Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 75/06
POSTANOWIENIE
Dnia 20 września 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon
w sprawie ze skargi pozwanego
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w B.
z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. akt [...],
z powództwa W.P. i M.P.
przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta B.
o ustalenie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 września 2006 r.,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2005 r. Sąd Okręgowy w B. oddalił apelację W.
i M.P. od wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 17 lutego 2005 r. w przedmiocie
ustalenia wysokości stawki opłaty rocznej z tytułu wieczystego użytkowania działki
gruntu położonego w B. przy ul. Ś.
W związku z wymienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Skarb Państwa –
Prezydent Miasta B. wniósł o stwierdzenie jego niezgodności z prawem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasady zastępstwa procesowego przed Sądem Najwyższym określa art. 871
k.p.c. Przepis ten ustanawia regułę, że postępowanie przed Sądem Najwyższym
objęte jest przymusem adwokacko-radcowskim. Przymus ten nie obowiązuje
jedynie w wypadkach określonych w art. 871
§ 2 k.p.c. Istota przymusu adwokacko-
radcowskiego sprowadza się do wyłączenia w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym zdolności postulacyjnej strony, jej organu, przedstawiciela
ustawowego i pełnomocników nie będących adwokatami lub radcami prawnymi.
W konsekwencji, czynności podejmowane samodzielnie przez podmioty nie
zaliczające się do kręgu adwokatów lub radców prawnych są bezskuteczne.
Przymus adwokacko-radcowski w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
obowiązywał również Skarb Państwa. Do zasadniczej zmiany w tym zakresie
doszło w wyniku wejścia w życie - z dniem 15 marca 2006 r. - ustawy z dnia 8 lipca
2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz.U. Nr 169, poz. 1417 ze
zm.). Celem utworzenia Prokuratorii Generalnej było zapewnienie należytej ochrony
prawnej praw i interesów Skarbu Państwa przez powierzenie odrębnej
i wyspecjalizowanej instytucji zastępstwa procesowego tego podmiotu.
Wykonywanie zastępstwa przez Prokuratorię Generalną jest co do zasady zależne
od jej decyzji. Jedynie w postępowaniach o szczególnym znaczeniu ze względu na
wartość przedmiotu sporu lub przedmiot sprawy zastępstwo przez Prokuratorię jest
obowiązkowe (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy). W odniesieniu natomiast do postępowania
3
przed Sądem Najwyższym zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię
Generalną jest wyłączne (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zastępstwo to wyłączone
zostało jedynie w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu
wieczystoksięgowym, w przedmiocie wpisu do właściwego rejestru,
rozpoznawanych w postępowaniu upadłościowym lub naprawczym oraz
rozpoznawanych w postępowaniu egzekucyjnym (art. 4 ust. 4 ustawy).
Istotą unormowania zawartego w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o Prokuratorii
Generalnej jest przyznanie jej funkcjonariuszom (radcom i starszym radcom,
a także Prezesowi i wiceprezesom) wyłącznego uprawnienia do zastępowania
Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym. Należy zatem przyjąć, że z przepisu
tego, mającego charakter ustrojowy, wynika również norma o charakterze
procesowym. Przepis ten przyznaje zdolność postulacyjną przed Sądem
Najwyższym wyłącznie Prokuratorii Generalnej, pozbawiając jednocześnie tej
zdolności adwokatów i radców prawnych. Z tego względu czynności podejmowane
przed Sądem Najwyższym przez podmioty inne niż Prokuratoria Generalna są
pozbawione skuteczności również wówczas, gdy Prokuratoria nie wykonuje
w sposób czynny zastępstwa procesowego Skarbu Państwa. Art. 871
§ 3 k.p.c.
należy interpretować w ten sposób, że w sprawach, w których obowiązuje wyłączne
zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną, nie jest dopuszczalne
zastępowanie go przez jakikolwiek inny podmiot (zob. postanowienie SN z dnia
31 sierpnia 2006 r., I CZ 47/06, niepubl.).
Stroną skarżącą jest Skarb Państwa – Prezydent Miasta B. Wniesienie
skargi stanowi czynność procesową związaną z postępowaniem przed Sądem
Najwyższym. Mimo objęcia tej czynności wyłącznym zastępstwem Prokuratorii
Generalnej, została ona dokonana przez reprezentującego Skarb Państwa radcę
prawnego, czyli przez osobę niemającą zdolności postulacyjnej.
Ponadto, zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia, ustanowiona ustawą z dnia 22 grudnia
2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo
o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98), powinna zawierać
- obok oznaczenia orzeczenia, od którego została wniesiona, przytoczenia jej
4
podstaw oraz ich uzasadnienia i wniosku o stwierdzenie niezgodności orzeczenia
z prawem - także wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest
niezgodne, uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez
wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy oraz wykazanie, że wzruszenie
zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest
możliwe.
Wymagania te mają charakter konstrukcyjny i powinny być spełnione
w sposób kumulatywny, w związku z czym skarga niespełniająca któregokolwiek
z nich dotknięta jest tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym
dla usuwania braków formalnych i podlega odrzuceniu a limine. W przedmiotowej
skardze nie wskazano przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest
niezgodne. Należało zatem uznać, że skarga ta nie spełnia wymagań określonych
w art. 4245
§ 1 k.p.c., co skutkuje jej odrzuceniem.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy odrzucił skargę jako
niedopuszczalną (art. 4248
§ 1 k.p.c.).