Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 108/08
POSTANOWIENIE
Dnia 17 grudnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Henryk Pietrzkowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa R. Ż.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji W.(…) S.A. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 grudnia 2008 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 30 czerwca 2008 r.,
sygn. akt VI ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 30 czerwca 2008 r. odrzucił, wniesioną w
dniu 30 maja 2008 r., skargę kasacyjną powoda, który w postępowaniu przed sądem I i
II instancji uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych, uzasadniając to rozstrzygnięcie
stwierdzeniem, że skoro zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008
r., III CZP 142/07, mającą moc zasady prawnej (OSNC 2008, nr 11, poz. 122) udzielone
powodowi zwolnienie od kosztów sądowych nie przenosi się na postępowanie
kasacyjne, to pełnomocnik skarżącego powinien uiścić, czego nie uczynił, opłatę od
skargi w wysokości 2 500 zł.
Rozpoznając zażalenie powoda, zawierające wniosek o uchylenie tego
postanowienia, Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
2
Kwestia, czy zwolnienie od kosztów sądowych udzielone w toku postępowania
przed sądem pierwszej lub drugiej instancji rozciąga się także na postępowanie
wywołane skargą kasacyjną, była rozbieżnie rozstrzygana nie tylko w orzecznictwie
sądów powszechnych, ale także Sądu Najwyższego. Poglądy prezentowane w
piśmiennictwie również nie były jednolite. Z tych względów Sąd Najwyższy podjął
uchwałę powołaną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Dążąc do
umocnienia oddziaływania podjętej uchwały oraz ujednolicenia praktyki, a także do
uniknięcia komplikacji, które mogłyby nastąpić na skutek stosowania uchwały jako
argumentu przy wnoszeniu skarg o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnymi orzeczeniami opartymi na wykładni odmiennej niż w niej zastosowana,
Sąd Najwyższy rozważył także zakres jej związania - jako zasady prawnej - w czasie.
Stwierdził w uzasadnieniu tej uchwały, że podstawę do takich rozważań daje głoszony w
literaturze oraz orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego pogląd, że gdy występowały
rozbieżności interpretacyjne w praktyce funkcjonowania prawa – w zachowaniach
podmiotów zobowiązanych do przestrzegania norm prawnych oraz w działaniach
organów powołanych do ich stosowania - istnieje możliwość ograniczenia wstecznego
stosowania ustalonej interpretacji przepisu (uchwała Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7
marca 1995 r., W 9/94, OTK Zb.Urz. 1995, nr 1 poz. 20). Sąd Najwyższy miał też na
względzie analizę dokonaną przez sędziów Sądu Najwyższego w uzasadnieniach zdań
odrębnych do uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2007 r.,
BSA 1-4110-5/07 (OSNC 2008, nr 4, poz. 42). Z tych względów stwierdził, że dokonana
w uchwale wykładnia ma zastosowanie na przyszłość, od dnia jej podjęcia.
W sprawie, w której wydane zostało zaskarżone postanowienie skarga kasacyjna
wniesiona została w dniu 30 maja 2008 r., a więc przed podjęciem wspomnianej
uchwały. W przypadku zatem skargi kasacyjnej złożonej przed dniem 5 czerwca 2008 r.
Sąd drugiej instancji - mimo podzielenia poglądu wyrażonego w uchwale Sądu
Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r. - powinien przyjąć, że skarżący korzysta z
udzielonego zwolnienia od kosztów także w postępowaniu wywołanym wniesieniem
skargi kasacyjnej. Nie można bowiem ustalonej interpretacji przepisów prawa,
działającej na przyszłość tj. od dnia 5 czerwca 2008 r. stosować do skargi wniesionej
przed tą datą.
Z tych względów należało orzec, jak w sentencji (art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§
3 k.p.c.).

I CZ 108/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia