Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 274/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Barbara Skoczkowska (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Barbara Kobrzyńska
po rozpoznaniu w Izbie Karnej, na posiedzeniu w dniu 4 września 2014 r., w trybie
art. 535 § 5 k.p.k.,
w sprawie Ł. S. skazanego z art. 178a § 1 k.k. i innych,
kasacji wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego,
od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 maja 2008 r.,
uchyla zaskarżony wyrok zaoczny i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem zaocznym z dnia 29 maja 2008 r., w sprawie o sygn. akt XIV K
…/08, Sąd Rejonowy w S. uznał Ł. S. za winnego popełnienia czynu z art. 178a § 1
k.k. w zb. z art. 244 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za ten czyn, na podstawie art. 244
k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., wymierzył mu karę roku i 3 miesięcy pozbawienia,
której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. zostało
warunkowo zawieszone na okres próby 4 lat, a na mocy art. 71 § 1 k.k. wymierzył
mu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, określając wysokość każdej
z nich na 15 złotych, nadto na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego
zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat. Sąd orzekł
również o zaliczeniu zatrzymania oskarżonego w dniu 19 stycznia 2008 r. na poczet
wymierzonej grzywny oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa
koszty sądowe w całości i wymierzył mu opłatę w wysokości 450 zł.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się bez
postępowania odwoławczego.
Kasację od tego wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w S. z dnia 29 maja
2008 r., sygn. XIV K …/08, wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich w trybie art. 521 §
1 k.p.k. Zaskarżył on wyrok w całości na korzyść skazanego Ł. S. Autor kasacji
zarzucił rażące i mogące mieć istotny wpływ na jego treść, naruszenie przepisów
prawa procesowego, to jest art. 6 k.p.k., art. 132 § 2 k.p.k. i art. 479 § 1 k.p.k.,
polegające na rozpoznaniu sprawy przez Sąd pod nieobecność oskarżonego i
wydaniu wyroku zaocznego, w sytuacji gdy Ł. S. nie został prawidłowo
powiadomiony o terminie rozprawy, co w rezultacie doprowadziło do naruszenia
jego prawa do obrony. W konkluzji Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku zaocznego Sądu I instancji i przekazanie sprawy
temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich okazała się zasadna w stopniu, o
jakim mowa w przepisie art. 535 § 3 k.p.k., a z uwagi na to, że podniesiony w niej
zarzut zasługiwał na uwzględnienie w całości, możliwe było jej rozpoznanie na
posiedzeniu. Zgodzić się należy ze skarżącym, iż zaskarżony kasacją wyrok
zaoczny zapadł z rażącym i mającym istotny wpływ na jego treść naruszeniem
przepisów prawa procesowego wskazanych w zarzucie kasacji.
3
Z akt sprawy wynika, że postępowanie przygotowawcze przeciwko Ł. S.
prowadzone było jako dochodzenie i w związku z tym jego sprawa została
rozpoznana na rozprawie w trybie uproszczonym. Poza sporem jest również, że w
toku postępowania przygotowawczego Ł. S. przesłuchany w charakterze
podejrzanego, jako miejsce swojego zameldowania i stałego zamieszkania podał
adres: K. 42 m 2. Na ten też adres wysłane zostało wezwanie na rozprawę wraz z
odpisem aktu oskarżenia, przy czym pismo to odebrał brat oskarżonego. Na
rozprawę wyznaczoną na dzień 29 maja 2008 r. oskarżony Ł. S. nie stawił się. Sąd
Rejonowy w S. uznając wezwanie za prawidłowo doręczone, a nieobecność
oskarżonego na rozprawie za nieusprawiedliwioną, po przeprowadzeniu przewodu
sądowego, wydał w dniu 29 maja 2008 r. wyrok zaoczny, skazujący Ł. S. za
zarzucane mu w akcie oskarżenia przestępstwo.
Uszło jednakże uwadze Sądu, że oskarżony Ł. S. w postępowaniu
przygotowawczym, przesłuchiwany w charakterze podejrzanego w dniu 19 stycznia
2008 r., wskazał swój aktualny (tymczasowy) adres pobytu: S., ul. N., a w aktach
sprawy na karcie 18, znajduje się notatka urzędowa z dnia 31 stycznia 2008 r.,
sporządzona przez funkcjonariusza policji, z której wynika, że oskarżony
oświadczył, iż przebywać będzie pod tym adresem w S. przez okres najbliższych
czterech miesięcy, czyli do końca maja 2008 r.
W zaistniałej sytuacji procesowej, brak było więc przesłanek do
przeprowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego i do wydania wyroku
zaocznego. Skoro oskarżony zmieniając tymczasowo miejsce swojego
zamieszkania, wskazał nowy adres, to obowiązkiem Sądu było kierowanie wszelkiej
korespondencji, w tym również wezwania na rozprawę, na wskazany przez niego
aktualny adres bytu w S., ul. N. Skierowanie wezwania na rozprawę pod
nieprawidłowy, bo nieaktualny adres oskarżonego nie można uznać za skuteczne i
prawidłowe doręczenie. Podkreślić należy, że zgodnie z zasadą wyrażoną w art.
132 § 2 k.p.k. doręczenie może zostać uznane za prawidłowe tylko wtedy, gdy
pismo zostało doręczone dorosłemu domownikowi lub innej wskazanej osobie
jedynie w razie chwilowej nieobecności adresata, a nieobecność oskarżonego w
miejscu zameldowania bez wątpienia nie była chwilowa, w rozumieniu tego
przepisu.
4
Stwierdzić więc należy, że przeprowadzenie przez Sąd Rejonowy w S.
rozprawy w dniu 29 maja 2008 r., nastąpiło z rażącym i mogącym mieć istotny
wpływ na treść wyroku naruszeniem art. 479 § 1 k.p.k. oraz art. 6 k.p.k., a przede
wszystkim art. 132 § 2 k.p.k., polegającym na rozpoznaniu sprawy przez sąd I
instancji pod nieobecność oskarżonego Ł.S. i wydaniu wyroku zaocznego, w
sytuacji, gdy nie był on prawidłowo powiadomiony o rozprawie, co w oczywisty
sposób naruszało jego prawo do osobistego uczestniczenia w rozprawie i podjęcia
obrony.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok zaoczny, a
sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w S., jako obecnie właściwemu do
ponownego rozpoznania, który będzie miał na uwadze powyższe zapatrywania
prawne.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak wyżej.