Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 588/13
POSTANOWIENIE
Dnia 22 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko Politechnice […]
o ustalenie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 22 maja 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 23 maja 2013 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2. zasądza od pozwanej na rzecz powoda 3.600 (trzy tysiące
sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W skardze
kasacyjnej Politechniki do uzasadnienia wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania
wskazano występowanie na tle tej sprawy 5 istotnych zagadnień. Pierwsze ma
dotyczyć zignorowania przez sądy powszechne występowania w tej sprawie jedynej
przesłanki nabycia ex lege prawa użytkowania wieczystego na podstawie art. 182
ust. 1 prawa o szkolnictwie, tj. wykonywania przez wyższą uczelnię publiczną
zarządu nieruchomością w dniu wejścia w życie tej ustawy. Tak ujęte zagadnienie
prawne nie uzasadnia przyjęcia skargi do rozpoznania, ponieważ nie jest niczym
więcej niż polemiką z zaskarżonym orzeczeniem. Jest poza tym jasne, że do oceny,
czy doszło do nabycia prawa użytkowania wieczystego ex lege, mają znaczenie nie
tylko pozytywne przesłanki z art. 182 ust. 1, lecz również negatywna przesłanka z
art. 182 ust. 2. Drugie ze wskazanych zagadnień prawnych dotyczy tego, czy sąd
powszechny jest władny oceniać, czy w konkretnej sprawie spełniły się przesłanki
do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, skoro decyzja o zwrocie podejmowana
jest w postępowaniu administracyjnym. Znów tak ujęte zagadnienie prawne nie
spełnia wymagań stawianych zagadnieniu prawnemu mającemu uzasadnić
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie przedstawia bowiem złożonego
problemu prawnego, na którego tle występuje rozbieżność w judykaturze lub
doktrynie. W zasadzie nie wychodzi ono poza uzasadnienie właściwe dla zarzutu
kasacyjnego. Na marginesie zresztą należy zauważyć, że sąd powszechny ma
prawo oceniać wystąpienie przesłanek do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości,
skoro, ze względu na brzmienie art. 182 ust. 2, musi ocenić, czy nabycie prawa
użytkowania wieczystego nie naruszałoby praw osób trzecich. Nietrefne jest przy
tym powołanie przez skarżącego art. 229 u.g.n. będącego podstawą uwłaszczenia
uczelni wyższych na nieruchomościach, co do których miały prawo użytkowania
wieczystego – skoro bowiem do nabycia prawa użytkowania wieczystego w 1990 r.
3
nie doszło, to automatycznie nie mogło też dojść do uwłaszczenia w tym trybie.
Trzecie zagadnienie prawne dotyczy tego, na jaką datę należy badać wystąpienie
przesłanki „naruszenia praw osób trzecich” z art. 182 ust. 2. Rację ma skarżący,
wskazując na datę wejścia w życie ustawy z 1990 r., jednak jest oczywiste, że o
prawie do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie decyduje wystąpienie przed tą
datą z wnioskiem o zwrot, lecz spełnienie się w tej dacie przesłanek
uzasadniających wystąpienie z takim wnioskiem. Kwestia ta nie budzi wątpliwości i
nie uzasadnia przyjęcia skargi do rozpoznania. Czwarte zagadnienie dotyczy także
momentu złożenia wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości – jak już jednak
zaznaczano, data złożenia wniosku nie ma znaczenia do oceny, czy istniało prawo
do żądania zwrotu, które wyłączałoby nabycie ex lege prawa użytkowania
wieczystego przez uczelnię wyższą. Piąte zagadnienie dotyczy tego, czy ze
względu na ujawnienie prawa własności Politechniki w księdze wieczystej nie
korzysta ona z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i konstytucyjnej ochrony
własności. Jest jasne, że rękojmia działa jedynie w razie nabycia własności w
drodze czynności prawnej, a nie z mocy prawa, a zatem oczywiście w tej sprawie
nie ma zastosowania. Również ochrona konstytucyjna własności nie ma
zastosowania, bo przysługuje właścicielowi, a, jak wskazano, Politechnika
właścicielem nie jest. Kwestie te nie budzą wątpliwości.
W skardze kasacyjnej wniesionej w niniejszej sprawie nie została wykazana
żadna z okoliczności wskazanych w art. 3989
§ 1 k.p.c., dlatego Sąd Najwyższy
odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania.