V CZ 54/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 54/07
POSTANOWIENIE
Dnia 4 października 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Zbigniew Strus
w sprawie z wniosku P.O.
przeciwko K.K.
o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 4 października 2007 r.,
zażalenia K.K.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 stycznia 2007 r., sygn. akt [...],
1. oddala zażalenie,
2. oddala wniosek wierzyciela o zasądzenie kosztów
postępowania.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2006 r. Sąd Apelacyjny nadał klauzulę
wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, obejmującemu wyrok Sądu Apelacyjnego z
dnia 24 maja 2006 r. oraz nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w K. z dnia 25 sierpnia
2004 r., przeciwko małżonce dłużnika P.K., K.K., z ograniczeniem jej
odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową. Zażalenie
Krystyny Kardasz na to postanowienie Sąd Apelacyjny odrzucił postanowieniem z
dnia 12 stycznia 2007 r.
W zażaleniu na ostatnio wymienione postanowienie K.K. zarzuciła Sądowi
Apelacyjnemu naruszenie art. 795 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że na postanowienie w
sprawie nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika nie
przysługuje zażalenie. W konkluzji wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 7674
§ 1 k.p.c., zażalenie na postanowienie sądu przysługuje
w wypadkach wskazanych w ustawie. Przytoczony przepis zamieszczony został
w tytule I części trzeciej kodeksu postępowania cywilnego i odnosi się do
wszystkich postanowień sądu objętych wspomnianą księgą, w tym do postanowień
co do nadania klauzuli wykonalności. Artykuł 795 § 1 k.p.c. stanowi, że na
postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.
Przepis ten jednak dotyczy wyłącznie postanowień wydanych przez sąd pierwszej
instancji, oceny dopuszczalności zażalenia na postanowienia sądu drugiej instancji
dokonuje się bowiem przez pryzmat art. 3941
k.p.c.
Stosownie do art. 781 § 1 k.p.c., tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od
sądu nadaje klauzulę wykonalności sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się
toczy. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę, dopóki akta sprawy w sądzie tym się
znajdują; nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy
w uchwale z dnia 5 stycznia 1999 r., III CZP 54/98, przepis art. 781 § 1 k.p.c. jest
przepisem szczególnym w odniesieniu do art. 758 k.p.c., a także w stosunku do
innych przepisów określających właściwość sądu, ma przy tym charakter
3
bezwzględnie obowiązujący, w związku z czym jego działanie nie może być
wyłączone lub ograniczone wolą stron. Sąd wskazany w tym przepisie jest zatem
właściwy do nadania tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzuli
wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika (zob. OSNC 1999, nr 6,
poz. 105).
Wydając postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności, Sąd
Apelacyjny orzeka w dalszym ciągu jako sąd drugiej, a nie – jak przyjmuje żaląca –
pierwszej instancji. Oceny tej w niczym nie zmienia okoliczność, że Sąd Apelacyjny
rozstrzyga co do nadania klauzuli wykonalności po raz pierwszy. Skoro zaś
problematyka dopuszczalności zażalenia na postanowienia sądu drugiej instancji
uregulowana została w art. 394 1
k.p.c., do rozważenia pozostaje jedynie kwestia,
czy postanowienie Sądu Apelacyjnego co do nadania klauzuli wykonalności jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Zagadnienie to było już
przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia
11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, po dokonaniu analizy dotychczasowego
orzecznictwa dotyczącego wykładni pojęcia „postanowienie kończące
postępowanie w sprawie”, przyjął, iż postanowienie nadające klauzulę
wykonalności lub odmawiające jej nadania nie jest orzeczeniem kończącym
postępowanie w sprawie. Podkreślił, że użycie przez ustawodawcę dopełnienia
„w sprawie” świadczy wyraźnie o zamiarze zwężenia omawianego pojęcia tylko do
orzeczeń kończących postępowanie jako całość poddaną pod osąd, z wyłączeniem
orzeczeń incydentalnych, ubocznych. Z tych przyczyn trzeba odrzucić wykładnię
zmierzającą do uznania za kończące postępowanie w sprawie takich orzeczeń,
które zamykają tylko jakiś fragment sprawy lub jej boczny nurt, rozstrzygają kwestię
wpadkową albo finalizują postępowanie pomocnicze bądź czynności
przygotowawcze. Nadanie klauzuli wykonalności następuje natomiast
w postępowaniu pomocniczym, toczącym się poza ramami sprawy głównej (zob.
OSNC 2006, nr 1, poz. 16 oraz powołane tam orzecznictwo). Identyczne
stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 stycznia 2006 r., III CZ
107/05 (niepubl.), stwierdzając, że postanowienie sądu apelacyjnego o nadaniu
klauzuli wykonalności nie jest postanowieniem kończącym postępowanie
4
w sprawie, wobec czego złożone na to postanowienie zażalenie ulega odrzuceniu
jako niedopuszczalne.
Skład orzekający Sądu Najwyższego podziela to stanowisko oraz
argumentację przytoczoną dla jego uzasadnienia. W konsekwencji, trzeba
stwierdzić, że Sąd Apelacyjny trafnie uznał zażalenie na postanowienie tego Sądu
o nadaniu klauzuli wykonalności za niedopuszczalne.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji. Wniosek o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego, zawarty w piśmie określonym jako odpowiedź na
zażalenie, uległ oddaleniu, ponieważ pismo to zostało złożone po upływie terminu
wskazanego w art. 395 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. (zob. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1071/00, OSNC 2003, nr 9, poz. 120).
POSTANOWIENIE
Dnia 4 października 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Zbigniew Strus
w sprawie z wniosku P.O.
przeciwko K.K.
o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 4 października 2007 r.,
zażalenia K.K.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 stycznia 2007 r., sygn. akt [...],
1. oddala zażalenie,
2. oddala wniosek wierzyciela o zasądzenie kosztów
postępowania.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 8 grudnia 2006 r. Sąd Apelacyjny nadał klauzulę
wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, obejmującemu wyrok Sądu Apelacyjnego z
dnia 24 maja 2006 r. oraz nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w K. z dnia 25 sierpnia
2004 r., przeciwko małżonce dłużnika P.K., K.K., z ograniczeniem jej
odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową. Zażalenie
Krystyny Kardasz na to postanowienie Sąd Apelacyjny odrzucił postanowieniem z
dnia 12 stycznia 2007 r.
W zażaleniu na ostatnio wymienione postanowienie K.K. zarzuciła Sądowi
Apelacyjnemu naruszenie art. 795 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że na postanowienie w
sprawie nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika nie
przysługuje zażalenie. W konkluzji wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 7674
§ 1 k.p.c., zażalenie na postanowienie sądu przysługuje
w wypadkach wskazanych w ustawie. Przytoczony przepis zamieszczony został
w tytule I części trzeciej kodeksu postępowania cywilnego i odnosi się do
wszystkich postanowień sądu objętych wspomnianą księgą, w tym do postanowień
co do nadania klauzuli wykonalności. Artykuł 795 § 1 k.p.c. stanowi, że na
postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.
Przepis ten jednak dotyczy wyłącznie postanowień wydanych przez sąd pierwszej
instancji, oceny dopuszczalności zażalenia na postanowienia sądu drugiej instancji
dokonuje się bowiem przez pryzmat art. 3941
k.p.c.
Stosownie do art. 781 § 1 k.p.c., tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od
sądu nadaje klauzulę wykonalności sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się
toczy. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę, dopóki akta sprawy w sądzie tym się
znajdują; nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy
w uchwale z dnia 5 stycznia 1999 r., III CZP 54/98, przepis art. 781 § 1 k.p.c. jest
przepisem szczególnym w odniesieniu do art. 758 k.p.c., a także w stosunku do
innych przepisów określających właściwość sądu, ma przy tym charakter
3
bezwzględnie obowiązujący, w związku z czym jego działanie nie może być
wyłączone lub ograniczone wolą stron. Sąd wskazany w tym przepisie jest zatem
właściwy do nadania tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzuli
wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika (zob. OSNC 1999, nr 6,
poz. 105).
Wydając postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności, Sąd
Apelacyjny orzeka w dalszym ciągu jako sąd drugiej, a nie – jak przyjmuje żaląca –
pierwszej instancji. Oceny tej w niczym nie zmienia okoliczność, że Sąd Apelacyjny
rozstrzyga co do nadania klauzuli wykonalności po raz pierwszy. Skoro zaś
problematyka dopuszczalności zażalenia na postanowienia sądu drugiej instancji
uregulowana została w art. 394 1
k.p.c., do rozważenia pozostaje jedynie kwestia,
czy postanowienie Sądu Apelacyjnego co do nadania klauzuli wykonalności jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Zagadnienie to było już
przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia
11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, po dokonaniu analizy dotychczasowego
orzecznictwa dotyczącego wykładni pojęcia „postanowienie kończące
postępowanie w sprawie”, przyjął, iż postanowienie nadające klauzulę
wykonalności lub odmawiające jej nadania nie jest orzeczeniem kończącym
postępowanie w sprawie. Podkreślił, że użycie przez ustawodawcę dopełnienia
„w sprawie” świadczy wyraźnie o zamiarze zwężenia omawianego pojęcia tylko do
orzeczeń kończących postępowanie jako całość poddaną pod osąd, z wyłączeniem
orzeczeń incydentalnych, ubocznych. Z tych przyczyn trzeba odrzucić wykładnię
zmierzającą do uznania za kończące postępowanie w sprawie takich orzeczeń,
które zamykają tylko jakiś fragment sprawy lub jej boczny nurt, rozstrzygają kwestię
wpadkową albo finalizują postępowanie pomocnicze bądź czynności
przygotowawcze. Nadanie klauzuli wykonalności następuje natomiast
w postępowaniu pomocniczym, toczącym się poza ramami sprawy głównej (zob.
OSNC 2006, nr 1, poz. 16 oraz powołane tam orzecznictwo). Identyczne
stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 stycznia 2006 r., III CZ
107/05 (niepubl.), stwierdzając, że postanowienie sądu apelacyjnego o nadaniu
klauzuli wykonalności nie jest postanowieniem kończącym postępowanie
4
w sprawie, wobec czego złożone na to postanowienie zażalenie ulega odrzuceniu
jako niedopuszczalne.
Skład orzekający Sądu Najwyższego podziela to stanowisko oraz
argumentację przytoczoną dla jego uzasadnienia. W konsekwencji, trzeba
stwierdzić, że Sąd Apelacyjny trafnie uznał zażalenie na postanowienie tego Sądu
o nadaniu klauzuli wykonalności za niedopuszczalne.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji. Wniosek o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego, zawarty w piśmie określonym jako odpowiedź na
zażalenie, uległ oddaleniu, ponieważ pismo to zostało złożone po upływie terminu
wskazanego w art. 395 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. (zob. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1071/00, OSNC 2003, nr 9, poz. 120).