Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 25/14
POSTANOWIENIE
Dnia 10 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Beata Gudowska (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z wniosku M. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 10 czerwca 2014 r.,
zażalenia organu rentowego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 grudnia 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 28 kwietnia
2011 r., wniesioną przez ZUS, oraz zasądził od pozwanego na rzecz
Wnioskodawcy M. P. kwotę 120,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego.
Organ rentowy złożył skargę o wznowienie postępowania w wyżej
wymienionej sprawie, licząc termin z art. 407 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego
od uzyskania prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w G. - Wydziału Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych - z dnia 4 grudnia 2012 r. - w sprawie o odmowę objęcia
2
M. P. dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w okresie od 8
marca 2010 r. do dnia 30 kwietnia 2010 r. W ocenie pozwanego organu rentowego
w sprawie konieczne i w pełni uzasadnione było oczekiwanie na uzyskanie
prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie niepodlegania M. P. dobrowolnym
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w spornym okresie, skoro okoliczność
rzekomego wykonywania przez M. P. w okresie od 8 marca 2010 r. do 30 kwietnia
2010 r. pracy u armatorów zagranicznych i wykonywania tam pracy w szczególnych
warunkach, była kluczową okolicznością faktyczną, przyjętą jako bezsporna przy
rozstrzyganiu zarówno przez Sąd Okręgowy w G. - jak i przez Sąd Apelacyjny -
sprawy o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach z odwołania M. P. od
decyzji ZUS.
Sąd Apelacyjny orzekł, że dla organu rentowego termin do wniesienia skargi
o wznowienie postępowania rozpoczął bieg od dnia 22 lipca 2011 r., to jest od dnia,
w którym dowiedział się o podstawie do wyłączenia pana M. P. z dobrowolnych
ubezpieczeń społecznych. W ocenie Sądu w dniu 22 lipca 2011 r. organ rentowy
powziął pewną i niepodważalną informację dającą podstawy do wznowienia
postępowania w sprawie o emeryturę, bowiem w tym dniu pracownik organu
rentowego sporządził notatkę służbową z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej z
M. P., w toku której wnioskodawca podał, że w okresie od 8 marca 2010 r. do 30
kwietnia 2010 r. nie wykonywał żadnej pracy za granicą w podmiocie zagranicznym,
a zatem brak było podstaw do obejmowania go dobrowolnymi ubezpieczeniami
emerytalnym i rentowymi według obowiązującego wówczas art. 7 pkt 3 ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t.: Dz.U. z
2013 r., Nr 1442).
Sąd mając na uwadze - że w dniu 22 lipca 2011 r. starszy inspektor S. T.
sporządziła notatkę służbową, wskazującą, że ubezpieczony nie był uprawniony do
objęcia go dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi oraz
okoliczność, że tego samego dnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję
stwierdzającą, że M. P. nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu i
rentowemu od 8 marca 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r.- stwierdził, że z art. 407 § 1
k.p.c. 3-miesięczny termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania
powinno się liczyć od daty 22 lipca 2011 r., bowiem w tym dniu strona powzięła
3
wiadomość o podstawie wznowienia. Bez znaczenia natomiast pozostaje dla
sprawy okoliczność, że dopiero prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z dnia 4
grudnia 2012 r. usankcjonował tę decyzję. Przywołać w tym miejscu należy
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r. (I CZ 132/11, LEX nr
1157537), w którym wskazano, że termin do wniesienia skargi o wznowienie
postępowania opartej na wykryciu nowych okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych (art. 403 § 2 k.p.c.) biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o
tej podstawie wznowienia w sposób wiarygodny i mogła ocenić ich prawdopodobny
wpływ na wynik sprawy. Dla początku biegu omawianego terminu nie ma znaczenia,
kiedy strona uświadomiła sobie, że zachodzi podstawa do wznowienia
postępowania. Należy przy tym podkreślić, że przepis nie wiąże świadomości
strony o istnieniu podstawy do wznowienia postępowania z pewnością i
wiarygodnością co do jej istnienia, a zatem wnosząc skargę o wznowienie
postępowania strona nie musi mieć pewności, że podstawa taka rzeczywiście
zachodzi. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, że 3-miesięczny
termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania rozpoczął bieg w dniu 22
lipca 2011 r., to upłynął on z dniem 22 października 2011 r. Skargę wniesioną przez
organ rentowy w dniu 22 lutego 2013 r. należało zatem uznać za spóźnioną.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył zażaleniem w całości
postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 19 grudnia 2013 r., zarzucając mu: 1.
Naruszenie przepisu art. 407 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przez przyjęcie,
że skarga o wznowienie postępowania została złożona przez stronę pozwaną po
upływie trzymiesięcznego terminu od dnia, w którym dowiedziała się o podstawie
wznowienia, to jest od dnia sporządzenia notatki służbowej z dnia 22 lipca 2011 r.;
2. Brak wyjaśnienia wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności. Wskazując na
powyższe organ rentowy wniósł o uchylenie przez Sąd Najwyższy zaskarżonego
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 19 grudnia 2013 r. w całości i skierowanie
sprawy do rozpoznania co do istoty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że termin do
wniesienia skargi o wznowienie postępowania opartej na wykryciu nowych
okoliczności faktycznych lub środków dowodowych (art. 403 § 2 k.p.c. w związku z
art. 407 § 1 k.p.c.) biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o tej podstawie
wznowienia w sposób wiarygodny i mogła ocenić ich prawdopodobny wpływ na
wynik sprawy. Dla początku biegu omawianego terminu nie ma znaczenia, kiedy
strona uświadomiła sobie, że zachodzi podstawa do wznowienia postępowania.
Należy przy tym podkreślić, że przepis nie wiąże świadomości strony o istnieniu
podstawy do wznowienia postępowania z pewnością i wiarygodnością co do jej
istnienia, a zatem wnosząc skargę o wznowienie postępowania strona nie musi
mieć pewności, że podstawa taka rzeczywiście zachodzi. (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 18 stycznia 2012 r., II CZ 147/11, LEX nr 1215427;
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CZ 168/11, LEX nr
1164759; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 132/11,
LEX nr 1157537).
Przyjmując, że w dniu 22 lipca 2011 r. organowi rentowemu nie była znana
treść notatki służbowej sporządzonej przez starszego inspektora S. T., która
ujawniała informacje będące całkowicie sprzeczne z dotychczasowymi ustaleniami
sądów pierwszej i drugiej instancji w przedmiocie świadczenia przez M. P. pracy w
szczególnych warunkach na rzecz armatorów zagranicznych w okresie od 8 marca
2010 r. do 30 kwietnia 2010 r., wskazać należy, że taka sytuacja już nie mogła
występować po dniu 28 lipca 2011 r., skoro organ rentowy sporządzając w tym dniu
skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 28
kwietnia 2011 r. powołał się na treść przedmiotowej notatki służbowej z dnia 22
lipca 2011 r. W tym stanie rzeczy nie można podzielić stanowiska organu
rentowego, że był on zmuszony w pierwszej kolejności uzyskać prawomocne
rozstrzygnięcie w przedmiocie niepodlegania M. P. dobrowolnym ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym w okresie od 8 marca 2010 r. do 30 kwietnia 2010 r. i
dopiero wówczas składać skargę o wznowienie postępowania w sprawie - sygn. akt
III AUa …/10 - licząc trzymiesięczny termin od daty uprawomocnienia się wyroku z
dnia 4 grudnia 2012 r. - sygn. akt VIII U …/11.
5
Niezależnie od tego, czy liczyć początek biegu 3-miesięcznego terminu z
art. 407 § 1 k.p.c. od dnia 22 lipca 2011 r., jak przyjął Sąd Apelacyjny, czy od dnia
28 lipca 2011 r., kiedy bezspornie organ rentowy wiedział o okolicznościach
stanowiących podstawę wznowienia, bieg tego terminu w obu sytuacjach upłynął w
październiku 2011 r.
Mając powyższe na uwadze, wniesienie przez organ rentowy skargi o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 28 kwietnia 2011 r. w dniu 22 lutego 2013 r. należało uznać za
spóźnione.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.