II CZ 45/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-11-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 45/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Barbara Trębska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Z. J.
przy uczestnictwie I. K., S. K., M. K.,
M. S., W. J. i Miasta Ł.
o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 września 2014 r.,
zażalenia uczestnika postępowania W. J.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 23 stycznia 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Ł. na podstawie
art. 182 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie apelacyjne, wcześniej zawieszone na
podstawie art. 178 k.p.c., w sprawie z wniosku Z. J. z udziałem I. K., S. K., M. K., M.
S., W. J. i Miasta Ł. o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności.
Postanowienie to zaskarżył zażaleniem do Sądu Najwyższego uczestnik W. J.,
wnosząc o jego uchylenie. Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23 stycznia 2014
r. odrzucił to zażalenie uznając je za niedopuszczalne. Wskazał, że zgodnie z art.
3941
§ 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu
drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, o ile w sprawie przysługuje
skarga kasacyjna. Postanowienie zaś o umorzeniu postępowania apelacyjnego nie
należy do postanowień wymienionych w art. 3981
§ 1 k.p.c., który co prawda
przewiduje skargę kasacyjną, ale od orzeczenia sądu drugiej instancji
umarzającego postępowanie kończące postępowanie w sprawie, a nie tylko
postępowanie apelacyjne.
W zażaleniu na powyższe orzeczenie uczestnik postępowania W. J.,
zarzucając naruszenie art. 3981
§ 1 k.p.c. i art. 3941
§ 2 k.p.c. wniósł o jego
uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie okazało się zasadne. W sprawach, w których przysługuje skarga
kasacyjna, postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie
apelacyjne, jako postanowienie kończące postępowanie w sprawie podlega kontroli
w postępowaniu zażaleniowym (art. 3941
§ 2 k.p.c.). Przepis zaś art. 3981
k.p.c.
przewidujący skargę kasacyjną od orzeczenia sądu drugiej instancji umarzającego
postępowanie kończącego postępowanie dotyczy orzeczenia sądu drugiej instancji
umarzającego postępowanie w sprawie w całości (zob. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 8 marca 2013 r., III CZ 12/13, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy pomieszał przesłanki
przysługiwania skargi kasacyjnej od postanowienia umarzającego postępowanie
w sprawie z przesłankami dopuszczalności zażalenia do Sądu Najwyższego
na postanowienie umarzające postępowanie apelacyjne. W sprawie tej, mającej
3
za przedmiot podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności, skarga
kasacyjna z uwagi na charakter sprawy i wartość przedmiotu zaskarżenia (376.000
zł) przysługuje (art.5191
§ 1 i 4 k.p.c.). Oznacza to, że postanowienie Sądu
Okręgowego umarzające postępowanie apelacyjne, jako postanowienie kończące
postępowanie w sprawie podlega na podstawie art. 3941
§ 2 k.p.c. zaskarżeniu
zażaleniem do Sądu Najwyższego.
Jest to odmienna regulacja od zawartej w art. 3981
§ 1 k.p.c., który
przewiduje, że od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie odrzucenia
pozwu lub umorzenia postępowania, kończących postępowanie w sprawie, strona
może wnieść skargę kasacyjną. Przykładem postanowień zaskarżalnych skargą
kasacyjną są postanowienia uchylające zaskarżony wyrok z jednoczesnym
odrzuceniem pozwu lub umorzeniem postępowania (art. 386 § 3 k.p.c.), czyli
umorzeniem postępowania w sprawie. Postanowienie kończące postępowanie
w sprawie sąd wydaje, gdy orzeka o całości postępowania, a nie zachodzą warunki
do wydania wyroku czyli do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Użyte w art.
3981
§ 1 k.p.c. pojęcie „sprawa" występuje w znaczeniu materialnoprawnym
i odnosi się do całości sporu (por. uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, Nr 1, poz. 1, i z dnia
6 października 2000 r., III CZP 31/00, OASNC 2001, Nr 2, poz. 22).
Z tego względu postanowienie umarzające postępowanie apelacyjne nie jest
orzeczeniem objętym hipotezą art. 3981
§ 1 k.p.c., gdyż nie kończy całej sprawy
poddanej pod osąd. Jego skutkiem jest bowiem uprawomocnienie się wyroku sądu
pierwszej instancji. Jak trafnie podniesiono w literaturze, postanowienia
o odrzuceniu pozwu oraz o umorzeniu postępowania są zawsze postanowieniami
kończącymi postępowanie w sprawie, niemniej obecnie nie stanowią kryterium dla
dopuszczalności skargi kasacyjnej, bowiem występują także inne postanowienia
formalne kończące postępowanie, od których skarga ta nie przysługuje.
Takim postanowieniem kończącym postępowanie w ujęciu formalnym, a więc
w rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c. jest postanowienie sądu drugiej instancji
umarzające postępowanie apelacyjne. W wyniku bowiem prawomocnego
umorzenia postępowania apelacyjnego staje się prawomocny wyrok, a więc
orzeczenie rozstrzygające sprawę poddaną pod osąd w ujęciu materialnym. Z tego
4
względu na postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie
apelacyjne (art. 3941
§ 2 k.p.c.), w sprawie kasacyjnej przysługuje zażalenie do
Sądu Najwyższego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
2013 r., V CZ 53/13, niepubl.).
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Barbara Trębska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Z. J.
przy uczestnictwie I. K., S. K., M. K.,
M. S., W. J. i Miasta Ł.
o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 września 2014 r.,
zażalenia uczestnika postępowania W. J.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 23 stycznia 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Ł. na podstawie
art. 182 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie apelacyjne, wcześniej zawieszone na
podstawie art. 178 k.p.c., w sprawie z wniosku Z. J. z udziałem I. K., S. K., M. K., M.
S., W. J. i Miasta Ł. o podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności.
Postanowienie to zaskarżył zażaleniem do Sądu Najwyższego uczestnik W. J.,
wnosząc o jego uchylenie. Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23 stycznia 2014
r. odrzucił to zażalenie uznając je za niedopuszczalne. Wskazał, że zgodnie z art.
3941
§ 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu
drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, o ile w sprawie przysługuje
skarga kasacyjna. Postanowienie zaś o umorzeniu postępowania apelacyjnego nie
należy do postanowień wymienionych w art. 3981
§ 1 k.p.c., który co prawda
przewiduje skargę kasacyjną, ale od orzeczenia sądu drugiej instancji
umarzającego postępowanie kończące postępowanie w sprawie, a nie tylko
postępowanie apelacyjne.
W zażaleniu na powyższe orzeczenie uczestnik postępowania W. J.,
zarzucając naruszenie art. 3981
§ 1 k.p.c. i art. 3941
§ 2 k.p.c. wniósł o jego
uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie okazało się zasadne. W sprawach, w których przysługuje skarga
kasacyjna, postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie
apelacyjne, jako postanowienie kończące postępowanie w sprawie podlega kontroli
w postępowaniu zażaleniowym (art. 3941
§ 2 k.p.c.). Przepis zaś art. 3981
k.p.c.
przewidujący skargę kasacyjną od orzeczenia sądu drugiej instancji umarzającego
postępowanie kończącego postępowanie dotyczy orzeczenia sądu drugiej instancji
umarzającego postępowanie w sprawie w całości (zob. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 8 marca 2013 r., III CZ 12/13, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy pomieszał przesłanki
przysługiwania skargi kasacyjnej od postanowienia umarzającego postępowanie
w sprawie z przesłankami dopuszczalności zażalenia do Sądu Najwyższego
na postanowienie umarzające postępowanie apelacyjne. W sprawie tej, mającej
3
za przedmiot podział majątku wspólnego i zniesienie współwłasności, skarga
kasacyjna z uwagi na charakter sprawy i wartość przedmiotu zaskarżenia (376.000
zł) przysługuje (art.5191
§ 1 i 4 k.p.c.). Oznacza to, że postanowienie Sądu
Okręgowego umarzające postępowanie apelacyjne, jako postanowienie kończące
postępowanie w sprawie podlega na podstawie art. 3941
§ 2 k.p.c. zaskarżeniu
zażaleniem do Sądu Najwyższego.
Jest to odmienna regulacja od zawartej w art. 3981
§ 1 k.p.c., który
przewiduje, że od postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie odrzucenia
pozwu lub umorzenia postępowania, kończących postępowanie w sprawie, strona
może wnieść skargę kasacyjną. Przykładem postanowień zaskarżalnych skargą
kasacyjną są postanowienia uchylające zaskarżony wyrok z jednoczesnym
odrzuceniem pozwu lub umorzeniem postępowania (art. 386 § 3 k.p.c.), czyli
umorzeniem postępowania w sprawie. Postanowienie kończące postępowanie
w sprawie sąd wydaje, gdy orzeka o całości postępowania, a nie zachodzą warunki
do wydania wyroku czyli do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Użyte w art.
3981
§ 1 k.p.c. pojęcie „sprawa" występuje w znaczeniu materialnoprawnym
i odnosi się do całości sporu (por. uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, Nr 1, poz. 1, i z dnia
6 października 2000 r., III CZP 31/00, OASNC 2001, Nr 2, poz. 22).
Z tego względu postanowienie umarzające postępowanie apelacyjne nie jest
orzeczeniem objętym hipotezą art. 3981
§ 1 k.p.c., gdyż nie kończy całej sprawy
poddanej pod osąd. Jego skutkiem jest bowiem uprawomocnienie się wyroku sądu
pierwszej instancji. Jak trafnie podniesiono w literaturze, postanowienia
o odrzuceniu pozwu oraz o umorzeniu postępowania są zawsze postanowieniami
kończącymi postępowanie w sprawie, niemniej obecnie nie stanowią kryterium dla
dopuszczalności skargi kasacyjnej, bowiem występują także inne postanowienia
formalne kończące postępowanie, od których skarga ta nie przysługuje.
Takim postanowieniem kończącym postępowanie w ujęciu formalnym, a więc
w rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c. jest postanowienie sądu drugiej instancji
umarzające postępowanie apelacyjne. W wyniku bowiem prawomocnego
umorzenia postępowania apelacyjnego staje się prawomocny wyrok, a więc
orzeczenie rozstrzygające sprawę poddaną pod osąd w ujęciu materialnym. Z tego
4
względu na postanowienie sądu drugiej instancji umarzające postępowanie
apelacyjne (art. 3941
§ 2 k.p.c.), w sprawie kasacyjnej przysługuje zażalenie do
Sądu Najwyższego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada
2013 r., V CZ 53/13, niepubl.).
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.