Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 381/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Artymiuk (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSN Włodzimierz Wróbel
Protokolant Teresa Jarosławska
w sprawie M. K.
skazanego za czyn z art. 178a § 1 i 4 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 4 grudnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego, na korzyść skazanego, od
wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 21 sierpnia 2013 r.,
uchyla wyrok Sądu Rejonowego w W. i sprawę przekazuje
temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
M. K. wyrokiem Sądu Rejonowego we W. z dnia 21 sierpnia 2013 r. został
skazany za czyn polegający na tym, że w dniu 5 kwietnia 2013 r. w B. ul. K. gm. B.
będąc uprzednio prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w W., sygn.
akt […], za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, ponownie
naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że będąc w
stanie nietrzeźwości (1,13 mg/alkoholu w wydychanym powietrzu) kierował
motorowerem marki Romet o nr. rej.[…], tj. przestępstwo z art. 178a § 1 i 4 k.k. i za
2
to na podstawie art. 178a § 4 k.k. wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia
wolności. Na mocy art. 69 § 1, 2 i 3 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej
wobec M. K. kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby lat
2. Na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeczono wobec skazanego środek karny w
postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym
na okres próby lat 5, zaś na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzeczono od oskarżonego
świadczenie pieniężne w wysokości 300,00 zł na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zasądzono od oskarżonego M.
K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180,00 zł tytułem opłaty i obciążono go
wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa od momentu wszczęcia
postępowania w sprawie.
Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się 29 sierpnia 2013 r. (k.57).
Kasację od wyroku Sądu Rejonowego w W. wywiódł Prokurator Generalny
zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów
prawa karnego procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1
k.p.k., polegające na uwzględnieniu wniosku prokuratora i wydaniu wobec M. K.,
bez przeprowadzenia rozprawy, wyroku skazującego za czyn z art. 178a § 1 i 4 k.k.
w sytuacji niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy popełnienia
przestępstwa a w szczególności danych dotyczących uprzedniej karalności
oskarżonego, w wyniku czego błędnie przyjęto, że M. K. był uprzednio
prawomocnie skazany za czyn z art. 178a § 1 k.k., a co za tym idzie, że działaniem
swoim wyczerpał znamiona występku z art. 178a § 1 i 4 k.k., podczas gdy
prawidłowa subsumpcja winna skutkować przypisaniem M. K. sprawstwa występku
z art. 178a § 1 k.k.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna, dlatego podlegała uwzględnieniu w oparciu o przepis
art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma Prokurator Generalny twierdząc, że zaskarżone orzeczenie zapadło z
rażącym naruszeniem przepisów postępowania wskazanych w zarzucie
kasacyjnym. Sąd Najwyższy wielokrotnie podnosił, że nie zyskuje aprobaty sposób
3
procedowania sądów sprowadzający się do bezkrytycznego akceptowania
wniosków prokuratorskich o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy. Skazanie
bez przeprowadzenia rozprawy musi zostać poprzedzone gruntownymi badaniami
wszystkich kryteriów dopuszczalności takiego wniosku. Skierowanie wniosku
prokuratora w trybie art. 335 § 1 k.p.k., nie zwalnia bowiem sądu od obowiązku
kontroli jego formalnej i materialnej poprawności, a zakresem tej weryfikacji
powinna zostać objęta nie tylko kwestia bezbłędności postulowanych przez
prokuratora rozstrzygnięć ale także to czy okoliczności popełniania przestępstwa
nie budzą wątpliwości. Zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k., powinnością sądu
rozpoznającego wniosek prokuratora, złożony w trybie art. 335 § 1 k.p.k., jest
zbadanie zasadniczej kwestii sprawstwa określonego czynu przez daną osobę, ale
również wszelkie inne okoliczności, które są istotne dla oceny prawno-karnej czynu
będącego przedmiotem osądu, w tym uprzedniej karalności oskarżonego.
Stwierdzenie jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie nakazuje sądowi
skierowanie sprawy na rozprawę celem przeprowadzenia postępowania
dowodowego, które pozwoli te wątpliwości wyjaśnić.
W przedmiotowej sprawie – co wykazano w kasacji – tego typu oceny zabrakło,
skoro doszło do przypisania skazanemu M. K. czynu z art. 178a § 1 oraz § 4 k.k.
Jak wynika z akt sprawy, uprzednio M. K. został prawomocnie skazany
wyrokiem z dnia 24 listopada 2008 r. Sądu Rejonowego w W. w sprawie o sygn. akt
[…] za czyny z art. 178a § 1 k.k. i art. 178a § 2 k.k. oraz art. 163 § 1 pkt 1 k.k.
popełnione 8 sierpnia 2008 r. na łączną karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia
wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby lat 4. Nadto,
wyrokiem tym orzeczono wobec skazanego łączny zakaz prowadzenia pojazdów
mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 lat. Zobowiązano także oskarżonego
do naprawienia szkody (pkt VIII). Wyrok w tej sprawie uprawomocnił się 2 grudnia
2008 r. (k. 107, akt sprawy).
Zgodnie z art. 76 § 1 k.k. skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6
miesięcy od zakończenia okresu próby, co oznacza dla M. K., skoro nie zarządzono
wobec niego wykonanie orzeczonej kary w sprawie […], iż data 2 czerwca 2013 r.
jest dla oceny jego sytuacji prawnej newralgiczna. Gdy idzie zaś o wymierzony w tej
4
sprawie środek karny wobec skazanego, w postaci zakazu prowadzenia pojazdów
mechanicznych, to wskazać należy, że upłynął on w dniu 2 grudnia 2011 r.
W tych okolicznościach stwierdzić należy, że niedopuszczalne było przypisanie
M. K. w przedmiotowej sprawie czynu z art. 178a § 4 k.k. W dacie orzekania przez
Sąd Rejonowy w W. - tj. 21 sierpnia 2013 r. - był on osobą niekaraną zaś
popełniając czyn w dniu 5 kwietnia 2013 r. z art. 178a § 1 k.k. dopuścił się w czasie,
w którym nie obowiązywał już orzeczony wobec niego zakaz prowadzenia
pojazdów mechanicznych.
Fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania za
przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. lub wymienione w art. 178a § 4 k.k.,
zaistniały w dacie wyrokowania co do popełnienia czynu określonego w art. 178a §
1 k.k., uniemożliwia przyjęcie odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 178a §
4 k.k. także wtedy, gdy do popełnienia tego czynu doszło przed upływem okresu
niezbędnego do zatarcia wcześniejszego skazania. Nie stanowi natomiast
przeszkody do przyjęcia odpowiedzialności na podstawie art. 178a § 4 k.k. zatarcie,
w dacie wyrokowania, skazania za przestępstwo, którego częścią było orzeczenie
zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jeżeli będący przedmiotem osądu
czyn określony w art. 178a § 1 k.k. został popełniony w okresie obowiązywania
tego zakazu (zob. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2012 r., IV
KK 59/12, OSNKW 2013, nr 1, poz. 3).
W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy w W. uwzględni
powyższe uwagi, dokona właściwej oceny sytuacji prawnej skazanego i w oparciu o
przeprowadzoną w ten sposób syntezę wyda wolne od wad rozstrzygnięcie. Nadto,
w sprawie koniecznym będzie także ustalenie z jakim skutkiem został przez
skazanego wypełniony orzeczony obowiązek naprawienia szkody w sprawie […] i
czy ta okoliczność ewentualnie ma znaczenie dla rozstrzyganego zagadnienia.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
wyroku.