V KK 172/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-11-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I KZP 12/13
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 172/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Katarzyna Wełpa
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika,
w sprawie D. S.
skazanego z art. 284 § 2 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 7 października 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść,
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 13 marca 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. uznał D. S. za winnego
tego, ze w dniu 3 września 2012 roku w W., na terenie inwestycji przy zbiegu ul. P.
i Ś. przywłaszczył, otrzymaną od firmy B. do wykonania zleconych prac, maszynę
tynkarską marki PLASCOAT PC – 15 o wartości 20.000 zł, czym działał na szkodę
firmy A. B. sp. z o. o., tj: przestępstwa z art. 284 § 2 k.k., i za to wymierzył mu karę
8 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny – 50 stawek dziennych przy przyjęciu
jednej stawki na kwotę 10zł; na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k.
wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres
próby 2 lat, na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał do naprawienia szkody
poprzez zwrot maszyny tynkarskiej w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się
orzeczenia.
Wyrok ten, wobec niezaskarżenia przez strony, uprawomocnił się w
pierwszej instancji w dniu 21 marca 2013 r. Od tego wyroku kasację – w trybie art.
521 § 1 k.k.- wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w całości, na korzyść
skazanego D. S., zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 376 § 2
k.p.k. i art. 374 § 1 k.p.k., polegające na rozpoznaniu sprawy w trybie zwyczajnym
bez udziału oskarżonego D. S., którego obecność na rozprawie była obowiązkowa,
co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 11
k.p.k.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna.
Postępowanie jurysdykcyjne w tej sprawie toczyło się początkowo w trybie
uproszczonym - oskarżony nie stawił się na rozprawie w dniu 5 lutego 2013 r., Sąd
uznając wezwanie (dwukrotnie awizowane) za doręczone prawidłowo, postanowił-
na podstawie art. 479 § 1 k.p.k.- prowadzić rozprawę bez udziału oskarżonego i w
trybie art. 479 § 2 k.p.k. odczytał jego wyjaśnienia złożone w postępowaniu
przygotowawczym. W celu kontynuowania postępowania dowodowego Sąd
postanowił odroczyć rozprawę do dnia 13 marca 2013 r.
3
Z uwagi na przekroczenie terminu przerwy w rozprawie prowadzonej w
trybie uproszczonym, Sąd Rejonowy w dniu 13 marca 2013 r. postanowił – na
podstawie art. 484 § 2 k.p.k. – prowadzić sprawę w trybie zwyczajnym. Oskarżony
nie stawił się na rozprawę, wezwanie było dwukrotnie awizowane, Sąd – uznając je
za doręczone prawidłowo – postanowił, na podstawie art. 376 § 2 k.p.k., prowadzić
rozprawę pod nieobecność oskarżonego, i po przeprowadzeniu postępowania
dowodowego wydał wyrok.
Autor kasacji zasadnie podnosi, że w realiach sprawy sposób procedowania
Sądu Rejonowego był wadliwy. W tej kwestii odwołać się należy do stanowiska i
argumentacji zawartych w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 12/13 – OSNKW 2013, z. 12, poz. 99.
Wyrażona w przepisie art. 484 § 2 k.p.k. zgoda ustawodawcy na
prowadzenie postępowania w dalszym ciągu oznacza, że dotychczas
przeprowadzone czynności były ważne i skuteczne, jednak w związku ze zmianą
trybu postępowania ulegają zmianie reguły dotyczące udziału oskarżonego w
rozprawie.
Zgodnie z art. 374 § 1 k.p.k. udział oskarżonego w rozprawie jest
obowiązkowy chyba, że ustawa stanowi inaczej. Wyjątek od zasady obowiązkowej
obecności oskarżonego na rozprawie głównej przewiduje m.in. art. 376 § 2 k.p.k.
Norma ta określa sytuację, której zaistnienie powoduje dopuszczalność
prowadzenia rozprawy, pomimo nieobecności oskarżonego, jeżeli po złożeniu
wyjaśnień, zawiadomiony o terminie rozprawy, nie stawił się na nią bez
usprawiedliwienia.
Bezspornym jest, że pojęcie „złożenie wyjaśnień” odnosi się wyłącznie do
złożenia wyjaśnień przez oskarżonego na rozprawie, co oznacza brak możliwości
zastąpienia przesłuchania oskarżonego przez sąd wprowadzeniem do materiału
dowodowego, polegającym na ich odczytaniu, jego wyjaśnień złożonych w toku
postępowania przygotowawczego.
W sprawie niniejszej, odstępując od zasady obowiązkowej obecności
oskarżonego na rozprawie w dniu 13 marca 20113 r., Sąd Rejonowy błędnie
odwołał się do przepisu art. 376 § 2 k.p.k., który nie mógł zostać zastosowany,
bowiem oskarżony nie złożył wyjaśnień na etapie postępowania sądowego.
4
W świetle ugruntowanej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, podjęcie
czynności procesowych na rozprawie prowadzonej w trybie zwyczajnym bez
udziału oskarżonego, gdy nie zachodziła żadna z wyjątkowych sytuacji
umożliwiających kontynuowanie rozprawy pod nieobecność oskarżonego, stanowi
uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k.
Z powyższych względów, podzielając zasadność zarzutu kasacji i jej wniosek
końcowy, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Andrzej Stępka
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Katarzyna Wełpa
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika,
w sprawie D. S.
skazanego z art. 284 § 2 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 7 października 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść,
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 13 marca 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. uznał D. S. za winnego
tego, ze w dniu 3 września 2012 roku w W., na terenie inwestycji przy zbiegu ul. P.
i Ś. przywłaszczył, otrzymaną od firmy B. do wykonania zleconych prac, maszynę
tynkarską marki PLASCOAT PC – 15 o wartości 20.000 zł, czym działał na szkodę
firmy A. B. sp. z o. o., tj: przestępstwa z art. 284 § 2 k.k., i za to wymierzył mu karę
8 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny – 50 stawek dziennych przy przyjęciu
jednej stawki na kwotę 10zł; na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k.
wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres
próby 2 lat, na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał do naprawienia szkody
poprzez zwrot maszyny tynkarskiej w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się
orzeczenia.
Wyrok ten, wobec niezaskarżenia przez strony, uprawomocnił się w
pierwszej instancji w dniu 21 marca 2013 r. Od tego wyroku kasację – w trybie art.
521 § 1 k.k.- wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w całości, na korzyść
skazanego D. S., zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia
naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 376 § 2
k.p.k. i art. 374 § 1 k.p.k., polegające na rozpoznaniu sprawy w trybie zwyczajnym
bez udziału oskarżonego D. S., którego obecność na rozprawie była obowiązkowa,
co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 11
k.p.k.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna.
Postępowanie jurysdykcyjne w tej sprawie toczyło się początkowo w trybie
uproszczonym - oskarżony nie stawił się na rozprawie w dniu 5 lutego 2013 r., Sąd
uznając wezwanie (dwukrotnie awizowane) za doręczone prawidłowo, postanowił-
na podstawie art. 479 § 1 k.p.k.- prowadzić rozprawę bez udziału oskarżonego i w
trybie art. 479 § 2 k.p.k. odczytał jego wyjaśnienia złożone w postępowaniu
przygotowawczym. W celu kontynuowania postępowania dowodowego Sąd
postanowił odroczyć rozprawę do dnia 13 marca 2013 r.
3
Z uwagi na przekroczenie terminu przerwy w rozprawie prowadzonej w
trybie uproszczonym, Sąd Rejonowy w dniu 13 marca 2013 r. postanowił – na
podstawie art. 484 § 2 k.p.k. – prowadzić sprawę w trybie zwyczajnym. Oskarżony
nie stawił się na rozprawę, wezwanie było dwukrotnie awizowane, Sąd – uznając je
za doręczone prawidłowo – postanowił, na podstawie art. 376 § 2 k.p.k., prowadzić
rozprawę pod nieobecność oskarżonego, i po przeprowadzeniu postępowania
dowodowego wydał wyrok.
Autor kasacji zasadnie podnosi, że w realiach sprawy sposób procedowania
Sądu Rejonowego był wadliwy. W tej kwestii odwołać się należy do stanowiska i
argumentacji zawartych w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 12/13 – OSNKW 2013, z. 12, poz. 99.
Wyrażona w przepisie art. 484 § 2 k.p.k. zgoda ustawodawcy na
prowadzenie postępowania w dalszym ciągu oznacza, że dotychczas
przeprowadzone czynności były ważne i skuteczne, jednak w związku ze zmianą
trybu postępowania ulegają zmianie reguły dotyczące udziału oskarżonego w
rozprawie.
Zgodnie z art. 374 § 1 k.p.k. udział oskarżonego w rozprawie jest
obowiązkowy chyba, że ustawa stanowi inaczej. Wyjątek od zasady obowiązkowej
obecności oskarżonego na rozprawie głównej przewiduje m.in. art. 376 § 2 k.p.k.
Norma ta określa sytuację, której zaistnienie powoduje dopuszczalność
prowadzenia rozprawy, pomimo nieobecności oskarżonego, jeżeli po złożeniu
wyjaśnień, zawiadomiony o terminie rozprawy, nie stawił się na nią bez
usprawiedliwienia.
Bezspornym jest, że pojęcie „złożenie wyjaśnień” odnosi się wyłącznie do
złożenia wyjaśnień przez oskarżonego na rozprawie, co oznacza brak możliwości
zastąpienia przesłuchania oskarżonego przez sąd wprowadzeniem do materiału
dowodowego, polegającym na ich odczytaniu, jego wyjaśnień złożonych w toku
postępowania przygotowawczego.
W sprawie niniejszej, odstępując od zasady obowiązkowej obecności
oskarżonego na rozprawie w dniu 13 marca 20113 r., Sąd Rejonowy błędnie
odwołał się do przepisu art. 376 § 2 k.p.k., który nie mógł zostać zastosowany,
bowiem oskarżony nie złożył wyjaśnień na etapie postępowania sądowego.
4
W świetle ugruntowanej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, podjęcie
czynności procesowych na rozprawie prowadzonej w trybie zwyczajnym bez
udziału oskarżonego, gdy nie zachodziła żadna z wyjątkowych sytuacji
umożliwiających kontynuowanie rozprawy pod nieobecność oskarżonego, stanowi
uchybienie określone w art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k.
Z powyższych względów, podzielając zasadność zarzutu kasacji i jej wniosek
końcowy, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.