I CZ 99/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-02-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 99/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. S.
przy uczestnictwie M.S., T. S., G. S., J. S., K. K. i M. S.
o zasiedzenie gruntów na części nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 stycznia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy i uczestników postępowania M. S., K. K., J. S. i G. S.
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 16 września 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 16 września 2014 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
apelację wnioskodawcy z powodu nieusunięcia braku formalnego (art. 370 w
związku z art. 373 k.p.c.).
Sąd ustalił, że zarządzeniem z dnia 4 lipca 2014 r. pełnomocnik
wnioskodawcy został wezwany do złożenia pełnomocnictwa procesowego do
reprezentowania w sprawie wnioskodawcy i pozostałych uczestników
postępowania. Pełnomocnik procesowy przedłożył w terminie pełnomocnictwo
procesowe, jednakże z daty, którą zostało ono opatrzone (17 lipca 2014 r.), wynika,
że nie obejmuje ono czynności procesowej w postaci wniesienia apelacji. W tej
sytuacji należało - zdaniem Sądu - uznać, że brak formalny apelacji nie został
usunięty i odrzucić środek odwoławczy.
W zażaleniu pełnomocnik procesowy wnioskodawcy i uczestników
postępowania M. S., K. K., J. S. i G. S. zarzucił, że apelacja została odrzucona z
naruszeniem art. 370 w związku z art. 373 k.p.c. i wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na gruncie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego - jak wyjaśnił Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 lipca 2003 r., III CZP 54/03, Prokuratura
i Prawo z 2004 r. nr 4, poz. 33) - nie można utożsamiać samego udzielenia
umocowania procesowego z pisemnym jego udokumentowaniem. W literaturze
procesu cywilnego trafnie bowiem podnosi się, że pojęcie "pełnomocnictwo" ma
dwojakie znaczenie: z jednej strony oznacza ono pochodzące od mocodawcy
umocowanie pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy, z drugiej strony -
dokument obejmujący (stwierdzający) to umocowanie. Dlatego też, wychodząc
z takiego założenia, należy przyjąć, że udzielenie pełnomocnictwa (rozumianego
jako umocowanie) może nastąpić w dowolnej formie, w tym także ustnej, nie tylko
pisemnej.
Od udzielenia pełnomocnictwa należy jednak odróżnić jego wykazanie przed
sądem, stanowiące jeden z wymogów skuteczności tego aktu procesowego i tym
samym podejmowania czynności procesowych przez pełnomocnika w imieniu
mocodawcy. Zgodnie bowiem z art. 89 § 1 zdanie pierwsze k.p.c., pełnomocnik
obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy
3
pełnomocnictwo (rozumiane jako dokument stwierdzający umocowanie)
z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Dokument
pełnomocnictwa (albo jego wierzytelny odpis) jest w tym wypadku jedynym
dowodem potwierdzającym wobec sądu istnienie umocowania pełnomocnika do
działania w imieniu strony. Prowadzi to do wniosku, że przez pojęcie formy
pełnomocnictwa procesowego należy rozumieć jedynie, aczkolwiek istotne
i zazwyczaj konieczne, a poza tym zagrożone sankcją zwrotu lub odrzucenia
złożonego pisma, wymaganie dotyczące potwierdzenia (ucieleśnienia)
oświadczenia woli mocodawcy. Oznacza to, że sam dokument pełnomocnictwa nie
ma znaczenia konstytutywnego. Takiego charakteru nie ma też wydanie tego
dokumentu, skoro nie stanowi ono udzielenia pełnomocnictwa. Konstytutywne
znaczenie ma zatem samo udzielenie umocowania procesowego, w tym również
w formie ustnej.
Należy także uwzględnić, aczkolwiek pełnomocnictwa nie można uważać za
pismo procesowe, że w art. 126 k.p.c. określającym ogólne wymagania
w odniesieniu do pisma procesowego nie przewiduje się wymagania w postaci
wskazania (oznaczenia) daty jego sporządzenia. Tak samo problem ten kształtuje
się co do pełnomocnictwa dokumentowanego w formie pisemnej. Pisemny akt
pełnomocnictwa nie musi zawierać daty jego sporządzenia, czy też inaczej, brak
daty na pełnomocnictwie nie stanowi braku formalnego w rozumieniu art. 130 k.p.c.,
jednocześnie fakt opatrzenia dokumentu pełnomocnictwa datą późniejszą od daty
wniesienia przez pełnomocnika środka odwoławczego nie może stanowić
przesłanki zastosowania sankcji przewidzianej w art. 370 w związku z art. 373 k.p.c.
(por. także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2006 r., III SZ 1/6,
OSNP 2007, nr 9-10, poz. 148. i z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 11/06, nie publ.)
W tej sytuacji należało uznać, że sam fakt przedłożenia Sądowi
Okręgowemu dokumentu pełnomocnictwa z datą późniejszą niż data wniesienia
apelacji nie uzasadniał zastosowania sankcji odrzucenia apelacji na podstawie art.
373 k.p.c. w związku z art. 370 k.p.c. Zarzut wydania zaskarżonego postanowienia
z naruszeniem przepisów prawa wskazanych w zażaleniu jest więc uzasadniony.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.). O kosztach
4
postępowania zażaleniowego rozstrzygnie sąd drugiej instancji w orzeczeniu
kończącym sprawę (art. 108 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. S.
przy uczestnictwie M.S., T. S., G. S., J. S., K. K. i M. S.
o zasiedzenie gruntów na części nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 stycznia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy i uczestników postępowania M. S., K. K., J. S. i G. S.
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 16 września 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 16 września 2014 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
apelację wnioskodawcy z powodu nieusunięcia braku formalnego (art. 370 w
związku z art. 373 k.p.c.).
Sąd ustalił, że zarządzeniem z dnia 4 lipca 2014 r. pełnomocnik
wnioskodawcy został wezwany do złożenia pełnomocnictwa procesowego do
reprezentowania w sprawie wnioskodawcy i pozostałych uczestników
postępowania. Pełnomocnik procesowy przedłożył w terminie pełnomocnictwo
procesowe, jednakże z daty, którą zostało ono opatrzone (17 lipca 2014 r.), wynika,
że nie obejmuje ono czynności procesowej w postaci wniesienia apelacji. W tej
sytuacji należało - zdaniem Sądu - uznać, że brak formalny apelacji nie został
usunięty i odrzucić środek odwoławczy.
W zażaleniu pełnomocnik procesowy wnioskodawcy i uczestników
postępowania M. S., K. K., J. S. i G. S. zarzucił, że apelacja została odrzucona z
naruszeniem art. 370 w związku z art. 373 k.p.c. i wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na gruncie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego - jak wyjaśnił Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 lipca 2003 r., III CZP 54/03, Prokuratura
i Prawo z 2004 r. nr 4, poz. 33) - nie można utożsamiać samego udzielenia
umocowania procesowego z pisemnym jego udokumentowaniem. W literaturze
procesu cywilnego trafnie bowiem podnosi się, że pojęcie "pełnomocnictwo" ma
dwojakie znaczenie: z jednej strony oznacza ono pochodzące od mocodawcy
umocowanie pełnomocnika do działania w imieniu mocodawcy, z drugiej strony -
dokument obejmujący (stwierdzający) to umocowanie. Dlatego też, wychodząc
z takiego założenia, należy przyjąć, że udzielenie pełnomocnictwa (rozumianego
jako umocowanie) może nastąpić w dowolnej formie, w tym także ustnej, nie tylko
pisemnej.
Od udzielenia pełnomocnictwa należy jednak odróżnić jego wykazanie przed
sądem, stanowiące jeden z wymogów skuteczności tego aktu procesowego i tym
samym podejmowania czynności procesowych przez pełnomocnika w imieniu
mocodawcy. Zgodnie bowiem z art. 89 § 1 zdanie pierwsze k.p.c., pełnomocnik
obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy
3
pełnomocnictwo (rozumiane jako dokument stwierdzający umocowanie)
z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Dokument
pełnomocnictwa (albo jego wierzytelny odpis) jest w tym wypadku jedynym
dowodem potwierdzającym wobec sądu istnienie umocowania pełnomocnika do
działania w imieniu strony. Prowadzi to do wniosku, że przez pojęcie formy
pełnomocnictwa procesowego należy rozumieć jedynie, aczkolwiek istotne
i zazwyczaj konieczne, a poza tym zagrożone sankcją zwrotu lub odrzucenia
złożonego pisma, wymaganie dotyczące potwierdzenia (ucieleśnienia)
oświadczenia woli mocodawcy. Oznacza to, że sam dokument pełnomocnictwa nie
ma znaczenia konstytutywnego. Takiego charakteru nie ma też wydanie tego
dokumentu, skoro nie stanowi ono udzielenia pełnomocnictwa. Konstytutywne
znaczenie ma zatem samo udzielenie umocowania procesowego, w tym również
w formie ustnej.
Należy także uwzględnić, aczkolwiek pełnomocnictwa nie można uważać za
pismo procesowe, że w art. 126 k.p.c. określającym ogólne wymagania
w odniesieniu do pisma procesowego nie przewiduje się wymagania w postaci
wskazania (oznaczenia) daty jego sporządzenia. Tak samo problem ten kształtuje
się co do pełnomocnictwa dokumentowanego w formie pisemnej. Pisemny akt
pełnomocnictwa nie musi zawierać daty jego sporządzenia, czy też inaczej, brak
daty na pełnomocnictwie nie stanowi braku formalnego w rozumieniu art. 130 k.p.c.,
jednocześnie fakt opatrzenia dokumentu pełnomocnictwa datą późniejszą od daty
wniesienia przez pełnomocnika środka odwoławczego nie może stanowić
przesłanki zastosowania sankcji przewidzianej w art. 370 w związku z art. 373 k.p.c.
(por. także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2006 r., III SZ 1/6,
OSNP 2007, nr 9-10, poz. 148. i z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 11/06, nie publ.)
W tej sytuacji należało uznać, że sam fakt przedłożenia Sądowi
Okręgowemu dokumentu pełnomocnictwa z datą późniejszą niż data wniesienia
apelacji nie uzasadniał zastosowania sankcji odrzucenia apelacji na podstawie art.
373 k.p.c. w związku z art. 370 k.p.c. Zarzut wydania zaskarżonego postanowienia
z naruszeniem przepisów prawa wskazanych w zażaleniu jest więc uzasadniony.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.). O kosztach
4
postępowania zażaleniowego rozstrzygnie sąd drugiej instancji w orzeczeniu
kończącym sprawę (art. 108 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).