Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 391/14
POSTANOWIENIE
Dnia 21 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 21 stycznia 2015 r.,
sprawy W. M.
skazanego z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii i innych
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w B.
z dnia 24 czerwca 2014 r., zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w B.
z dnia 17 marca 2014 r.,
oddala kasację jako oczywiście bezzasadną, a kosztami
sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża skazanego.
UZASADNIENIE
W wyniku uwzględnienia apelacji Prokuratora Rejonowego, wniesionej na
niekorzyść W. M., Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 24 czerwca 2014 r., zmienił
zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego z dnia 17 marca 2014 r., i uchylił warunkowe
zawieszenie kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec W. M.
Od w/w wyroku Sądu Okręgowego kasację złożył obrońca skazanego W. M.
i zarzucając:
- naruszenie przepisów prawa procesowego, polegające na obrazie art. 433 § 1 i 2
k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., poprzez zaniechanie przez Sąd Okręgowy rozpoznania
sprawy w granicach środka odwoławczego oraz zaniechanie rozważenia wszelkich
wniosków i zarzutów apelacji, a to poprzez nierozważenie przez Sąd odwoławczy
wszelkich okoliczności przemawiających za utrzymaniem w mocy wyroku Sądu
2
Rejonowego, w szczególności okoliczności dotyczących osoby skazanego w tym
okoliczności przyjętych przez Sąd pierwszej instancji i wskazanych na k. 14 i 15
uzasadnienia wyroku tego sądu, jak również poprzez zaniechanie przez Sąd
Okręgowy szczegółowego wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku czym
kierował się Sąd odwoławczy uchylając wyżej opisany wyrok Sądu Rejonowego w
zakresie punktu IV poprzestając wyłącznie, na lakonicznym stwierdzeniu, że
„znaczna ilość posiadanych narkotyków (...), a ponadto fakt udzielenia narkotyków
przez oskarżonego innym osobom, wskazują na bardzo znaczny stopień
demoralizacji oskarżonego", które to okoliczności, zdaniem Sądu Okręgowego, nie
dają podstaw do pozytywnej prognozy kryminologicznej oraz zastosowania
warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności;
- naruszenie przepisów prawa procesowego polegające na obrazie art. 241 § 1
k.p.k. w zw. z art. 437 § 2 k.p.k. i art. 452 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie przez Sąd
Okręgowy przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie oceny
prognozy kryminologicznej skazanego, w szczególności poprzez zaniechanie
przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania oraz
zatrudnienia skazanego, a to w celu ustalenia okoliczności tj. postawy skazanego,
właściwości i warunków osobistych skazanego, dotychczasowego sposobu życia
oraz zachowania skazanego po popełnieniu przestępstwa.
Powyższe rażące naruszenia prawa procesowego, zdaniem Autora kasacji, mogły
mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to z uwagi na okoliczność że
pominięcie przez Sąd odwoławczy szeregu okoliczności mających wpływ na
rozstrzygnięcie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności,
jak również zaniechanie przeprowadzenia uzupełniającego postępowania
dowodowego spowodowało, że Sąd odwoławczy w sposób niedostateczny
rozpoznał sprawę i uzasadnił wydane orzeczenie. Powyższe, według skarżącego,
w sposób oczywisty powoduje, że w razie prawidłowego rozpoznania sprawy,
prawidłowego zgromadzenia materiału dowodowego oraz prawidłowego
uzasadnienia wydanego orzeczenia, rozstrzygnięcie mogło by być inne od
zaskarżonego. Podnosząc te zarzuty autor kasacji wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania.
3
Prokurator Prokuratury Okręgowej w pisemnej odpowiedzi na kasację,
wniósł o uznanie kasacji za oczywiście bezzasadną i jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z treścią przepisu art. 536 k.p.k., Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację w
granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a w zakresie szerszym tylko w
wypadkach określonych w art. 435 k.p.k., art. 439 k.p.k. i art. 455 k.p.k. To
zawężenie kontroli zaskarżonego wyroku, w związku z wniesieniem
nadzwyczajnego środka zaskarżenia, zobowiązuje autorów kasacji do precyzyjnego
formułowania zarzutów, jak też ich powiązania z argumentacją zawartą w
uzasadnieniu kasacji. Nie bez racji ustawodawca w art. 526 § 2 k.p.k. wprowadził
tzw. przymus adwokacki przy sporządzaniu kasacji. Przymus ten wynika z potrzeby
zapewnienia odpowiedniego poziomu sporządzanych i wnoszonych kasacji. Uwagę
tę poczyniono tylko dlatego, iż w przedmiotowej sprawie autor kasacji, formułując
zarzuty obrazy przepisów prawa procesowego, faktycznie kwestionuje wymiar
orzeczonej kary pozbawienia wolności oraz w istocie zmierza do spowodowania w
postępowaniu kasacyjnym kontroli pod tym kątem ustaleń poczynionych przez Sąd
Okręgowy. Tymczasem, zgodnie z ugruntowanym w doktrynie i orzecznictwie
poglądem, takie postąpienie skarżącego nie może prowadzić do obejścia
ustawowej regulacji podstaw kasacji i nie uprawnia Sądu Najwyższego do badania
– pod pozorem rozpoznawania „zarzutu naruszenia prawa”- w rzeczywistości
zarzutu o jakim mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k. tj. zarzutu rażącej niewspółmierności
kary (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., sygn. IV KK
307/10).
Z przepisu art. 523 k.p.k., określającego podstawy kasacji, jasno wynika, że
kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary.
Wprawdzie przepis ten nie wyklucza podniesienia zarzutu niewspółmierności kary,
wolno to jednak uczynić jedynie wówczas, gdy skarżący twierdzi, że owa
niewspółmierność jest wynikiem rażącego naruszenia przepisów prawa karnego
materialnego, o którym można tylko mówić wówczas, gdy sąd nie zastosował się do
wynikającego z ustawy nakazu lub postąpił wbrew zakazowi ustawowemu. Owe
nakazy i zakazy rozumieć należy jako nałożone przepisami prawa obowiązki
zastosowania instytucji polegających na łagodzeniu bądź obostrzeniu kary. W
4
przypadku zaś możliwości zastosowania fakultatywnych instytucji łagodzenia
(obostrzenia) kary, odstępowania od jej wymierzenia czy zastosowania
warunkowego zawieszenia wykonania kary, nie można mówić o rażącym
naruszeniu prawa gdy sąd wyraził zapatrywanie odmienne od prezentowanych w
skardze kasacyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1997 r., sygn.
IV KK 445/96).
Z lektury pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd
Okręgowy uzasadnił swoje rozstrzygnięcie w sposób odpowiadający wymaganiom
ustawy. Uczynił to zgodnie z wymogami art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. Co
istotne, trafna jest konstatacja tego Sądu, że sposób działania W.M. wskazuje na
znaczny stopień jego demoralizacji, który nie daje podstaw do przyjęcia pozytywnej
prognozy kryminologicznej, a w konsekwencji podjęcia decyzji co do warunkowego
zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, mimo istniejących okoliczności
łagodzących, w szczególności uprzedniej niekaralności oskarżonego. Z
uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika zatem niezbicie, że zaostrzenie
wymierzonej kary znajduje oparcie w ogólno-prewencyjnych jej celach oraz
uwzględnia potrzeby społecznego oddziaływania kary.
Wskazać też należy, iż w przedstawionej sprawie oskarżyciel publiczny w apelacji
wniesionej na niekorzyść, formułując zarzut rażącej niewspółmierności kary,
kwestionował zarówno jej wysokość, jak i warunkowe zawieszenie wykonania. Sąd
Okręgowy z mocy art. 433 § 1 k.p.k. oraz z art. 434 § 1 k.p.k., miał zatem pełne
prawo rozstrzygając w zakresie zarzutu, orzec na niekorzyść. Wbrew twierdzeniom
skarżącego, żaden przepis procedury karnej nie nakłada na sąd odwoławczy
obowiązku rozważenia „wszelkich okoliczności przemawiających za utrzymaniem w
mocy wyroku Sądu I instancji". Z pewnością obowiązek taki, jak błędnie interpretuje
to skarżący, nie wynika z treści art. 449 k.p.k. Przepis art. 433 k.p.k. wprost
wskazuje, że sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia,
rozważając jednocześnie wszystkie wnioski i zarzuty wskazane w środku
odwoławczym.
Brak jest również jakichkolwiek podstaw do zasadnego stwierdzenia, że
orzekający w sprawie W. M. Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia przepisów art.
452 § 2 k.p.k. gdyż nie przeprowadził wywiadu środowiskowego o oskarżonym.
5
Zauważyć należy, iż powołany przepis nie nakłada na sąd odwoławczy obowiązku
przeprowadzenia dowodów, ale daje mu taką możliwość, jeżeli sąd uzna, że
zachodzi taka potrzeba, a nie jest konieczne przeprowadzenie przewodu sądowego
w całości lub w znacznej części. Sąd odwoławczy ma prawo do wydania
odmiennego orzeczenia co do istoty sprawy, pod warunkiem jednak, że pozwala na
to zgromadzony materiał dowodowy. Sąd Okręgowy, trafnie przyjmując, iż
zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający, zmienił orzeczenie
w zakresie wymiaru kary. Tak procedując działał w granicach przysługujących mu
uprawnień, nie naruszając tym samym przepisów prawa normujących przebieg
postępowania odwoławczego.
Kierując się przestawionymi względami Sąd Najwyższy, z mocy art. 535 § 3
k.p.k., orzekł jak w postanowieniu.