Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 45/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Józef Iwulski
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z odwołania T. G.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 8 września 2011 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z 8 września 2011 r. odrzucił skargę
kasacyjną ubezpieczonego T. G. od wyroku tego Sądu z 25 maja 2011 r., którym
oddalona została jego apelacja od wyroku Sądu Okręgowego w G. – Ośrodka
Zamiejscowego R. w części dotyczącej ustalenia wskaźnika wysokości podstawy
wymiaru emerytury oraz odrzucona w części dotyczącej odsetek.
Sąd Apelacyjny podał w uzasadnieniu postanowienia, że ubezpieczony
został wezwany do uzupełnienia braku skargi kasacyjnej przez wskazanie wartości
przedmiotu zaskarżenia. W odpowiedzi na to wezwanie ubezpieczony określił
2
„hipotetyczną wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 3.660 zł” nie podając
sposobu ani metody obliczenia tej kwoty.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że rozpoznawana sprawa dotyczy wysokości
emerytury. Skarżący zakwestionował decyzję organu rentowego z 5 września
2008 r. zmienioną decyzjami z 21 lipca 2009 r. i z 23 marca 2010 r., którą ustalono
ubezpieczonemu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ostatecznie na
182,49 %. Sprawa o wzrost emerytury (a do tego zmierzało żądanie wnioskodawcy
ponownego przeliczenia pobieranego przez niego świadczenia przy zaliczeniu do
podstawy wymiaru premii regulaminowej i zaliczenia wykonywania pracy na
podstawie umów zlecenia) jest, zdaniem Sądu Apelacyjnego sprawą, w której
dopuszczalność skargi kasacyjnej zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia.
Wartość przedmiotu zaskarżenia w takiej sprawie stanowi różnica między
hipotetyczną wysokością emerytury, jaką skarżący otrzymywałby, gdyby jego
żądanie zostało uwzględnione a wysokością emerytury pobieranej. Sąd Apelacyjny
uznał, że skarżący winien był „z zastosowaniem ustawowego algorytmu wykazać, iż
kwoty wynikające z zaliczenia spornego okresu pracy oraz premii regulaminowej
zwiększyłyby na tyle emeryturę, iż wartość roczna tej różnicy przekraczałaby 10 tyś
złotych (art. 3982
k.p.c. w związku z art. 22 k.p.c.). Twierdzenie, że hipotetyczna
wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 3.600 zł – jest w istocie dowolnym i
szacunkowym określeniem wartości przedmiotu zaskarżenia, pozostającym w
zupełnym oderwaniu od obiektywnego kryterium sposobu obliczenia tej wartości i
podstaw, na których wyliczenie to winno być oparte”. Sąd Apelacyjny uznał zatem,
że nastąpiło niewłaściwe wykonanie obowiązku nałożonego przez Sad drugiej
instancji, co uzasadnia przyjęcie, że strona nie uzupełniła braków skargi w
rozumieniu art. 3986
§ 2 k.p.c. a ponadto wskazana wartość przedmiotu
zaskarżenia była niższa niż kwota warunkująca dopuszczalność skargi kasacyjnej.
Ubezpieczony wniósł zażalenia na to postanowienie wnosząc o jego
uchylenie i nakazanie nadania biegu skardze kasacyjnej. Zarzucił obrazę prawa
procesowego polegającą na przyjęciu, że Sąd Apelacyjny może domagać się
podawania wartości przedmiotu „sprawy” a zdaniem skarżącego może to uczynić
jedynie sąd pierwszej instancji a zakładając, że „istotnie Sąd Apelacyjny jest sądem
I instancji” w podanej kwocie 3.600 zł „nie ma żadnego błędu” ponieważ emerytura
3
jest mniejsza o 300 zł miesięcznie, co zgodnie z art. 22 k.p.c. daje podaną kwotę.
W uzasadnieniu zażalenia podano, że nie żądano od ubezpieczonego określenia
wartości przedmiotu sporu ani w pierwszej ani w drugiej instancji. Zdaniem
wnoszącego zażalenie zaskarżone postanowienie nie może się ostać także z tego
względu, że należna opłata od „apelacji” wynosi 30 zł bez względu na wartość
żądanego świadczenia.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Zażalenie nie mogło zostać uwzględnione, ponieważ wniesiona skarga
kasacyjna jest niedopuszczalna z uwagi na zbyt niską wartość przedmiotu
zaskarżenia. Rozpoznawana sprawa, czego wnoszący zażalenie nie kwestionuje,
nie należy do spraw, w których skarga kasacyjna przysługuje bez względu na
wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 398 2
§ 1 k.p.c.).
Skarga kasacyjna ubezpieczonego zgodnie z art. 398 4
§ 3 k.p.c. winna była
zawierać oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Nieoznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia stanowiło brak skargi. Przewodniczący w sądzie drugiej
instancji jest obowiązany do wezwania do usunięcia takiego braku zgodnie z art.
3986
§ 1 k.p.c. Taki obowiązek spoczywa na sądzie drugiej instancji bez względu
na to, czy we wcześniejszych stadiach postępowania wartość przedmiotu sporu
albo przedmiotu zaskarżenia była oznaczana. Oznaczenie wartości przedmiotu
zaskarżenia w skardze kasacyjnej jest szczególnie istotne w sprawach, w których
dopuszczalność skargi zależy od przekroczenia ustawowo określonego progu
kwoty spornej na tym etapie postępowania. Sąd drugiej instancji jest uprawniony do
badania dopuszczalności skargi kasacyjnej, także z uwagi na wartość przedmiotu
zaskarżenia, jest zatem uprawniony do żądania oznaczenia wartości przedmiotu
zaskarżenia i badania prawidłowości tego oznaczenia.
Skarga kasacyjna podlega odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, miedzy
innymi, wówczas, gdy nie usunięto jej braków albo gdy jest z „innych przyczyn”
niedopuszczalna (art. 398 6
§ 2 k.p.c.). Sąd Apelacyjny niesłusznie przyjął, że nie
został uzupełniony brak skargi polegający na nieoznaczeniu wartości przedmiotu
zaskarżenia. Skarżący oznaczył wartość przedmiotu zaskarżenia. Gdyby
4
oznaczona wartość budziła wątpliwości w kontekście dopuszczalności skargi, Sąd
Apelacyjny byłby uprawniony do jej sprawdzenia przy zastosowaniu odpowiedniej
procedury. W tej sprawie Sad Apelacyjny nie dokonał sprawdzenia oznaczonej
wartości; nie zachodziła zresztą taka potrzeba. Sąd Apelacyjny stwierdził bowiem,
że wskazana wartość jest niższa niż warunkująca dopuszczalność skargi
kasacyjnej w tej sprawie. Nie ma podstaw do żądania od skarżącego oznaczania
wartości przedmiotu zaskarżenia „z zastosowaniem ustawowego algorytmu”.
Skarżący oznacza wartość w stosunku do określonego kwotowo żądania, które jest
przedmiotem zaskarżenia. Rzeczywista wartość przedmiotu zaskarżenia, może być
określona przez sąd drugiej instancji w razie wszczęcia postępowania
sprawdzającego. Oznaczona przez skarżącego wartość odpowiadająca
nieuwzględnionemu żądaniu była niższa od kwoty warunkującej dopuszczalność
skargi kasacyjnej. Ta okoliczność uzasadniała odrzucenie skargi, co słusznie
podniósł Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu swego postanowienia. Wartość
przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną jest istotna nie tylko z uwagi na
wysokość należnej opłaty od skargi ale w takich sprawach, jak rozpoznawana –
przede wszystkim ze względu na dopuszczalność zaskarżenia.
Z tych przyczyn zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 39814
w
związku z art. 394 1
§ 3 k.p.c.