Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 53/06
POSTANOWIENIE
Dnia 30 sierpnia 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Przedsiębiorstwu Przemysłowo- Handlowo - Usługowemu
"L." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś.
o eksmisję i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 30 sierpnia 2006 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 2 marca 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 25 maja 2005 r. Sąd Okręgowy w P. uwzględnił w całości
żądania powoda i nakazał pozwanej opuszczenie, opróżnienie i wydanie określonej
nieruchomości oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 70.000,- złotych
z odsetkami ustawowymi. Pozwana wniosła apelację, w której domagała się zmiany
zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości lub uchylenia
zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny, zaskarżonym postanowieniem, wydanym
po przeprowadzeniu rozprawy, odrzucił apelację na podstawie art. 373 w zw. z art.
3701
k.p.c. jako niespełniającą wymogu wskazania zakresu zaskarżenia. Sąd
Apelacyjny stwierdził, że wniosek apelacji zawierający żądanie zmiany
zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości nie świadczy o spełnieniu
przez skarżącą wymogu z art. 368 § 1 pkt 1 in fine k.p.c., zaś wątpliwości odnośnie
do tego, czy pozwana zaskarżyła wyrok w całości czy w części wynikają nie tylko z
faktu, że pozwana - reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - nie
oznaczyła tego wyraźnie, ale także z podania wartości przedmiotu zaskarżenia w
kwocie 70.000,- złotych. Zdaniem Sądu, nieoznaczenie wartości przedmiotu
zaskarżenia w części dotyczącej rozstrzygnięcia o eksmisji wskazywałoby na
objęcie apelacją tylko orzeczenia o zapłacie, czego jednak Sąd nie mógł
domniemywać. W zażaleniu pozwana zarzuciła, że z wniosku apelacyjnego
wynikało jednoznacznie, iż wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony w całości,
odnośnie do czego nie miał wątpliwości Sąd pierwszej instancji, który wezwał
skarżącą do uiszczenia wymaganych wpisów od każdego z zasądzonych
świadczeń. Podniosła też, że kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje
formułkowego określania wniosków apelacyjnych, zaś intencja skarżącej była
jasna, czego dowodem było przyjęcie przez Sąd Apelacyjny sprawy do
merytorycznego rozpoznania na rozprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie można podzielić stanowiska skarżącej, że wymóg wskazania w apelacji,
czy wyrok jest zaskarżony w całości czy w części (art. 368 § 1 pkt 1 k.p.c.) powinien
3
być uznany za spełniony jeśli wynika to z treści prawidłowo sformułowanego
wniosku o zmianę lub uchylenie wyroku (art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c.). Zakres żądanej
zmiany lub uchylenia może się odnosić tylko do zaskarżonej treści wyroku.
W związku z tym znajomość zakresu zaskarżenia musi „wyprzedzać” badanie
materii wniosku apelacyjnego, o czym świadczy już choćby kolejność samego
ujęcia redakcyjnego poszczególnych punktów w art. 368 § 1 k.p.c. Po stwierdzeniu,
że apelacja nie zawiera wskazania, czy wyrok jest zaskarżony w całości czy
w części pozostałe wymogi konstrukcyjne nie mają istotnego znaczenia i nie
muszą podlegać badaniu, ponieważ brak wskazania zakresu zaskarżenia
w przypadku sporządzenia apelacji przez adwokata, stanowi wystarczającą
podstawę do odrzucenia apelacji (art. 3701
k.p.c.).
Przede wszystkim jednak, zakres zaskarżenia nie podlega ustaleniu na
podstawie wnioskowania sądu i to niezależnie od tego, że mogłoby ono prowadzić
do wniosków oczywistych. Zgodnie z art. 368 § 1 pkt 1 k.p.c. apelacja powinna
zawierać „wskazanie”. Określenia tego nie można interpretować inaczej jak tylko
wyraźne wypowiedzenie się skarżącego przy użyciu wyrazów „zaskarżam
w całości” lub „zaskarżam w całej rozciągłości” lub „zaskarżam we wszystkich
punktach”. Również posłużenie się zwrotem „zaskarżam wyrok”, jakkolwiek
z logicznego punktu widzenia wskazywałoby na zaskarżenie całości wyroku (skoro
nie nawiązano do jakiejś jego części), nie odpowiada wymogowi z art. 368 § 1 pkt 1
k.p.c. Potrzeba zastosowania reguł logicznego myślenia świadczy właśnie
o zabiegu wnioskowania podczas gdy ustawa nie wymaga od sądu
badania apelacji pod kątem tego co z jej treści wynika lecz tylko tego co w jej treści
zostało wyraźnie wyartykułowane. Artykuł 368 § 1 k.p.c. jest wyrazem formalizmu
ustawodawcy, a formalizm na tym polega, że muszą być zachowane
określone formy.
Apelacja pozwanej nie zawiera sformułowania „zaskarżam wyrok w całości”
lub zwrotu podobnego, wyrażającego wolę zaskarżenia całego wyroku. W związku
z tym, co do zasady, należy podzielić stanowisko Sądu Apelacyjnego, że
zamieszczenie w apelacji wniosku o zmianę lub uchylenie w całości wyroku
nie stanowi o spełnieniu przez skarżącego wymogu wskazania zakresu
zaskarżenia.
4
Jednakże, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, odrzucenie apelacji nie
znajduje usprawiedliwienia. Oznaczenie zakresu zaskarżenia służy rozpoznaniu
sprawy przez sąd drugiej instancji w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.). Sąd
Okręgowy nie miał wątpliwości w tej kwestii. Również postępowanie przed Sądem
Apelacyjnym dowodzi, że Sąd ten w istocie nie miał wątpliwości co do granic
apelacji skoro w ramach wstępnego badania (art. 373 k.p.c.) nie wydał
postanowienia o odrzuceniu apelacji lecz wyznaczył i przeprowadził rozprawę,
w trakcie której rozważał merytoryczne stanowiska stron. Odrzucenie apelacji
dopiero po zamknięciu rozprawy razi nadmiernym formalizmem. Uzasadnia to
uchylenie zaskarżonego postanowienia (art. 39815
§ 1 zd. pierwsze w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c.).