Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 22/14
UCHWAŁA
Dnia 30 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Katarzyna Polańska-Farion
Protokolant Katarzyna Bartczak
w sprawie z wniosku wierzyciela […] Bank S.A. w W.
przeciwko dłużniczce A. L.
o nadanie klauzuli wykonalności,
po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 30 maja 2014 r.
zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Rejonowy w W.
postanowieniem z dnia 4 marca 2014 r.
"1. Czy od dnia 14 sierpnia 2013 r., nadając klauzulę wykonalności
orzeczeniu sądu bądź referendarza sądowego, które zostało wydane
w sprawie wszczętej przed dniem 7 lipca 2013 r., należy - zgodnie
z § 21
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia
2012 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (Dz.U.
z 23 kwietnia 2012 r., poz. 443 z późn. zm.) - w treści klauzuli
wykonalności wskazywać numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika
będącego osobą fizyczną, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania
lub posiadają go nie mając takiego obowiązku, lub numer w Krajowym
Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym
właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika
niebędącego osobą fizyczną, którzy nie mają obowiązku wpisu we
właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego
posiadania?
2. Czy brak wskazania w treści klauzuli wykonalności
odpowiednich numerów identyfikujących wierzyciela i dłużnika,
o których mowa w § 21
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
2
z dnia 5 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli
wykonalności, podlega usunięciu w drodze sprostowania, czy
w drodze uzupełnienia postanowienia?"
podjął uchwałę:
1. Nadając klauzulę wykonalności orzeczeniom sądów lub
referendarzy sądowych wydanym w postępowaniach wszczętych
przed dniem 7 lipca 2013 r. oraz ugodom sądowym zawartym
w postępowaniach wszczętych przed tym dniem, w treści klauzuli
wykonalności nie wskazuje się informacji objętych treścią § 21
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia 2012 r.
w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (Dz.U.
z 2012 r., poz. 443 ze zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 859).
2. Odmawia podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.
3
UZASADNIENIE
W postępowaniu upominawczym wszczętym w dniu 10 maja 2013 r., w dniu
17 lipca 2013 r. wydany został nakaz zapłaty, któremu, na wniosek wierzyciela
z dnia 6 września 2013 r., referendarz sądowy nadał klauzulę wykonalności.
Po doręczeniu tytułu wykonawczego wierzyciel wystąpił o sprostowanie
postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności wobec stwierdzenia oczywistej
omyłki pisarskiej polegającej na tym, że PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika
będącego osobą fizyczną lub numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS)
wierzyciela i dłużnika niebędącego osobą fizyczną. Referendarz sądowy
postanowieniem z dnia 7 listopada 2013 r. oddalił ten wniosek argumentując,
że w dacie złożenia pozwu nie obowiązywało rozporządzenie Ministra
Sprawiedliwości z dnia 18 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
określenia brzmienia klauzuli wykonalności (Dz.U. z 2013 r., poz. 858), nakazujące
umieszczanie w jej treści wyżej przytoczonych danych, a ponadto w rozporządzeniu
nie wskazano, że ma ono w klauzuli wykonalności nie wskazano numeru
zastosowanie także w sprawach niezakończonych w dacie jego wejścia w życie.
W skardze na orzeczenie referendarza sądowego wierzyciel zarzucił, że skoro
klauzula wykonalności została nadana 9 września 2013 r., a więc później niż
weszło w życie rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia
brzmienia klauzuli wykonalności, a zarazem w klauzuli brakuje wymaganej
przepisami powołanego rozporządzenia treści, wniosek o sprostowanie jest
uzasadniony. Rozstrzygając o zażaleniu wierzyciela, Sąd Rejonowy przedstawił
Sądowi Najwyższemu w trybie art. 390 § 1 k.p.c. (w związku z art. 397 § 2 k.p.c.)
budzące poważne wątpliwości zagadnienia prawne przytoczone na wstępie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Intensyfikacja obrotu prawnego i związany z tym istotny wzrost liczby spraw
wpływających do sądów a tym samym zwiększenie kręgu osób zaangażowanych
w toczące się postępowania niewątpliwie wzmagają ryzyko objęcia postępowaniem,
na różnych jego etapach, i jego skutkami, innej osoby aniżeli będąca stroną danego
stosunku prawnego. Dla zwiększenia niebezpieczeństwa takiego stanu rzeczy
4
przyczynia się także wzrost mobilności osób biorących udział w postępowaniach,
przy jednoczesnym nieprzestrzeganiu obowiązku meldunkowego wynikającego z
art. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych
(jedn. tekst: Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz.993 ze zm.), a w konsekwencji
niepewność co do aktualności danych adresowych pozwanego. Płynące z tego
stanu rzeczy zagrożenia zostały dostrzeżone przez ustawodawcę i zaowocowały
zmianami kodeksu postępowania cywilnego dokonanymi ustawą z dnia 10 maja
2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 654, dalej jako „ustawa zmieniająca k.p.c."). W wyniku tej nowelizacji nastąpiło
wzmocnienie ochrony prawnej uczestników postępowania sądowego mi. in.
przez odstąpienie od tradycyjnych, dotychczas przewidzianych w kodeksie
postępowania cywilnego, metod ich indywidualizacji, to jest wyłącznie przez imię
i nazwisko (firmę, nazwę) oraz adres (siedzibę) na rzecz wskazania nadto numeru
(symbolu numerycznego), różnego w odniesieniu do osób fizycznych oraz
prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej.
W konsekwencji, powołaną ustawą doszło do zmiany m.in. art. 126, art. 177 i art.
505, dodano także art. 208 k.p.c. Z przepisów tych wynika obowiązek powoda
podania w pierwszym piśmie procesowym nadto numeru Powszechnego
Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji
podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do
jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numeru
w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numeru w innym
właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który
nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on
obowiązany do jego posiadania. W odniesieniu do pozwanego, ustawodawca
w art. 2081
k.p.c. obowiązek ustalenia takich identyfikujących go danych nałożył na
sąd, przy czym niewskazanie sądowi przez powoda danych pozwalających ustalić
numery indywidualizujące pozwanego upoważniają sąd do zawieszenia
postępowania. W elektronicznym postępowaniu upominawczym obowiązek
wskazania numerów indywidualizujących pozwanego obarcza powoda.
W uzasadnieniu uchwały z dnia 26 lutego 2014 r. IlI CZP 137/13 (Biul. SN z 2014 r.,
nr 2, poz. 11) Sąd Najwyższy wskazał na bezwzględny charakter przepisu art. 2081
5
k.p.c. skutkujący tym, że wykonanie obowiązku wynikającego z tego przepisu
warunkuje wydanie wyroku. Dokonana we wskazany w nim sposób
indywidualizacja stron wyznacza bowiem stronę podmiotową procesu,
co niewątpliwie musi nastąpić przed wydaniem wyroku. Wprawdzie czynnościom
sądu ustalenia danych, o których mowa w art. 2081
k.p.c. przepisuje się znaczenie
tylko techniczne, jednak okoliczność, że przy braku tych danych ustawa nie
dopuszcza do wydania wyroku (art. 177 § 1 pkt 6 i art. 182 § 1 k.p.c.)
powoduje, że miejscem i czasem, w którym dochodzi do ustalenia danych
indywidualizujących pozwanego jest postępowanie rozpoznawcze. Nie można przy
tym pomijać, że to w toku postępowania rozpoznawczego sąd dysponuje
instrumentami procesowymi pozwalającymi na uzyskanie danych potrzebnych
do ustalenia numerów, o których mowa w art. 2081
k.p.c., a pozwany nie jest
pozbawiony procesowych środków obrony.
Ustawa zmieniająca k.p.c. weszła w życie z dniem 7 lipca 2013 r. (art. 3),
a zakres jej czasowego stosowania ustawodawca określił w art. 2 stanowiąc,
że do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem w życie ustawy
stosuje się przepisy dotychczasowe (z wyjątkami, które dla sprawy niniejszej nie
mają znaczenia). Biorąc pod uwagę, że postępowanie rozpoznawcze, w którym
został wydany powołany na wstępie nakaz zapłaty, zostało wszczęte przed dniem
wejścia w życie ustawy zmieniającej k.p.c. i w tym dniu postępowanie to
pozostawało niezakończone, sąd rozstrzygający sprawę, wobec braku ustawowego
obowiązku, nie ustalał numerów indywidualizujących pozwanego; nie dysponując
nimi, danych tych nie zamieszczono w klauzuli wykonalności.
Wraz ze zmianą kodeksu postępowania cywilnego, o której mowa, w celu
zapewnienia jej realizacji, doszło do zmiany dwóch rozporządzeń Ministra
Sprawiedliwości, z dnia 23 lutego 2007 r. - Regulamin urzędowania sądów
powszechnych oraz z dnia 5 kwietnia 2012 r. - w sprawie określenia brzmienia
klauzuli wykonalności. W pierwszym z nich, rozporządzeniem z dnia 18 lipca 2013 r.
(Dz. U. z 2013 r., poz. 870) dodano § 1291
w brzmieniu stanowiącym, że „jeżeli
orzeczenie sądowe lub ugoda sądowa ma być podstawą wpisu do księgi wieczystej,
ewidencji lub innego rejestru albo też stanowić tytuł zabezpieczenia lub podlegać
wykonaniu w inny sposób niż w postępowaniu egzekucyjnym, w odpisie orzeczenia
6
lub ugody zamieszcza się informację o: 1) numerze PESEL lub NIP strony lub
uczestnika postępowania będącego osobą fizyczną, jeżeli są oni obowiązani do
jego posiadania lub posiadają go nie mając takiego obowiązku lub 2) numerze
w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numerze w innym
właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP strony lub uczestnika postępowania
niebędącego osobą fizyczną, którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym
rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania". Zmiana ta,
zgodnie z § 3 rozporządzenia zmieniającego, weszła w życie 16 sierpnia 2013 r.,
a zakres jej czasowego obowiązywania sprecyzowano w § 2 stanowiąc, że przepis
§ 1291
stosuje się do orzeczeń wydanych w postępowaniach wszczętych po dniu
6 lipca 2013 r. oraz do ugód sądowych zawartych w postępowaniach wszczętych
po tym dniu.
Drugim z rozporządzeń, również z dnia 18 lipca 2013 r. (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 859), w rozporządzeniu z dnia 5 kwietnia 2012 r. - w sprawie określenia
brzmienia klauzuli wykonalności, dodano § 21
w brzmieniu, z którego wynika,
że w treści klauzuli wykonalności ponadto wskazuje się „1) numer PESEL lub NIP
wierzyciela i dłużnika będącego osobą fizyczną, jeżeli są oni obowiązani do jego
posiadania lub posiadają go nie mając takiego obowiązku lub 2) numer w Krajowym
Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym
rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika niebędącego osobą fizyczną,
którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania". Rozporządzenie, zgodnie z treścią
§ 2, weszło w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, to jest z dniem
14 sierpnia 2013 r. i nie zawiera przepisu rozstrzygającego o czasowym zasięgu
stosowania dodanego § 21
. Regulacja ujęta w przepisach intertemporalnych
ustawy zmieniającej k.p.c. (art. 2) i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych
(§ 2) są spójne. W obu tych aktach przyjęto zasadę dalszego stosowania
przepisów ustawy dawnej, co w postępowaniach rozpoznawczych wszczętych
i niezakończonych przed dniem 7 lipca 2013 r. oznacza brak obowiązku ustalania
danych indywidualizujących strony, a w postępowaniach zmierzających
do wykonania orzeczeń lub ugód wydanych w takich postępowaniach -
7
konsekwentnie, nieistnienie obowiązku umieszczania takich danych w odpisach
tych orzeczeń lub ugód.
Brak w rozporządzeniu zmieniającym rozporządzenie w sprawie
określenia brzmienia klauzuli wykonalności jednoznacznego przepisu
intertemporalnego wymaga rozważenia czy przyjąć, tak jak w ustawie
zmieniającej k.p.c. i w pierwszym z wymienionych rozporządzeń, zasadę dalszego
stosowania przepisów ustawy dawnej, a więc w postępowaniu o nadanie klauzuli
wykonalności tytułom egzekucyjnym wydanym w postępowaniach sądowych
wszczętych przed 6 lipca 2013 r. nadawać klauzulę wykonalności w brzmieniu
dotychczasowym, czy też przyjąć, że zastosowanie ma zasada bezpośredniego
działania ustawy nowej.
Poszukując właściwej normy intertemporalnej uwzględnić należy nie tylko
charakter przepisów rozporządzenia, ale, oprócz celu dla jakiego zostały
wydane, również funkcję ochronną jaką tym samym pełnią. Zmiany dokonane
w obu rozporządzeniach miały na celu zapewnienie realizacji ustawy nowelizującej
k.p.c. przez zwiększenie, na etapie postępowania wykonawczego, ochrony osób,
których dotyczą podlegające wykonaniu tytuły egzekucyjne, gwarantując na tym
etapie niepowtarzalną identyfikacje stron tego postępowania.
Z punktu widzenia charakteru zmienionych przepisów, mają one niewątpliwie
charakter procesowy. Na gruncie prawa procesowego dość powszechnie, jako
obowiązującą, przyjmuje się zasadę bezpośredniego działania ustawy nowej.
Odczytanie z § 2 powołanego rozporządzenia, że wchodzi ono w życie po upływie
14 dni od jego ogłoszenia, iż zamierzeniem prawodawcy było poddanie wszystkich
tytułów egzekucyjnych, również powstałych w postępowaniach wszczętych przez
wejściem w życie ustawy nowelizującej k.p.c., nowej regulacji, o ile postępowanie
o nadanie klauzuli wykonalności zostało wszczęte po 13 sierpnia 2013 r., rodzi
jednak cały szereg problemów, na które trafnie zwrócił uwagę Sąd Rejonowy
przedstawiając Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawne. Prawodawca ma dużą
swobodę w zakresie wyboru rozwiązania konkretnej kwestii intertemporalnej, ma
jednak obowiązek zachowania pewnych reguł kierunkowych, do których
niewątpliwie należą rygorystyczny, choć nie absolutny, zakaz retroakcji właściwej.
8
Przy retroakcji niewłaściwej czyli przy przyjęciu zasady bezpośredniego działania
nowego prawa dla stosunków powstałych pod działaniem prawa dotychczasowego,
prawodawca może korzystać z zasady bezpośredniego działania prawa jeżeli
przemawia za tym ważny interes publiczny. Stąd też na gruncie prawa
procesowego o tyle można powoływać się na zasadę bezpośredniego działania
ustawy nowej, o ile przemawia za tym ważny interes publiczny i to pod warunkiem
zastosowania procedur umożliwiających zainteresowanym dostosowanie się do
zaistniałej sytuacji (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 2003 r.
SK 12/03, OTK-A 2003 r., nr 6, poz. 51). Każda bowiem zmiana prawa oznacza
zmianę dotychczasowych reguł postępowania. Wykładnia zmierzająca do
odtworzenia właściwej reguły intertemporalnej powinna zatem uwzględniać
poszanowanie uzasadnionych oczekiwań ukształtowanych przez dawne prawo,
chyba że ważny interes publiczny pozwala na odejście od tych pryncypiów.
W badanych okolicznościach takie odstępstwo nie znajduje dostatecznego
usprawiedliwienia. Ustawodawca dokonując zmiany k.p.c. w przytoczonym
na wstępie zakresie kierował się potrzebą jednoznacznego zindywidualizowania
strony w postępowaniu rozpoznawczym, i w konsekwencji, w postępowaniu
egzekucyjnym, a tym samym potrzebą zmniejszenia ryzyka wystąpienia przypadku,
w którym egzekucja kierowana jest przeciwko innej osobie aniżeli dłużnik.
Żaden jednak ważny interes publiczny nie usprawiedliwia odmiennego
postępowania sądu przy wydaniu odpisów orzeczeń sądu i ugód, które podlegają
wykonaniu w inny sposób niż w postępowaniu egzekucyjnym. Dokonywane na
podstawie takich tytułów egzekucyjnych czynności, chociażby wpisy w księgach
wieczystych, wywierają istotne skutki w sferze prawnej danego podmiotu
i niewątpliwie oddziaływają na jego sferę majątkową. Tymczasem, stosowanie
§ 1291
regulaminu urzędowania sądów powszechnych w odniesieniu do takich
orzeczeń i ugód, o ile zostały one wydane w postępowaniach wszczętych przed
7 lipca 2013 r., zostało wyraźnie wyłączone. Zróżnicowanie zatem sytuacji
uczestników postępowania wykonawczego, w zależności od tego czy
tytuł egzekucyjny podlega wykonaniu w postępowaniu egzekucyjnym czy w inny
sposób, przez udzielenie odmiennej, i w zamierzeniu prawodawcy najwyraźniej
szerszej, ochrony dłużnikom w postępowaniu egzekucyjnym, nie ma dostatecznego
9
usprawiedliwienia i przeczy konstytucyjnej zasadzie równego traktowania przez
władzę publiczną (art. 32 Konstytucji RP). Tak więc uregulowanie ujęte w § 2
rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów
powszechnych nie tylko z punktu widzenia standardów państwa prawa przemawia
przeciwko przyjęciu zasady bezpośredniego działania ustawy nowej, ale skłania ku
tej zasadzie również wykładnia systemowa, a więc wykładnia odwołująca się do
innych, już obowiązujących w systemie prawa, norm.
Poszukując właściwej reguły intertemporalnej nie można też pominąć,
że rozporządzenie w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności czerpie
delegację z art. 783 § 2 k.p.c. Przepis ten upoważnia Ministra Sprawiedliwości
jedynie do określenia brzmienia (treści) klauzuli wykonalności, nie może zatem
stanowić podstawy prawnej do nałożenia dodatkowych obowiązków na stronę
czynną postępowania klauzulowego, związanych z koniecznością wskazywania
numerów indywidualizujących, ani też na sąd, związanych z koniecznością
poszukiwania tych numerów we właściwym rejestrze. Zagadnienia te wybiegają
bowiem poza granice udzielonej delegacji ustawowej. Jeżeli natomiast numery
te zostały już ustalone w postępowaniu rozpoznawczym wówczas ich ujawnienie
w klauzuli wykonalności będzie mieć charakter wyłącznie techniczny. W takiej
sytuacji nie tylko nie występuje problem przekroczenia granic delegacji ustawowej
ale też wynikające z takiego rozumienia § 21
domniemanie legalności
rozporządzenia staje się argumentem na rzecz przyjęcia zasady działania ustawy
dawnej jako właściwej normy intertemporalnej dla określenia czasowego zasięgu
stosowania tego przepisu.
Przyjęcie, że zamiarem prawodawcy zmieniającego z dniem 14 sierpnia
2013 r. rozporządzenie w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności,
było poddanie regulacji ujętej w tym rozporządzeniu zasadzie bezpośredniego
działania ustawy nowej, co oznaczałoby, że klauzula wykonalności nadawana
wszystkim tytułom egzekucyjnym wydanym kiedykolwiek, również przez dniem
7 lipca 2013 r., winna zawierać dane wymienione w § 21
rozporządzenia, musiałoby
prowadzić do wniosku, że dane te należy ustalać w postępowaniu klauzulowym.
Podstawy prawnej dla przypisania sądowi takiego obowiązku w postępowaniu
klauzulowym upatrywać można byłoby wyłącznie w treści art. 13 § 2 k.p.c.
10
Art. 13 § 2 k.p.c. może bowiem wskazywać, że w postępowaniu klauzulowym,
w kwestiach nieuregulowanych znajdą zastosowanie zmienione lub dodane ustawą
nowelizującą art. 126 § 2 k.p.c., art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., a także art. 2081
k.p.c.
Do takiego wnioskowania nie ma jednak wystarczających podstaw. Art. 13 § 2 k.p.c.
stanowi o stosowaniu przepisów o procesie odpowiednio do innych postępowań
unormowanych w kodeksie. Odesłanie więc do przepisów o procesie nie jest
odesłaniem wprost ale przepis zawiera nakaz stosowania odpowiedniego co wiąże
się ze specyfiką tych innych postępowań i może oznaczać również wyłączenie
stosowania pewnych przepisów procesowych w innych; postępowaniach.
Biorąc pod uwagę, że to w postępowaniu rozpoznawczym sąd dysponuje
instrumentami procesowymi pozwalającymi na uzyskanie danych potrzebnych do
ustalenia numerów, o jakich mowa w art. 2081
k.p.c., a pozwany nie jest
pozbawiony procesowych środków obrony oraz, że dane indywidualizujące strony
ustalone w tym postępowaniu wyznaczają definitywnie jego podmiotowy zakres
należy stwierdzić, że próba stosowania wskazanych przepisów w postępowaniu
klauzulowym stoi w sprzeczności z właściwościami tego postępowania.
Z zastrzeżeniem przypadków, w których klauzula wykonalności modyfikuje
podmiotowy lub przedmiotowy zakres egzekucji w zestawieniu z zakresem
wynikającym z tytułu egzekucyjnego (tzw. klauzula konstytutywna) sąd, nadając
klauzulę wykonalności, bada jedynie, czy akt, na który powołuje się wierzyciel,
uprawnia do prowadzenia egzekucji ze względu na spełnienie ustawowych
wymagań przewidzianych dla tytułu egzekucyjnego i treść stwierdzonego w nim
obowiązku. W tych sytuacjach klauzula wykonalności nie stwarza żadnych nowych
praw i ma wyłącznie deklaratywne znaczenie. W takim też postępowaniu dłużnikowi
nie przysługuje prawo do wysłuchania. Przeciwnie, ustawodawca zakłada,
że dłużnik o wszczęciu egzekucji dowiaduje się dopiero przy pierwszej czynności
komornika. Taki stan prawny wyłącza tym samym możliwość uzyskania od dłużnika
danych pozwalających sądowi na ustalenie numerów, o których mowa w art. 2081
k.p.c. Z kolei brak tych danych skazywałby wierzyciela na zawieszenie
postępowania klauzulowego i tym samym, wobec braku tytułu wykonawczego,
na niemożność wszczęcia egzekucji. Koncepcja zakładająca zatem ustalenie
numerów indywidualizujących wierzyciela i dłużnika na etapie postępowania
11
klauzulowego ingeruje w wynikającą z obowiązujących przepisów naturę klauzuli
wykonalności, nadając jej quasi konstytutywny charakter. W tym ujęciu
postępowanie klauzulowe pełniłoby rolę doprecyzowującą osobę dłużnika
i mianowicie prowadziłoby do oznaczenia osoby na rzecz i przeciwko której,
z hipotetycznego kręgu osób dysponujących tymi samymi danymi, ma się toczyć
egzekucja. Takie ujęcie podważałoby jeden z celów ustawy zmieniającej
i oznaczałoby, że sąd prowadzi postępowanie rozpoznawcze i wydaje orzeczenie
przeciwko niezindywidualizowanemu pozwanemu, natomiast określenie przeciwko
komu ma być prowadzona egzekucja należałoby do postępowania klauzulowego
czego nie da się pogodzić z jego aktualnie obowiązującym kształtem.
Wykładnia zmierzająca do odtworzenia właściwej reguły intertemporalnej
uwzględniająca obowiązujący porządek prawny nakazuje zatem wyrazić pogląd,
że przepis § 21
rozporządzenia w sprawie określenia brzmienia klauzuli
wykonalności nie ma zastosowania w sytuacji gdy klauzula wykonalności ma być
nadana tytułowi egzekucyjnemu powstałemu w postępowaniu sądowym wszczętym
przed wejściem w życie ustawy zmieniającej k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak na wstępie.
Zważywszy, że rozstrzygnięcie przedstawionego Sądowi Najwyższemu
zagadnienia prawnego powinno być niezbędne dla wydania orzeczenia w danej
sprawie, a treść podjętej uchwały czyni bezprzedmiotową wątpliwość wyrażoną
w drugim przedstawionym przez Sąd Rejonowy zagadnieniu prawnym, w tym
zakresie Sąd Najwyższy odmówił udzielenia odpowiedzi.