Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 330/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Michał Laskowski
SSN Jarosław Matras
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie D. Z.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 25 listopada 2014 r.
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w pkt I
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w P.
z dnia 27 sierpnia 2013 r.
1. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej połączenia
kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokiem Sądu
Rejonowego w P. w sprawie sygn. … 1274/01 i Sądu Rejonowego
w P. w sprawie sygn. … 870/10, tj. rozstrzygnięcia zawartego w
pkt I i na podstawie art. 572 k.p.k. umarza postępowanie w tym
zakresie;
2. wydatkami poniesionymi przez Sąd, związanymi z
rozpoznaniem kasacji, obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w P. wyrokiem łącznym z dnia 27 sierpnia 2013 r. m. in.
połączył skazanemu D. Z. skazania:
1) wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia 20 lipca 2001., sygn. akt …
1274/01, za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., popełniony w okresie
od 21 kwietnia do 4 sierpnia 2000 r. – na karę 2 lat pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby i grzywnę w
wysokości 50 stawek dziennych po 10 zł stawka;
2) wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia 14 października 2010 r., sygn. akt
… 870/10, za czyn z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art.
286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełniony w dniu 13 czerwca 2000 r. –
na karę roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres 4 lat próby oraz grzywnę w wysokości 50 stawek
dziennych po 10 zł stawka; postanowieniem z dnia 3 czerwca 2013 r.
zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;
- i na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i § 2 k.k. wymierzył karę łączną 2 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wysokości 80 stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł
(pkt I wyroku łącznego).
Wyrok ten uprawomocnił się w I instancji w dniu 20 września 2013 r. Od tego
wyroku kasację wniósł – w trybie art. 521 § 1 k.p.k. – Prokurator Generalny.
Zaskarżając wyrok w części dotyczącej połączenia kar pozbawienia wolności
orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w P. w sprawie sygn. … 1274/01 i Sądu
Rejonowego w P. w sprawie sygn. … 870/10, tj. rozstrzygnięcia zawartego w
punkcie I wyroku –na korzyść D. Z., zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść
wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego – art. 410 k.p.k. i art.
366 § 1 k.p.k., polegające na pominięciu przez Sąd wynikających z materiału
dowodowego i mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia okoliczności co do
przebiegu postępowania wykonawczego wobec skazanego D. Z. w sprawie o sygn.
… 1274/01 oraz zaniechaniu dokonania w tym zakresie ustaleń w oparciu o akta
wykonawcze tej sprawy i w konsekwencji błędnym przyjęciu, iż orzeczona
wydanym w tej sprawie wyrokiem kara 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym
3
zawieszeniem jej wykonania została prawomocnie zarządzona do wykonania, w
następstwie czego doszło do wadliwego, bo z rażącym naruszeniem art. 85 k.k. i
art. 76 § 1 k.k. połączenia jednostkowych kar pozbawienia wolności wymienionych
w punkcie 1 wyroku łącznego mimo braku przesłanek do orzeczenia kary łącznej z
uwagi na uprzednie zatarcie skazania w sprawie o sygn. … 1274/01. W konkluzji
wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i umorzenie w tym zakresie
postępowania na podstawie art. 572 k.p.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym.
Autor kasacji zasadnie wskazuje, że Sąd I instancji przyjął błędne, a istotne
dla warunków orzekania kary łącznej, dane wynikające z wyroku Sądu Rejonowego
w P. z dnia 20 lipca 2001 r., sygn. akt … 1274, i z akt tej sprawy.
Wyrokiem tym, prawomocnym od dnia 28 lipca 2001 r., D. Z. wymierzono
bowiem karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres 4 lat próby. Postanowieniem z dnia 1 września 2005 r., sygn.
akt … 2998/05, Sąd Rejonowy w P. zarządził – na podstawie art. 75 § 1 k.k. –
wykonanie tej kary. Postanowienie to po upływie terminu do wniesienia zażalenia
uznano za prawomocne i skierowano do wykonania. Z obliczenia kary wynika, że
D. Z. karę 2 lat pozbawienia wolności miał odbywać od dnia 5 czerwca 2006 r. do
dnia 5 czerwca 2008 r. (k. 17 akt wykonawczych … 482/06). Następnie jednakże w
dniu 5 grudnia 2006 r., Sąd przywrócił D. Z. termin do wniesienia na to
postanowienie zażalenia i w tym samym dniu nakazał zwolnienie skazanego z
Aresztu Śledczego. Sąd Okręgowy w P., po rozpoznaniu wniesionego przez
skazanego zażalenia na postanowienie o zarządzeniu wykonania kary, w dniu 28
grudnia 2006 r., uchylił zaskarżone postanowienie i wobec upływu terminu
określonego w art. 75 § 4 k.k., umorzył postępowanie (k. 25 – 27, 37, 42 akt
wykonawczych … 482/06).
Sąd Rejonowy, orzekając w przedmiocie wydania wyroku łącznego błędnie
natomiast przyjął, że orzeczona tym wyrokiem wobec D. Z. kara 2 lat pozbawienia
wolności została prawomocnie zarządzona do wykonania i została przez
skazanego odbyta. Konieczność natomiast poczynienia prawidłowych ustaleń co do
przebiegu postępowania wykonawczego w sprawie o sygn. … 1274/01, wynikała
4
nie tylko z norm zawartych w przepisach regulujących warunki do wydania wyroku
łącznego, ale także implikację dla Sądu powinny stanowić dane zawarte w
przekazanej przez Centralny Zarząd Służby Więziennej informacji o pobytach i
orzeczeniach, z których wynikało, że w sprawie … 1274/01, przywrócono termin do
wniesienia środka odwoławczego od wykonywanego orzeczenia i że D. Z. nie odbył
w efekcie orzeczonej w tej sprawie kary 2 lat pozbawienia wolności (k. 31), a która
to informacja została ujawniona i zaliczona na poczet materiału dowodowego. Sąd
jednakże okoliczności te zupełnie pominął i zaniechał wyjaśnienia tych jakże
istotnych i mających znaczenie dla orzekania w przedmiocie wyroku łącznego
kwestii. Wskutek powyższego błędu, niezależnie od przyczyn z jakich został on
popełniony, wynikający z protokołu rozprawy sposób procedowania sądu oraz treść
wydanego wyroku łącznego pozwala na wnioskowanie, że został on wydany z
rażącym naruszeniem zarówno art. 410 k.p.k. jak i art. 366 § 1 k.p.k.
Bezpośrednią konsekwencją tego uchybienia stało się rażące naruszenie
przez Sąd Rejonowy przepisu art. 85 k.k. i art. 76 § 1 k.k.
W niniejszej sprawie brak było w ogóle podstaw do orzeczenia wskazanej w
punkcie I wyroku kary łącznej pozbawienia wolności, albowiem orzeczona wobec D.
Z. wyrokiem w sprawie o sygn. … 1274/01, kara pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie podlegała już wykonaniu.
Wymierzenie zatem w wyroku łącznym - kary łącznej bezwzględnego pozbawienia
wolności, oznacza de facto bezprawne, wbrew normie art. 75 § 4 k.k., zarządzenie
wykonania zawieszonej wobec skazanego uprzednio kary ze wszystkimi
wynikającymi z tego ustawowymi skutkami, podczas gdy skazanie to zgodnie z art.
76 § 1 k.k. uległo zatarciu z mocy prawa.
Oczywiste jest, że opisane uchybienie sądu miało rażący charakter i istotny
wpływ na treść wyroku łącznego, albowiem doprowadziło przede wszystkim, do
bezprawnego zarządzenia D. Z. orzeczonej wobec niego kary 2 lat pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w sprawie, w której nastąpiło
zatarcie skazania.
Przed wydaniem wyroku łącznego skazany miałby do odbycia jedynie
zarządzoną do wykonania karę roku pozbawienia wolności, orzeczoną w sprawie
…870/10, natomiast zgodnie z rozstrzygnięciem w punkcie I wyroku łącznego - 2
5
lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Nadmienić bowiem należy, że
postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 roku, sygn. akt … 320/13, Sąd Rejonowy
- na podstawie art. 420 § 2 k.p.k. - skorygował rozstrzygnięcie zawarte w punkcie V
wyroku łącznego, w ten sposób, że nie zaliczył wskazanego w pkt 5 okresu
pozbawienia wolności od 5.06.2006 r. do 5.06.2008 r. na poczet orzeczonej kary
łącznej. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy przez Sąd Okręgowy w P. i
uprawomocniło się w dniu 21 stycznia 2014 roku (k. 82-83, 95-96 akt … 320/13).
W niniejszej sprawie, wobec wcześniejszego umorzenia postanowieniem
Sądu Rejonowego w P. z dnia 2 października 2012 roku, sygn. akt … 271/12 (k. 2-3
akt … 320/13) postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, z powodów
przedstawionych w uzasadnieniu tego postanowienia, pomimo spełnienia
warunków z art. 85 k.k., brak jest również podstaw do połączenia orzeczonej
wyrokiem w sprawie … 870/10, kary roku pozbawienia wolności z karą pozbawienia
wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w P. w sprawie … 597/00.
Z powyższych względów, należało uwzględniając wniosek końcowy kasacji,
uchylić wyroku zaskarżonej części i umorzyć postępowanie w tym zakresie na
podstawie art. 572 k.p.k.