Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 375/06
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 grudnia 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Zbigniew Strus (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W.D.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B.
o uchylenie uchwał,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 grudnia 2006 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 8 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Przedmiotem procesu było żądanie uchylenia uchwały z 16 grudnia 2004 r.
Zebrania przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowej, odmawiającej udzielenia
powodowi - jako prezesowi zarządu Sp-ni absolutorium za okres od 1 sierpnia
2003 r. do 21 grudnia 2003 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda od wyroku
Sądu Okręgowego oddalającego powództwo w tym zakresie, kierując się
następującymi przesłankami:
1. Zebranie Przedstawicieli Spółdzielni podjęło uchwałę w granicach
kompetencji.
2. Uchwała nie wywołała skutków cywilnoprawnych, a powód już od
28 kwietnia 2004 r. nie pełnił funkcji prezesa zarządu, dlatego charakter
uchwały, jak i rodzaj zarzutów podnoszonych przez skarżącego (uchybienia
formalne w zwoływaniu zebrań grup członkowskich), czynią bezzasadnym
badanie jej w aspekcie ważności (art. 58 k.c.)
3. Podważanie przez powoda treści uchwały pozostaje w sprzeczności
z zarzutem nieważności opartym na okolicznościach formalnych,
dotyczących zwoływania i przebiegu zebrań grup członkowskich, niezależnie
od tego, że do uchybień w tym zakresie przyczynili się sami członkowie.
4. W sprawie [...] Sądu Okręgowego w K. zapadł wyrok oddalający powództwo
innego członka spółdzielni o uchylenie uchwał tego samego Zebrania
Przedstawicieli z powodu naruszenia wymogów dotyczących zebrań Grup
Członkowskich.
Skarga kasacyjna powoda oparta została na pierwszej podstawie (art. 3983
§ 1
pkt 1 k.p.c.). Skarżący zarzucił naruszenie przepisów: art. 59 § 2 pkt 3, art. 48 § 1
i 2 w związku z art. 37 § 1, 2 i 3, art. 39 § 1 Prawa spółdzielczego, w związku
z postanowieniami Statutu Spółdzielni i Regulaminu obrad zebrania grup
członkowskich. Naruszenie polegało zdaniem skarżącego na niewłaściwej wykładni, a
w konsekwencji na niewłaściwym zastosowaniu wskazanych przepisów. Skarżący
3
domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powód twierdził, że przeprowadzenie
zebrania Grup Członkowskich stanowiło konieczny warunek ważności uchwał
Zebrania Przedstawicieli i wskazywał, że zebrania grup nie odbyły się, lecz
przyczyną tego stanu było niezachowanie właściwego trybu ich zwoływania
i przeprowadzania. Również zebranie Przedstawicieli było zwołane wadliwie,
a fakty te „uwidocznione są w materiale dowodowym zebranym w /.../ sprawie”.
Ze względu na unormowanie wynikające z art. 59 § 2 pkt 3 Prawa spółdzielczego
każde z trzech planowanych Zebrań Przedstawicieli wymagało przeprowadzenia
zebrania Grup Członkowskich.
Skarżący kwestionuje ustalenia sądu dotyczące związku między
zachowaniem się członków a zwołaniem i przeprowadzeniem tych zebrań,
ponieważ odpowiedzialność za te zdarzenia (zrywanie zebrań) ponosi zarząd
spółdzielni, a nie jej członkowie.
Pozwana Spółdzielnia odpowiadając na skargę wnosiła jedynie o odmowę
przyjęcia skargi do rozpoznania i w związku z tym żądaniem domagała się
zasądzenia kosztów procesu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odmowa udzielenia absolutorium powodowi za okres niepełnych pięciu
miesięcy 2003 r. według ustaleń Sądu Okręgowego nie podważonych
w postępowaniu apelacyjnym, był poprzedzony zwołaniem zebrań trzech
istniejących grup członkowskich w dniach 20, 26 i 27 maja 2004 r. Na wszystkich
tych zebraniach nie doszło do merytorycznych obrad ze względu na odmowę
spółdzielców, manifestujących w ten sposób wolę wspólnego zebrania członków
spółdzielni. Do takiego wspólnego zebrania zamieszkałych członków doszło w dniu
3 czerwca 2004 r., na którym spółdzielcy wyrazili stanowisko w przedmiocie
odwołania Rady Nadzorczej i skrócenia jej kadencji oraz w sprawach finansowych
spółdzielni. Najbliższe zebranie przedstawicieli odbyło się jednak dopiero
16 grudnia 2004 r. mimo zwołania wcześniej – na 3 września 2004 r.
Prawidłowość zwołania tego organu spółdzielni, tj. Zebrania Przedstawicieli
i wyłączna jego kompetencja również w przedmiocie skwitowania działalności
4
Prezesa Zarządu (absolutorium) za okres wcześniejszy (z poprzedniego roku) nie
zostały podważone, w związku z tym Sąd rozstrzygający sprawę merytorycznie
miał podstawę do oceny, że stosowanie metody tzw. obstrukcji przez członków
spółdzielni nie może wyłączyć działalności Zebrania Przedstawicieli.
Zgodnie z postanowieniami statutu pozwanej (§ 124 pkt 2) członkowie
spółdzielni w ramach grupy, mają prawo co najmniej raz w roku zebrać się
i rozpatrywać sprawy, które mają być przedmiotem najbliższego Zebrania
Przedstawicieli. Realizując swe uprawnienie do oddziaływania na sposób
kierowania Spółdzielnią wyrażają oni wówczas publicznie swoje stanowisko lub
formułują je w postaci uchwał.
Powoływany w skardze kasacyjnej art. 59 § 2 pkt 3 Prawa spółdzielczego
gwarantuje członkom pośredni udział w kierowaniu spółdzielnią przez wyrażanie
podczas zebrania grupy, członkowskiej własnej oceny działalności organu
wykonawczego, formułowania wniosków oraz wybierania przedstawicieli.
Korzystanie z tego prawa może być zakłócane w razie ujawnienia się różnicy
stanowisk, jednakże niekonstruktywny przebieg zebrania grupy członkowskiej nie
zwalnia przedstawicieli od udziału w zebraniu, o którym mowa w postanowieniach
§§ 97 – 107 statutu pozwanej i reprezentowania członków, a w szczególności nie
powoduje nieważności podejmowanych uchwał.
Zgromadzony w toku zebrań członków grup materiał ma charakter dezyderatów
i opinii spółdzielców i winien być rozważony przez władze spółdzielni, jednak
aktami prawnymi wiążącymi w stosunkach wewnątrzspółdzielczych stają się
uchwały Zebrania Przedstawicieli, a nie oceny i żądania zawarte we wnioskach
uchwalonych na zebraniu grupy członkowskiej.
Nieprzewidziana w statucie i regulaminie odmowa (jako wyraz protestu)
przeprowadzenia zebrań grup członkowskich w terminach wyznaczonych przez
zarząd i dokonanie tego w dniu 3 czerwca 2004 r. – mimo niezachowania trybu
określonego w § 125 statutu oraz postanowieniach regulaminu obrad tych zebrań
pozwalają podzielić ocenę, która legła u podstawy zaskarżonego wyroku, iż
w kwestii absolutorium dla powoda za wskazany wyżej okres (po którym nadal
pełnił tę funkcję), członkowie spółdzielni nie zostali pozbawieni możliwości
wyrażenia swoich zapatrywań i ocen, a ich przedstawiciele mieli możliwość
5
zapoznania się z nimi i uwzględnienia przy formowaniu swych stanowisk na
Zebraniu Przedstawicieli. Brak w związku z tym podstaw do stwierdzenia
nieważności zaskarżonej uchwały podjętej przez kompetentny organ spółdzielni
(§ 99 pkt 3 statutu).
Również niedojście do skutku Zebrania Przedstawicieli i ponowne
wyznaczenie terminu nie pozbawia doniosłości wniosków (stanowisk) przyjętych na
zebraniu grupy członkowskiej, dopóki członkowie ich nie zrewidują. Przeciwne
zapatrywanie wyrażone w skardze kasacyjnej byłoby usprawiedliwione w świetle
powołanych przepisów Prawa spółdzielczego, Statutu pozwanej i regulaminu obrad
zebrań grup członkowskich, gdyby przedmiotem najbliższego Zebrania
Przedstawicieli wyznaczonego ponownie ze względu na niedojście do skutku
poprzedniego były sprawy nowe, wniesione pod obrady po zebraniu grupy
członkowskiej.
Nie znajdując usprawiedliwionej podstawy skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy
zgodnie z art. 39814
k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.