kluczowe w sprawie zagadnienie dotyczące podstawy prawnej do przypisania
Narodowemu Funduszowi Zdrowia (poprzednio kasom chorych) obowiązku uczestniczenia
w poniesieniu kosztów związanych z finansowymi konsekwencjami tzw. „ustawy 203” było
przedmiotem rozstrzygnięcia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, który w uchwale
z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 130/05 (dotychczas niepublikowana) stwierdził: „artykuł 4a
ustawy z dnia 19 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym kształtowaniu przyrostu przeciętnych
wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1,
poz. 2 ze zm.) stanowi – w związku z art. 56 k.c. – podstawę roszczenia samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej w stosunku do kasy chorych (Narodowego
Funduszu Zdrowia) o zwrot zwiększonego wynagrodzenia pracowników, jeżeli zakład ten,
mimo prawidłowego gospodarowania środkami uzyskanymi na podstawie umowy
o udzielenie świadczeń zdrowotnych, nie mógł tych kosztów pokryć w całości lub
w części”. Z obszernej argumentacji wynika, że włączenie obciążenia powstałego na
podstawie art. 4a w treść stosunku zobowiązaniowego o udzielenie świadczeń
3
zdrowotnych prowadziło do istotnej modyfikacji, a w istocie do rozszerzenia zobowiązania
do finansowania tych świadczeń. Oznacza to, że zakład opieki zdrowotnej mógł domagać
się renegocjacji umowy, tak by w uzasadnionym rozmiarze uwzględniała ona koszt
zwiększonych wypłat z tytułu wynagrodzeń, a w wypadku odmowy renegocjacji mógł
domagać się zwrotu – w analogicznym zakresie – spełnionych z tego tytułu świadczeń.
Zobowiązanie powinno być bowiem wykonane zgodnie z jego treścią oraz w sposób
odpowiadający kryteriom wynikającym z zasad współżycia społecznego i celu społeczno-
gospodarczego (art. 354 § 1 k.c.).
Stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale, i aprobowane przez Sąd
Najwyższy rozpoznający skargi kasacyjne, co do znaczenia art. 4a ustawy z dnia
16 grudnia 1994 r. i jego skutków w odniesieniu do stosunku zobowiązaniowego łączącego
strony, jest zasadniczo odmienne od tego, które zajął Sąd Apelacyjny. Skarżący zasadnie
zatem zakwestionowali pogląd tego Sądu o braku podstaw do przypisania pozwanemu
obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez powodów na wypłatę zwiększonego
wynagrodzenia pracowników na podstawie „ustawy 203”.
Zasadne zakwestionowanie tego poglądu uzasadniało uwzględnienie skarg
kasacyjnych i orzeczenie w oparciu o art. 39815
k.p.c. Kwestia wysokości roszczeń, jakie
mogą przysługiwać powodom, nie była w ogóle przedmiotem ustaleń oraz oceny Sądu,
i pozostała całkowicie otwarta.
jc
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maria Grzelka
SSN Zbigniew Strus
Protokolant Bogumiła Gruszka
w sprawie z powództwa Zespołu Opieki Zdrowotnej […]
przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 31 maja 2006 r.,
skarg kasacyjnych powodów : […]
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 30 czerwca 2005 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawy przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 30 czerwca 2005 r. oddalił apelacje powodów: […]
od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 5 listopada 2004 r., którym oddalono żądania
powodów zasądzenia na ich rzecz od pozwanego Narodowego Funduszu Zdrowia
określonych kwot z tytułu wydatków poniesionych w określonych okresach na
sfinansowanie zwiększonych kosztów wynagrodzeń wypłaconych pracownikom na
podstawie art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie
kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.), obowiązującego od dnia 1 stycznia
2001 r. na podstawie ustawy nowelizacyjnej z dnia 22 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr
5, poz. 45, tzw. „ustawa 203”). U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd, że brak podstaw
do przypisania Narodowemu Funduszowi Zdrowia (poprzednio kasom chorych)
jakiegokolwiek prawnego obowiązku uczestniczenia w poniesieniu kosztów związanych z
finansowymi konsekwencjami tzw. „ustawy 203”.
Skargi kasacyjne powodów - oparte na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. –
zawierają zarzut naruszenia art. 194, 328 § 2, 233 § 1 k.p.c., a także m. in. art. 3571
, 415
k.c. oraz art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania
przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) – i zmierzają do uchylenia powyższego wyroku oraz
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kluczowe w sprawie zagadnienie dotyczące podstawy prawnej do przypisania
Narodowemu Funduszowi Zdrowia (poprzednio kasom chorych) obowiązku uczestniczenia
w poniesieniu kosztów związanych z finansowymi konsekwencjami tzw. „ustawy 203” było
przedmiotem rozstrzygnięcia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, który w uchwale
z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 130/05 (dotychczas niepublikowana) stwierdził: „artykuł 4a
ustawy z dnia 19 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym kształtowaniu przyrostu przeciętnych
wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1995 r. Nr 1,
poz. 2 ze zm.) stanowi – w związku z art. 56 k.c. – podstawę roszczenia samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej w stosunku do kasy chorych (Narodowego
Funduszu Zdrowia) o zwrot zwiększonego wynagrodzenia pracowników, jeżeli zakład ten,
mimo prawidłowego gospodarowania środkami uzyskanymi na podstawie umowy
o udzielenie świadczeń zdrowotnych, nie mógł tych kosztów pokryć w całości lub
w części”. Z obszernej argumentacji wynika, że włączenie obciążenia powstałego na
podstawie art. 4a w treść stosunku zobowiązaniowego o udzielenie świadczeń
3
zdrowotnych prowadziło do istotnej modyfikacji, a w istocie do rozszerzenia zobowiązania
do finansowania tych świadczeń. Oznacza to, że zakład opieki zdrowotnej mógł domagać
się renegocjacji umowy, tak by w uzasadnionym rozmiarze uwzględniała ona koszt
zwiększonych wypłat z tytułu wynagrodzeń, a w wypadku odmowy renegocjacji mógł
domagać się zwrotu – w analogicznym zakresie – spełnionych z tego tytułu świadczeń.
Zobowiązanie powinno być bowiem wykonane zgodnie z jego treścią oraz w sposób
odpowiadający kryteriom wynikającym z zasad współżycia społecznego i celu społeczno-
gospodarczego (art. 354 § 1 k.c.).
Stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale, i aprobowane przez Sąd
Najwyższy rozpoznający skargi kasacyjne, co do znaczenia art. 4a ustawy z dnia
16 grudnia 1994 r. i jego skutków w odniesieniu do stosunku zobowiązaniowego łączącego
strony, jest zasadniczo odmienne od tego, które zajął Sąd Apelacyjny. Skarżący zasadnie
zatem zakwestionowali pogląd tego Sądu o braku podstaw do przypisania pozwanemu
obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez powodów na wypłatę zwiększonego
wynagrodzenia pracowników na podstawie „ustawy 203”.
Zasadne zakwestionowanie tego poglądu uzasadniało uwzględnienie skarg
kasacyjnych i orzeczenie w oparciu o art. 39815
k.p.c. Kwestia wysokości roszczeń, jakie
mogą przysługiwać powodom, nie była w ogóle przedmiotem ustaleń oraz oceny Sądu,
i pozostała całkowicie otwarta.
jc