Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 69/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 1 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Jarosław Matras
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Lucjana Nowakowskiego
w sprawie Ł. K. i P. L.
skazanych z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 1 października 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanych
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 3 października 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator Rejonowy oskarżył Ł. K., o to że:
1. w dniu 18 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z P. L. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
2
w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli X-Box o
wartości 999 zł, a następnie dokument ten przedstawił kierownikowi hali do
aprobaty jako autentyczny i przekazał P. L., która następnie używając tego
dokumentu jako autentycznego wprowadziła w błąd pracownika kasy i uzyskała
ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
2. w dniu 21 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. i drugim nieustalonym sprawcą w
celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem ww. sklepu w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot
towaru” dotyczący telewizora LG o wartości 990 zł, a następnie dokument ten
przedstawił kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał
nieustalonemu mężczyźnie, który następnie używając tego dokumentu jako
autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem
zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k.,
3. w dniu 24 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł, wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie
używając tego dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika
kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w
z w. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
4. w dniu 26 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. i P. L. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł, wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie
używając tego dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika
3
kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w
zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
5. w dniu 15 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób że podrobił dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł, wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie
używając tego dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika
kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w
zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
6. w dniu 21 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym dotąd sprawcą, w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem ww. sklepu w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot towaru”
dotyczący komputera m-ki Acer o wartości 1999 zł, a następnie dokument ten
przedstawił kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał
nieustalonemu dotąd mężczyźnie, który następnie używając tego dokumentu
jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww. kwotę
tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k.,
7. w dniu 01 kwietnia 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi
Klienta, działając wspólnie i w porozumieniu z K. B., w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument ,,Zwrot towaru”” dotyczący sprzętu AGD o
wartości 1499 zł, a następnie dokument ten przedstawił kierownikowi hali do
aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie używając tego
dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww.
kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
a nadto P. L. o to, że:
4
1. w dniu 18 marca 2009 r. w sklepie S., działając wspólnie i w porozumieniu z
Ł. K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła ww. sklep do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadziła w błąd
pracownika kasy przedstawiając jako autentyczny uprzednio sfałszowany przez
Ł. K. dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli do gier X-Box o wartości 999 zł,
na podstawie którego otrzymała pieniądze w ww. kwocie tytułem zwrotu, tj. o
czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
2. w dniu 26 marca 2009 r. w sklepie S., działając wspólnie i w porozumieniu z
Ł. K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła ww. sklep do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadziła w błąd
pracownika kasy przedstawiając jako autentyczny uprzednio sfałszowany przez
Ł. K. dokument ,,Zwrot towaru” dotyczący konsoli do gier Play Station 3 wraz z
grami o wartości 1499 zł, na podstawie którego otrzymała pieniądze w ww.
kwocie tytułem zwrotu, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw.
z art. 11 § 2 k.k.
Sąd Rejonowy w W. w wyroku z dnia 3 października 2013 r., zawarł następujące
rozstrzygnięcie:
,,1. Ł. K. oskarżonego o to, że:
I.w dniu 18 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z P.L. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru» dotyczący konsoli X-Box o
wartości 999 zł, a następnie dokument ten przedstawił kierownikowi hali do
aprobaty jako autentyczny i przekazał P. L., która następnie używając tego
dokumentu jako autentycznego wprowadziła w błąd pracownika kasy i uzyskała
ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
II. w dniu 21 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. i drugim nieustalonym sprawcą w
celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem ww. sklepu w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot
towaru» dotyczący telewizora LG o wartości 990 zł, a następnie dokument ten
5
przedstawił kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał
nieustalonemu mężczyźnie, który następnie używając tego dokumentu jako
autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem
zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k.,
III. w dniu 24 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru» dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
kierownikowi hali do aprobaty „jako otrzymała” pieniądze www. kwocie tytułem
zwrotu, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k, w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k.,
II. w dniu 26 marca 2009 r. w sklepie S., działając wspólnie i w porozumieniu z
Ł. K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła ww. sklep do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadziła w błąd
pracownika kasy przedstawiając jako autentyczny uprzednio sfałszowany przez
Ł. K. dokument «Zwrot towaru» dotyczący konsoli do gier Play Station 3 wraz z
grami o wartości 1499 zł, na podstawie którego otrzymała pieniądze w ww.
kwocie tytułem zwrotu, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art, 270 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k.
orzekł:
1. Ł. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów z tym
ustaleniem, iż czyny te wypełniają kwalifikację z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art.
270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i czyny te stanowią ciąg przestępstw z art.
286 § 1 k.k. w zb. z art, 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1
k.k. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw, z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1
k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,
- na podstawie art. 69 § 1 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej
wobec Ł. K. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3
(trzech) lat,
6
- na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonego do częściowego
naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego sklepu S. przez zapłatę
kwoty 6400 zł, (sześć tysięcy czterysta złotych) w terminie 6 (sześciu)
miesięcy od uprawomocnienia się wyroku,
- zwolnił oskarżonego od uiszczenia kosztów sądowych i przejął je na rachunek
Skarbu Państwa;
2. P. L. uznał za winną popełnienia zarzucanych jej czynów, z tym ustaleniem,
iż czyny te stanowią ciąg przestępstw z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i na podstawie art. 286 § k.k. w
zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k, wymierzył jej karę 10 (dziesięciu)
miesięcy pozbawienia wolności,
- na podstawie art. 69 § 1 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej
wobec P. L. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3
(trzech) lat,
- zwolnił oskarżoną od uiszczenia kosztów sądowych i przejął je na rachunek
Skarbu Państwa.”
Powyższe orzeczenie wobec tego, iż nie zostało zaskarżone przez strony
postępowania uprawomocniło się w dniu 21 października 2013 r.
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 29 października 2013 r., na podstawie
art. 105 § 1-3 k.p.k. sprostował oczywistą omyłkę pisarską w wyroku Sądu
Rejonowego z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt IV K …/10 w ten sposób, że po
słowach „a następnie dokument ten przedstawił kierownikowi hali do aprobaty jako”,
wpisał brakujący fragment zarzutów:
„autentyczny i przekazał K. B., który następne używając tego dokumentu
jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww. kwotę
tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw.
z art, 11 § 2 k.k.,
IV. w dniu 26 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. i P. L. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru» dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł, wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
7
kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie
używając tego dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika
kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w
zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
V. w dniu 15 marca 2009 r. w sklepie S.., jako pracownik Punktu Obsługi
Klienta, działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru» dotyczący konsoli Play
Station 3 o wartości 1499 zł, wraz z grami, a następnie dokument ten przedstawił
kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie
używając tego dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika
kasy i uzyskał ww. kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w
zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
VI. w dniu 21 marca 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi Klienta,
działając wspólnie i w porozumieniu z nieustalonym dotąd sprawcą, w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem ww. sklepu w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru»
dotyczący komputera m-ki Acer o wartości 1999 zł, a następnie dokument ten
przedstawił kierownikowi hali do aprobaty jako autentyczny i przekazał
nieustalonemu dotąd mężczyźnie, który następnie używając tego dokumentu
jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww. kwotę
tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k.,
VII. w dniu 01 kwietnia 2009 r. w sklepie S., jako pracownik Punktu Obsługi
Klienta, działając wspólnie i w porozumieniu z K. B., w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ww. sklepu
w ten sposób, że podrobił dokument «Zwrot towaru» dotyczący sprzętu AGD o
wartości 1499 zł, a następnie dokument ten przedstawił kierownikowi hali do
aprobaty jako autentyczny i przekazał K. B., który następnie używając tego
dokumentu jako autentycznego wprowadził w błąd pracownika kasy i uzyskał ww.
kwotę tytułem zwrotu pieniędzy, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;
8
2. P. L. oskarżonej o to, że:
w dniu 18 marca 2009 r. w sklepie S., działając wspólnie i w porozumieniu z
Ł. K. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła ww. sklep do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadziła w błąd
pracownika kasy przedstawiając jako autentyczny, sfałszowany uprzednio przez
Ł.K. dokument «Zwrot towaru» dotyczącego konsoli do gier X-Box o wartości 999 zł,
na podstawie którego w pkt I sentencji wyroku w miejscu błędnie wpisanej
podstawy wymiaru kary wymierzonej oskarżonej „na podstawie art. 207 § 1 k.k.”
wpisać „na podstawie art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k.”
W uzasadnieniu postanowienia Sąd podniósł, iż przy podpisywaniu wyroku
nie dostrzegł, że nastąpił błąd w druku i wydrukowana została jedynie pierwsza i
trzecia strona wyroku.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożył prokurator, któremu zarzucił
obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 105
§ 1 k.p.k. poprzez ustalenie, iż brak zawarcia w wyroku z dnia 3 października 2013
roku opisu i kwalifikacji prawnej czynu, którego popełnienie oskarżyciel zarzucił
oskarżonym stanowi oczywistą omyłkę pisarską, podlegającą sprostowaniu w trybie
ww. artykułu, podczas gdy prostowanie oczywistych omyłek pisarskich nie może
polegać na dodaniu do wyroku elementów merytorycznych pominiętych w procesie
wyrokowania.
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 16 stycznia 2014 roku,
uwzględnił zażalenie prokuratora i uchylił zaskarżone orzeczenie wskazując, że
omyłka polegająca na niewydrukowaniu jednej strony wyroku zawierającej dane
osobowe P.L. oraz część opisu zarzucanych oskarżonym czynów może być
skorygowana jedynie w drodze nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Powyższy wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył w całości, na niekorzyść Ł. K. i
P. L., Prokurator Generalny.
Na podstawie art. 523 § 1 i 4 k.p.k., art. 526 § 1 k.p.k. oraz art. 537 § 1 i 2
k.p.k. wyrokowi temu zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 413 § 1 pkt 3 i
4 k.p.k., poprzez pominięcie w komparycji orzeczenia danych personalnych
oskarżonej P. L. i pominięcie czynów zarzucanych Ł. K. wskazanych w punktach 4,
9
5, 6 i 7 aktu oskarżenia oraz czynu zarzucanego P. L. wskazanego w punkcie 1
aktu oskarżenia, w następstwie czego doszło do wydania wyroku, który nie zawiera
w części dyspozytywnej odniesienia do opisu czynów stanowiących faktyczną
podstawę skazania.
Stawiając powyższy zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja wniesiona przez Prokuratora Generalnego jest zasadna w stopniu
oczywistym. Zgodzić się bowiem należy ze stwierdzeniem jej autora, iż wyrok,
którego komparycja nie zawiera danych określających tożsamość jednego z
oskarżonych, a nadto nie wskazuje wszystkich zarzutów zawartych w akcie
oskarżenia – a tak w istocie jest po odmowie sprostowania wyroku przez Sąd
Okręgowy w W., który uwzględnił zażalenie prokuratora na postanowienie Sądu a
quo w tym przedmiocie - wydany został z rażącym naruszeniem prawa karnego
procesowego wskazanym w zarzucie kasacji, które miało istotny wpływ na jego
treść.
Przepis art. 413 k.p.k. określa, co każdy wyrok powinien zawierać.
Niezbędnym elementem wyroku jest więc przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej
czynu, którego popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu (art. 413 § 1 pkt 4
k.p.k.), zaś w przypadku wyroku skazującego dokładne określenie przypisanego
oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.).
Rację ma Prokurator, że Sąd Rejonowy, warunków opisanych w
przywołanych powyżej przepisach nie spełnił, a rzeczą drugorzędną jest, że
powodem tego stanu rzeczy były kwestie związane z uchybieniami popełnionymi na
etapie drukowania tego dokumentu.
Skazując oskarżonych Sąd ten w komparycji wyroku w istocie więc nie
zawarł niezbędnych elementów, stosownie do treści art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k., w tym
opisu i kwalifikacji prawnej czynów, których popełnienie oskarżyciel publiczny
zarzucił Ł. K. w punktach 4, 5, 6 i 7 aktu oskarżenia oraz w punkcie 1, odnoszącym
się do P. L. Sąd Rejonowy, wbrew przepisowi art. 413 § 1 pkt 3 k.p.k., w wyroku
10
nie wskazał także imienia i nazwiska oraz pozostałych danych określających
tożsamość oskarżonej P.L.
To, za co oskarżeni zostali skazani, musi wynikać z treści wyroku i nie może
być odczytywane z akt sprawy i z treści aktu oskarżenia.
Powyżej wskazane uchybienia miały niewątpliwie rażący i istotny wpływ na
treść zapadłego orzeczenia, zatem muszą skutkować jego uchyleniem w
postępowaniu kasacyjnym.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.