Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 359/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Gradzik (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Józef Szewczyk
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika,
w sprawie J. D.
oskarżonego z art. 178a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 10 grudnia 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w L.
z dnia 10 czerwca 2014 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w L.
z dnia 4 lutego 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w L. w postępowaniu
odwoławczym.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w L. wyrokiem z dnia 4 lutego 2014 r. sygn. akt … 920/13,
uznał oskarżonego J. D. za winnego tego, że w dniu 1 listopada 2013 r. w L. na ul.
D. będąc w stanie nietrzeźwości, mając 1,20 mg/l alkoholu w wydychanym
2
powietrzu, kierował samochodem osobowym marki Opel Kadett o nr rej.[…], będąc
uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w L. sygn. akt …
1843/11 za czyn z art. 178a § 1 k.k., czym też nie zastosował się do zakazu
kierowania wszelkimi pojazdami mechanicznymi orzeczonego powyższym
wyrokiem, tj. przestępstwa z art. 178a § 1 i 4 k.k. i za to na podstawie tych
przepisów wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której w
oparciu o art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu okres jego zatrzymania. Na
podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek kamy w postaci zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym przez okres 3
lat. Nadto obciążył oskarżonego kosztami sądowymi (k.39-40).
Wyrok ten został zaskarżony apelacją oskarżonego w części dotyczącej
orzeczenia o karze. Skarżący na podstawie art. 438 pkt. 3 k.p.k. podniósł zarzut
błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł
mieć wpływ na jego treść, polegającego na niezasadnym uznaniu, iż postawa oraz
sposób zachowania J. D. nie pozwalają przyjąć pozytywnej prognozy
kryminologicznej i warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary
pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa ocena wszystkich tych okoliczności
powinna skłonić Sąd do wymierzenia kary typu wolnościowego.
Powołując się na powyższe oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego
wyroku przez warunkowe zawieszenie wykonania kary 6 miesięcy pozbawienia
wolności na okres 4 lat tytułem próby z jednoczesnym oddaniem oskarżonego w
okresie próby pod dozór kuratora.
Sąd Okręgowy w L., wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt …
172/14, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z opisu czynu przypisanego
oskarżonemu wyeliminował to, że był on uprzednio skazany prawomocnym
wyrokiem Sądu Rejonowego w L., sygn. akt … 1843/11 za czyn z art. 178a § 1 k.k.,
zaś z kwalifikacji prawnej wyłączył art.178a § 4 k.k. i za ten czyn na podstawie art.
178a § 1 k.k. wymierzył J. D. karę 5 miesięcy pozbawienia wolności, której
wykonanie na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił
na okres 3 lat tytułem próby.
W konsekwencji uchylił orzeczenie o zaliczeniu na poczet kary pozbawienia
wolności okresu zatrzymania oskarżonego, a w pozostałym zakresie zaskarżony
3
wyrok utrzymał w mocy, zwalniając J. D. od ponoszenia kosztów sądowych za
postępowanie odwoławcze.
Od powyższego wyroku na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. kasację na
niekorzyść skazanego wniósł Prokurator Generalny, który zarzucił orzeczeniu Sądu
odwoławczego rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie
przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 178a § 4 k.k. polegające
na zmianie wyroku Sądu Rejonowego w L. z dnia 4 lutego 2014 r. sygn. akt …
920/13, skazującego J. D. za czyn z art. 178a § 4 k.k. poprzez wyeliminowanie z
opisu przypisanego mu czynu, na skutek zatarcia w dacie orzekania przez Sąd II
instancji, skazania za występek z art. 178a § 1 k.k., wynikającego z wyroku Sądu
Rejonowego w L. sygn. akt … 1843/11, a z kwalifikacji prawnej czynu - art. 178a §
4 k.k. i w konsekwencji niezasadnym przypisaniu oskarżonemu popełnienia
przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., w sytuacji gdy w opisie czynu zasadnie
pozostawiono znamię, iż J. D. nie zastosował się do zakazu kierowania wszelkimi
pojazdami mechanicznymi, orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w L. o
przywołanej wyżej sygnaturze, obowiązującego w dacie popełnienia czynu objętego
kwestionowanym orzeczeniem, co winno skutkować przyjęciem, iż J. D. dopuścił
się czynu opisanego w art. 178a § 4 k.k.
Powołując się na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w
L. w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego, która została wniesiona z zachowaniem
w terminu określonego w art. 524 § 3 k.p.k., okazała się oczywiście zasadna,
dlatego została rozpoznana na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma skarżący, że wyrok Sądu odwoławczego został wydany z rażącym
naruszeniem przepisu prawa karnego materialnego, a to art. 178a § 4 k.k.
Sąd Okręgowy słusznie zauważył, że w dacie wydania wyroku
odwoławczego, tj. 10 czerwca 2014 r., wyrok Sądu Rejonowego w L. z dnia 16
listopada 2011 r. sygn. akt … 1843/11, skazujący J. D. na karę 6 miesięcy
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat,
m. in. za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art.178a § 1 k.k. i orzeczeniem
4
dwuletniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych (k.31) uległ
zatarciu z mocy art. 76 k.k., ponieważ w terminie 6 miesięcy od daty zakończenia
okresu próby, który to termin upłynął w dniu 17 maja 2014 r., nie doszło do
zarządzenia wykonania orzeczonej wobec skazanego kary pozbawienia wolności
(art. 75 § 4 k.k.). W związku z tym Sąd Okręgowy słusznie wyeliminował z opisu
czynu przypisanego oskarżonemu, fakt jego uprzedniego skazania tym wyrokiem.
Nie można się jednak zgodzić ze stanowiskiem Sądu odwoławczego, że zatarcie
skazania w realiach tej sprawy stanowiło przeszkodę do przyjęcia
odpowiedzialności oskarżonego na podstawie art. 178a § 4 k.k. Przepis ten nakłada
przewidzianą w nim surowszą odpowiedzialność karną nie tylko na sprawcę czynu
określonego w art.178a § 1 k.k., który był wcześniej prawomocnie skazany za
prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem
środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 k.k. lub
art. 355 § 2 k.k., popełnione w tych samych warunkach psychofizycznych, ale
również na sprawcę, który dopuścił się czynu z art.178a § 1 k.k. w okresie
obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w
związku ze skazaniem za przestępstwo. W realiach niniejszej sprawy okolicznością
niesporną jest fakt, że orzeczony wobec J. D. wyrokiem Sądu Rejonowego w L. z
dnia 16 listopada 2011 r. sygn. akt … 1843/11, dwuletni zakaz prowadzenia
wszelkich pojazdów mechanicznych był wykonywany od 23 listopada 2011 r., do 23
listopada 2013 r. ( k. 31-32, 39 akt sprawy … 1843/11). Zatem, dopuszczając się
zarzucanego czynu w dniu 1 listopada 2013 r., J. D. działał w okresie
obowiązywania uprzednio orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów
mechanicznych, co zresztą znajduje odzwierciedlenie w zmienionym przez Sąd
Okręgowy w L. opisie czynu. Należy podkreślić, że czynieniu tego rodzaju ustaleń
nie sprzeciwia się fakt zatarcia skazania za przestępstwo w sprawie … 1843/11,
którego częścią było orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych
albowiem nie powoduje on, iż zespół znamion przestępstwa z art. 178 a § 4 k.k.
został zdekompletowany, skoro będący przedmiotem osądu czyn z art. 178a § 1
k.k. został popełniony w okresie obowiązywania tego zakazu (zob. postanowienie
SN z dnia 21 sierpnia 2012 r. sygn. akt IV KK 59/12, OSNKW 2013/1/3).
5
W związku z tym przypisanie oskarżonemu przez Sąd odwoławczy
odpowiedzialności jedynie za występek z art. 178a § 1 k.k. nastąpiło z rażącym
naruszeniem art. 178a § 4 k.k. i mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego
wyroku, gdy się chociażby porówna surowość sankcji przewidzianej w obydwu tych
przepisach.
Uwzględniając przedstawione wyżej okoliczności należy stwierdzić, że rodzaj
uchybień, których dopuścił się Sąd Okręgowy przy wydaniu zaskarżonego wyroku
uzasadniał jego uchylenie z przekazaniem sprawy Sądowi odwoławczemu do
ponownego rozpoznania (art. 537 § 2 k.p.k.). W postępowaniu ponownym Sąd
Okręgowy rozpoznając apelację oskarżonego będzie miał na uwadze, że stosownie
do treści art. 518 k.p.k. w zw. z art. 442 § 3 k.p.k. jest związany wyrażonymi
powyżej zapatrywaniami prawnymi.