Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 185/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)
Protokolant Marta Brylińska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie Z. K.
skazanego z art. 296 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 3 grudnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Ł.
z dnia 13 marca 2012 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok i uniewinnia oskarżonego
Z. K. od popełnienia zarzucanego mu
czynu;
II. kosztami procesu w sprawie obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
Prokurator oskarżył Z. K. o to, że „w okresie od 6 czerwca 2000 r. do
dnia 25 stycznia 2001 r. w Ł., działając w wykonaniu z góry powziętego
zamiaru w krótkich odstępach czasu, będąc zobowiązany na podstawie umowy
- aktu notarialnego spółki z o.o. do zajmowania się jej sprawami majątkowymi i
działalnością gospodarczą jako prezes zarządu, przez nadużycie udzielonych
mu uprawnień wyrządził PHU T. znaczną szkodę majątkową w łącznej kwocie
584. 540. 53 zł, przy czym:
- w dniu 6 czerwca 2000 r. dokonał zbycia składników masy majątkowej
sp. T. w postaci własnościowego prawa do lokalu przy ul. B. 6 w ten sposób, że
sprzedał lokal Spółce z o.o. Tu. za kwotę 250.000 zł, podczas gdy jego wartość
rynkowa opiewała na kwotę 470.000 zł;
- w okresie od czerwca 2000 r do stycznia 2001 r. wynajmując od Spółki
Tu. pomieszczenia lokalu przy ul. B. 6 uprzednio stanowiącej własność PHU T.,
dokonał na rzecz Tu. wpłaty kwoty 57.780 zł z tytułu czynszu za wynajem,
pomimo, iż w/w spółka zalegała z zapłatą pieniędzy z tytułu zakupu lokalu”, tj.
o przestępstwo z art. 296 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
Sąd Rejonowy w Ł., wyrokiem z dnia 13 marca 2012 r., oskarżonego Z.
K. w miejsce zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w okresie od 6
czerwca 2000 r. do początku stycznia 2001 r. w Ł., działając w krótkich
odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, pełniąc funkcję
prezesa zarządu Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Handlowo – Usługowego „T.”
spółki z o. o., przez nadużycie udzielonych mu uprawnień wyrządził temu
przedsiębiorstwu znaczną szkodę majątkową w kwocie 190.780 zł i tak:
- w dniu 6 czerwca 2000 r. w Ł., jako prezes zarządu, reprezentując
PPHU „T.” spółkę z o.o. sprzedał na rzecz „Tu.” spółki z o.o. własnościowe
prawo do lokalu użytkowego położonego w Ł. przy ul. B. 8a za kwotę 305. 000
zł, podczas gdy jego wartość rynkowa wynosiła 438.000 zł;
- w okresie od 6 czerwca 2000 r. do stycznia 2001 r., wynajmując w
imieniu PPHU „T.” spółki z o.o. pomieszczenie w lokalu położonym w Ł. przy
ul. B. 8a , stanowiącym własność „Tu.” spółki z o.o. dokonał na jej rzecz wpłaty
kwoty 57.780 zł czynszu najmu, pomimo że zalegała ona wobec PPHU „T.”
3
spółki z o.o. z zapłatą należności z tytułu zakupu własnościowego prawa do
lokalu położonego w Ł. przy ul B. 8a , tj. czynu z art. 296 § 1 k.k. w zw. z art.
12 k.k. i za to skazał go na karę roku pozbawienia wolności, wykonanie której
warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w
pierwszej instancji w dniu 21 marca 2012 r.
W lipcu 2014 r. kasację od tego wyroku wniósł - na podstawie art. 521 §
1 k.p.k. – Prokurator Generalny, zaskarżając wyrok w całości na korzyść
oskarżonego. W kasacji zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisów prawa karnego materialnego, tj. art. 4 k.k., polegające na
niezastosowaniu przez sąd ustawy obowiązującej w chwili orzekania, co w
konsekwencji doprowadziło do naruszenia art. 296 § 1 k.k. poprzez przypisanie
oskarżonemu popełnienia zarzucanego czynu, podczas gdy zgodnie z ustawą
obowiązującą w chwili orzekania, przyjęta wartość powstałej szkody nie
przekraczała progu znaczności, w rozumieniu art. 115 § 7 k.k. w zw. z art. 115
§ 5 k.k.
W konkluzji kasacji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
uniewinnienie oskarżonego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna. Analiza akt sprawy potwierdziła bowiem
podniesiony w kasacji zarzut wydania zaskarżonego wyroku z rażącym
naruszeniem przepisów prawa karnego materialnego, wymienionych w
zarzucie kasacji, co miało istotny wpływ na jego treść.
Warunkiem przypisania sprawcy odpowiedzialności karnej za
przestępstwo nadużycia zaufania w obrocie gospodarczym, określone w art.
296 § 1 k.k., jest wykazanie, że swoim zachowaniem wypełniającym znamiona
czynu, doprowadził do skutku w postaci znacznej szkody majątkowej. Zgodnie
z art. 115 § 7 k.k. do określenia „znacznej szkody” stosuje się przepis art. 115
§ 5 k.k., definiujący pojęcie mienia znacznej wartości.
W czasie popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu z art.
296 § 1 k.k. obowiązywał art. 115 § 5 k.k. w brzmieniu definiującym mienie
znacznej wartości jako mienie, którego wartość w czasie popełnienia
4
przestępstwa przekraczała dwustukrotność najniższego miesięcznego
wynagrodzenia, przy czym ówczesny art. 115 § 8 k.k. stwierdzał, że owo
najniższe miesięczne wynagrodzenie należało ustalać na podstawie Kodeksu
pracy.
W okresie objętym treścią zarzutu najniższe wynagrodzenie było
ustalane na podstawie rozporządzeń Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w
sprawie najniższego wynagrodzenia za pracę pracownika i wynosiło
odpowiednio 700 i 760 zł, co pozwalało na przyjęcie, że oskarżony doprowadził
do powstania znacznej szkody.
Zgodnie z treścią art. 4 § 1 k.k., jeżeli w czasie orzekania obowiązuje
ustawa inna niż w czasie popełnienia czynu, stosuje się ustawę nową,
jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona
względniejsza dla sprawcy.
W tej sprawie, w okresie pomiędzy popełnieniem przez oskarżonego
przypisanego mu czynu a orzekaniem, nastąpiła zmiana stanu prawnego w
zakresie art. 115 § 5 k.k. Aktualne brzmienie tego przepisu, nadane ustawą z
dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks
postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks
karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 206, poz. 1589, ze zm.)
stanowi, że mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie
popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 zł.
Sąd Rejonowy w Ł. ustalając, że oskarżony swoim zachowaniem
doprowadził do powstania szkody w wysokości 190.780 zł, dla oceny prawnej
zarzucanego mu czynu z art. 296 § 1 k.k. powinien zatem zastosować ustawę
obowiązującą w chwili orzekania, gdyż ustawa obowiązująca w czasie
popełnienia czynu nie była dla oskarżonego względniejsza.
Zaistniałe uchybienie, stanowiące rażące naruszenie art. 4 § 1 k.k. i art.
296 § 1 k.k., miało istotny wpływ na treść wydanego wyroku, gdyż
doprowadziło do przypisania oskarżonemu przestępstwa w sytuacji, gdy swoim
zachowaniem nie wyczerpał on ustawowych znamion czynu zabronionego.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy uznał za zasadny podniesiony
w kasacji zarzut rażącego naruszenia wymienionych tam przepisów prawa
5
karnego materialnego. Podzielić także należało zawarty w kasacji wniosek o
uniewinnienie oskarżonego, jako że po ewentualnym uchyleniu zaskarżonego
wyroku nie byłoby możliwe zakwalifikowanie jego zachowania z innego
przepisu ustawy karnej, w tym z art. 296 § 1a k.k. Na gruncie tego przepisu
wymagane jest bowiem ustalenie, że sprawca sprowadza bezpośrednie
niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, a więc szkody,
wysokość której obecnie przekracza 200. 000 zł.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku. O kosztach
procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.