Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PZP 3/09
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
Protokolant Anna Pęśko
w sprawie z powództwa B. M.
przeciwko Zespołowi Szkół Ogólnokształcących z Oddziałami Sportowymi w C.
o odprawę emerytalną,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 4 grudnia 2009 r.,
zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w L. postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2009 r.,
"czy nauczycielowi, którego stosunek pracy ustał w związku z
przejściem na emeryturę przysługuje odprawa przewidziana w art. 28
ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst
jednolity: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), jeżeli w dacie
ustania stosunku pracy jest on niezdolny do wykonywania
dotychczasowej pracy;"
postanawia:
odmówić podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
2
Przedstawione w sentencji postanowienia zagadnienie prawne powstało w
następujących okolicznościach.
Powódka była nauczycielką zatrudnioną u strony pozwanej na podstawie
mianowania. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w C. decyzją z dnia 4
stycznia 2007 r. stwierdził u niej chorobę zawodową. Orzeczeniem lekarza
orzecznika ZUS z dnia 21 lutego 2007 r. powódka została uznana za trwale
częściowo niezdolną do pracy w związku z chorobą zawodową związaną ze
stanem narządu mowy. Pismem z dnia 26 lutego 2007 r. powódka zwróciła się do
pozwanego o rozwiązanie stosunku pracy z dniem 1 marca 2007 r. w związku z
przejściem na emeryturę. Pozwany w odpowiedzi na to pismo złożył powódce
oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 1 marca 2007 r. za
porozumieniem stron (art. 23 ust. 4 pkt 1 Karty Nauczyciela) z powodu przejścia na
emeryturę (art. 88 ust. 1 tej ustawy). Powódka otrzymała od pozwanego odprawę z
tego tytułu na podstawie art. 87 ust. 2 Karty Nauczyciela w wysokości
trzymiesięcznego wynagrodzenia.
W tym stanie faktycznym powódka wytoczyła powództwo o odprawę
przewidzianą w art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela domagając się zasądzenia jej w
wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Odprawa ta przysługuje
nauczycielowi mianowanemu, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyny
określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, a więc w razie orzeczenia przez lekarza
przeprowadzającego badania okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela
do wykonywania dotychczasowej pracy. Rozwiązanie stosunku pracy następuje
wówczas z końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał ostateczne
orzeczenie lekarskie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej
pracy. Zdaniem Sądu Rejonowego powódka nabyła prawo do odprawy z art. 28 ust.
1 Karty Nauczyciela, natomiast odprawa wypłacona jej na podstawie art. 87 ust. 1
tej ustawy była świadczeniem nienależnym. Wobec tego Sąd ten zasądził od
pozwanego na rzecz powódki różnicę między tymi odprawami w kwocie 5.268 zł.
Przy rozpoznawaniu apelacji pozwanego Sąd Okręgowy powziął poważne
wątpliwości przedstawione w sentencji pytania prawnego. Sąd Okręgowy wskazał
na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., I PZP 4/05 (OSNP 2006 nr
11-12, poz. 169), według której nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie
3
mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z jego niezdolnością
do dotychczasowej pracy i który z tego tytułu otrzymał odprawę pieniężną na
podstawie art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela nie przysługuje odprawa na podstawie
art. 87 Karty Nauczyciela, jeżeli nauczyciel przechodzi następnie na emeryturę lub
rentę z tytułu niezdolności do pracy. Sąd Okręgowy podniósł, że w rozpoznawanej
sprawie chodzi jednak o sytuacje odmienną. Zdaniem Sądu Okręgowego wykładnia
językowa art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela skłania do odpowiedzi przeczącej.
Rozwiązanie stosunku pracy nie nastąpiło bowiem z powodu niezdolności do pracy,
czyli z przyczyny określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela, a z tą
przyczyną jest powiązana odprawa z art. 28 ust. 1 tej ustawy. Nadto powódka nie
ma orzeczenia lekarza przeprowadzającego badania okresowe lub kontrolne o
niezdolności do pracy.
Sąd Okręgowy przedstawił także odmienną wykładnię, opartą na zbiegu
przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Według tej koncepcji złożenie przez
nauczyciela wniosku o rozwiązanie stosunku pracy nie wyklucza przyjęcia, że
przyczyną rozwiązania jest niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy. W
rozpoznawanej sprawie powódka była niezdolna do wykonywania pracy, a wniosek
złożyła w celu spełnienia przesłanki z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, niezbędnej
do nabycia emerytury. Złożenie tego wniosku nie musi wykluczać rozwiązania
stosunku pracy z powodu niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy.
Przepis art. 28 Karty Nauczyciela mówi o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyny
określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3 , która istniała w dacie rozwiązania stosunku pracy.
Sąd Okręgowy opowiedział się za pierwszym stanowiskiem, ponieważ powódka nie
posiadała orzeczenia wydanego przez lekarza prowadzącego badania okresowe
lub kontrolne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Z przepisu art. 390 § 1 k.p.c. wynika, że sąd może przedstawić Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzące poważne
wątpliwości, jeżeli zależy od tego rozstrzygnięcie sprawy. W niniejszej sprawie
przesłanka ta nie jest spełniona.
4
Sąd Okręgowy pyta o prawo do odprawy z art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela w
związku z dwiema występującymi w sprawie okolicznościami: ustaniem stosunku
pracy nauczyciela w związku z przejściem na emeryturę oraz niezdolności do
wykonywania dotychczasowej pracy w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Stanowisko Sądu Okręgowego jest niekonsekwentne. Przedstawia on interesujące
rozważania dotyczące interpretacji sposobów rozwiązania stosunku pracy
nauczyciela, przewidzianych w art. 28 ust. 1 w związku z art. 23 ust. 1 pkt 3 oraz w
art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela i stwierdza jednocześnie, że art. 28 tej ustawy nie
powinien być zastosowany ze względu na nielegitymowanie się przez powódkę
odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. Brak tego zaświadczenia uniemożliwia
nabycie prawa do odprawy z art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela. Do rozstrzygnięcia
sprawy zbędne są zatem dalsze rozważania, czy rozwiązanie stosunku pracy na
wniosek nauczyciela w związku z przejściem na emeryturę wyklucza możliwość
nabycia odprawy z art. 28 ust. 1 Karty Nauczyciela.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.