Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 57/07
POSTANOWIENIE
Dnia 14 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Maria Grzelka (sprawozdawca)
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa "A." S.A.
przeciwko "T." Sp. z o.o.
o wydanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 grudnia 2007 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 lipca 2007 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
W pozwie o wydanie rzeczy, skierowanym do Sądu Rejonowego w K.,
powód oznaczył wartość przedmiotu sporu na kwotę 20.000,- złotych.
Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2005 r. (k – 30) Sąd Rejonowy sprawdził
wartość przedmiotu sporu i ustalił ją na kwotę 279.380,00 złotych, oraz stwierdzając
swoją niewłaściwość rzeczową przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w K. Sąd
Okręgowy wezwał powoda do uiszczenia wpisu od pozwu w kwocie stosownej ze
względu na wartość przedmiotu sporu ustaloną przez Sąd Rejonowy, a po
uiszczeniu przez powoda tej kwoty doręczył pozwanej Spółce odpis pozwu. W
odpowiedzi na pozew pozwana wdała się w spór co do istoty sprawy nie podnosząc
uprzednio zarzutów odnośnie do wartości przedmiotu sporu. W toku procesu, po
wydaniu przez biegłego opinii, w której określona została na kwotę 45.800,- zł
wartość rzeczy będącej przedmiotem żądania powoda, powód wniósł o zmianę
postanowienia Sądu Rejonowego w przedmiocie ustalenia wartości przedmiotu
sporu przez określenie tej wartości na kwotę 45.800,- złotych. Postanowieniem z
dnia 23 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy zmienił wymienione postanowienie i ustalił
wartość przedmiotu sporu na kwotę 45.800,- złotych jednocześnie ustalając inną
wysokość wpisu od pozwu. Zwrócił też powodowi kwotę 12.263,- złotych,
stanowiącą różnicę pomiędzy uiszczonym wpisem w kwocie 15.569,- złotych a
obliczonym stosownie do nowej wartości przedmiotu sporu. Wyrokiem z dnia 30
listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił powództwo. Sąd Apelacyjny,
uwzględniając apelację powoda, zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji w ten
sposób, że nakazał pozwanej, aby wydała powodowi rzecz wskazaną w pozwie za
jednoczesną zapłatą na rzecz pozwanej kwoty 229.000,- złotych i oddalił
powództwo w pozostałej części.
W skardze kasacyjnej powód zaskarżył powyższy wyrok w całości
oznaczając wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 229.000,- złotych. Sąd
Apelacyjny postanowieniem z dnia 11 lipca 2007 r. odrzucił skargę kasacyjną jako
niedopuszczalną ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia niższą niż
50.000,- złotych. Wskazał, że ustalona wartość przedmiotu sporu opiewała na
3
kwotę 45.800,- złotych i taka kwota była też przedmiotem postępowania
apelacyjnego, w związku z czym, jak również wobec braku podstaw do przyjęcia,
że w postępowaniu apelacyjnym doszło do rozszerzenia powództwa lub zasądzenia
ponad żądanie, wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej nie mogła
być wyższa od w/w wartości przedmiotu sporu ani wartości przedmiotu zaskarżenia
w apelacji.
Rozpoznając zażalenie powoda Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 25 § 1 i 2 k.p.c. sąd może sprawdzić wartość przedmiotu
sporu oznaczoną przez powoda z tym, że po doręczeniu pozwu może tego
dokonać jedynie na zarzut pozwanego i to zgłoszony przed wdaniem się w spór co
do istoty sprawy. Po ustaleniu w ten sposób, wartość przedmiotu sporu nie podlega
ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania (art. 26 k.p.c.).
W rozpoznawanej sprawie sprawdzenie wartości przedmiotu sporu
oznaczonej w pozwie nastąpiło na podstawie art. 25 § 1 k.p.c. i Sąd Rejonowy
wydał w tym przedmiocie postanowienie.
Brak było podstaw do zmiany tego postanowienia przez Sąd Okręgowy. Nie
związanie sądu wyższego rzędu, o którym mowa w art. 200 § 2 k.p.c. dotyczy
postanowienia o przekazaniu, natomiast nie dotyczy postanowienia o sprawdzeniu
i ustaleniu wartości przedmiotu sporu chyba, że po doręczeniu przez ten sąd pozwu
strona pozwana we właściwym czasie podniesienie stosowny zarzut;
w rozpoznawanej sprawie nie miało to miejsca. Wbrew, chybionym z gruntu
i niepodlegającym uwzględnieniu, wnioskom powoda o zmianę oznaczenia wartości
przedmiotu sporu w toku postępowania przed Sądem Okręgowym i wbrew ocenie
Sądu Apelacyjnego w zaskarżonym postanowieniu, wartością przedmiotu sporu
i wartością przedmiotu zaskarżenia w apelacji była kwota 279.380,- złotych.
Nie zmienia tego w niczym okoliczność, że do wydania przez Sąd Okręgowy
postanowienia z dnia 23 listopada 2006 r. doszło z inicjatywy powoda przy
jednoczesnej bezczynności w tym zakresie strony pozwanej. Odnośnie do wartości
przedmiotu sporu dyspozycyjność strony powodowej ograniczona jest do
oznaczenia tej wartości w chwili wnoszenia pozwu (art. 19 § 2 k.p.c.) i nie podlega
następnie korekcie – z zastrzeżeniem art. 25 § 1 i 2 k.p.c. - choćby powód zmienił
4
w tej kwestii stanowisko i choćby okazało się na podstawie wyników postępowania
dowodowego dotyczącego meritum sprawy, że przedmiot sporu przedstawiał
rzeczywistą wartość inną aniżeli wskazał to powód.
Z przedstawionych względów należało uznać, że wartość przedmiotu
zaskarżenia została oznaczona w skardze kasacyjnej prawidłowo, w związku
z czym art. 3982
§ 1 k.p.c. nie mógł stanowić podstawy oceny skargi jako
niedopuszczalnej.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie
(art. 386 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.).