Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku E. B.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w W.

o wyrównanie świadczenia od 2008 r., odsetki i zadośćuczynienie

na skutek apelacji E. B.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt V U 804/11

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy wyrokiem z dnia 29 września 2011 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy E. B. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w W. z dnia 23 maja 2011 r.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy oparł o następująco ustalony stan faktyczny:

Wnioskodawca E. B. w dniu 1 kwietnia 2008 r. złożył w KRUS akt notarialny zawierający umowę darowizny należącego do wnioskodawcy udziału w gospodarstwie rolnym. Na mocy decyzji z 9 kwietnia 2008 r. Prezes KRUS odmówił ubezpieczonemu wypłaty renty rolniczej w pełnej wysokości z tego względu, iż z aktu notarialnego wynika, że E. B. swoje udziały przekazał współmałżonce i w rozumieniu przepisu art. 28 ust. 4 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nadal jest właścicielem gospodarstwa rolnego. Od powyższej decyzji wnioskodawca nie odwołał się. Decyzją z dnia 16.08.2010 r. KRUS dokonał przeliczenia renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy od dnia 01.09.2010 r. do 31.12. 2012 r. Część uzupełniająca renty nadal podlegała zawieszeniu w 50% z powodu prowadzenia działalności rolniczej. W dniu 28 września 2010 r. E. B. złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w W. na mocy decyzji z dnia 20 października 2010 r. odmówił wnioskodawcy E. B. prawa do wypłaty świadczenia w pełnej wysokości z uwagi na posiadanie przez małżonkę ubezpieczonego gospodarstwa rolnego.

W wyniku wniesionego odwołania od tej decyzji Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r., w sprawie sygn. akt VU 1224/10, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że E. B. zostało przyznane prawo do wypłaty świadczenia w pełnej wysokości. Sąd wydając w sprawie orzeczenie przeprowadził postępowanie dowodowe dopuszczając dowód z odpisu wyroku Sądu Rejonowego w L.z dnia 13.08.2007 r. w sprawie sygn. akt. III RC 447/07 na okoliczność orzeczenia rozdzielności majątkowej pomiędzy wnioskodawcą a jego małżonką H. B. oraz dowód z przesłuchania świadka H. B. na okoliczność prowadzenia przez wnioskodawcę działalności rolniczej.

Wniesioną przez organ rentowy apelację Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2011r. w sprawie sygn. akt. III A Ua 164/11 oddalił. Akta zostały zwrócone Sądowi Okręgowemu w dniu 16 maja 2011 r., a ten akta rentowe wnioskodawcy wraz z prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego przekazał KRUS-owi w dniu 20.05.2011 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, iż bezsporną w sprawie jest okoliczność, iż wnioskodawcy na mocy decyzji z 23 maja 2011 r. zostało przyznane prawo do wypłaty świadczenia w pełnej wysokości od dnia 01.09.2010 r. oraz wyrównanie świadczenia, oraz przysługujących dodatków za okres od 1 września 2010 r. do 31 maja 2011 r. Wnioskodawca domagał się nadto wypłaty wyrównania świadczenia rentowego za okres wcześniejszy, od 26.03.2008 r. do 30.08.2010 r., tj. od daty przekazania żonie gospodarstwa rolnego aktem notarialnym z dnia 26 marca 2008 r., który wpłynął do ZUS w kwietniu 2008 r. Żądał także wypłaty zaległych odsetek oraz zadośćuczynienia. Nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, że wniosek o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości wnioskodawca E. B. złożył w dniu 28 września 2010 r. Zatem dopiero od tego miesiąca (od 1 września 2010 r.) należało dokonać przeliczenia renty i przyznać należne wnioskodawcy wyrównanie. Tak też uczynił w decyzji z 23 maja 2011 r. organ rentowy. Świadczenie na mocy art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej mogłoby być przeliczone za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego. Pojęcie „błędu” w prawie ubezpieczeń społecznych jest swoiste i szerokie, tzn. oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania samego organu rentowego, czy też niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej, czyli skutkiem niejednoznaczności norm prawnych. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że wnioskodawca w dniu 1 kwietnia 2008 r. złożył w KRUS akt notarialny zawierający umowę darowizny należącego do wnioskodawcy udziału w gospodarstwie rolnym, ale na mocy decyzji z 9 kwietnia 2008 r. Prezes KRUS odmówił ubezpieczonemu wypłaty renty rolniczej w pełnej wysokości z tego względu, iż z aktu notarialnego wynikało, że E. B. swoje udziały przekazał współmałżonce i w rozumieniu przepisu art. 28 ust. 4 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nadal jest właścicielem gospodarstwa rolnego. Od powyższej decyzji wnioskodawca nie odwołał się. Ustalenie, że wnioskodawca zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej nastąpiło dopiero w trakcie postępowania sądowego w sprawie V U 1224/10 zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r. Bezpodstawne jest również żądanie wypłaty odsetek. E. B. wniosek o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości złożył w dniu 28 września 2010 r., a zatem organ rentowy miał obowiązek w myśl cytowanego przepisu art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej wypłacić podwyższone świadczenie od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, tj. od września 2010 r., co też uczynił w decyzji z 23 maja 2011 r. Nadto w myśl przepisu art. 118 ust.1 i 1a ustawy emerytalnej organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż jej ustalenie nastąpiło dopiero w toku postępowania sądowego w oparciu o przeprowadzone dowody: z przesłuchania wnioskodawcy, z zeznań w charakterze świadka jego małżonki oraz dowodu w postaci dołączonego do odwołania w dniu 10 listopada 2010 r. odpisu wyroku Sądu Rejonowego w L.o ustanowieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami. Dowodami tymi organ rentowy w dacie wydania decyzji odmownej nie dysponował. Tym samym, skoro akta rentowe z prawomocnym orzeczeniem Sądu Apelacyjnego wpłynęły do KRUS w dniu 20 maja 2011 r., a już w dniu 23 maja 2011 r. została wydana decyzja przyznająca wnioskodawcy świadczenie w pełnej wysokości wraz z wyrównaniem, to w świetle powyższego brak jest podstaw do wypłaty odsetek, skoro podwyższone świadczenie zostało przyznane i wypłacone w terminach określonych w przepisach art. 133 ust. 1 pkt 1 oraz art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej. Niezasadne jest również żądanie wypłaty zadośćuczynienia. Sąd Okręgowy uznał, iż roszczenie wnioskodawcy skierowane do organu rentowego jest bezpodstawne. Pomijając fakt, że wnioskodawca nie wykazał wysokości poniesionej szkody, to obowiązujące przepisy z zakresu ubezpieczenia społecznego poza odsetkami nie przewidują dodatkowych świadczeń odszkodowawczych, do uiszczenia których byłby zobowiązany organ rentowy. Dochodzenie odszkodowania, czy zadośćuczynienia może nastąpić jedynie na drodze postępowania cywilnego. Żądanie odszkodowawcze nie może być przedmiotem decyzji organu rentowego wydanej w trybie przepisu ustawy systemowej, a jedynie przedmiotem roszczenia badanego przez sąd powszechny jako roszczenie cywilnoprawne.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu naruszenie prawa materialnego poprzez brak wypłaty pełnych świadczeń rentowych od dnia 26 marca 2008 r., tj. od dnia przekazania gospodarstwa rolnego żonie.

Wskazując na powyższy zarzut wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelację wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji zgromadził w sprawie wystarczający materiał dowodowy, a jego ocena nie narusza granic zastrzeżonych dla swobodnej oceny materiału dowodowego (art. 233 § 1 kpc). Wbrew zarzutom podnoszonym w apelacji Sąd I instancji wydał trafne rozstrzygnięcie znajdujące uzasadnienie w całokształcie sprawy oraz treści obowiązujących przepisów, a Sąd Apelacyjny aprobując w pełni te ustalenia przyjmuje je za własne bez potrzeby szczegółowego ich przytaczania.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia zasadności żądania wnioskodawcy wypłaty wyrównania świadczenia rentowego za okres wcześniejszy, od 26 marca 2008 r. do 30 sierpnia 2010 r., tj. od daty przekazania żonie gospodarstwa rolnego aktem notarialnym z dnia 26 marca 2008 r., wypłaty zaległych odsetek oraz zadośćuczynienia.

Zdaniem Sąd Apelacyjnego, w pełni prawidłowo uznał Sąd Okręgowy, że świadczenie wnioskodawcy należało przeliczyć i wyrównać dopiero od dnia 1 września 2010 r. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd Okręgowy, wnioskodawca wniosek o wypłatę świadczenia złożył w dniu 28 września 2010 r. Tym samym dopiero od miesiąca, w którym złożono wniosek o wypłatę świadczenia organ rentowy miał obowiązek wypłaty świadczenia. Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy, wnioskodawca w dniu 1 kwietnia 2008 r. złożył w KRUS akt notarialny zawierający umowę darowizny należącego do wnioskodawcy udziału w gospodarstwie rolnym. Jednakże zgodnie z decyzją z 9 kwietnia 2008 r. Prezes KRUS odmówił ubezpieczonemu wypłaty renty rolniczej w pełnej wysokości, wnioskodawca zaś nie odwołał się od wskazanej decyzji. Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy ustalenie, że wnioskodawca zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej nastąpiło dopiero w trakcie postępowania sądowego w sprawie V U 1224/10 zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 r.

Sąd Apelacyjny nie podzielił również poglądu wnioskodawcy co do należnych mu odsetek. Wnioskodawca wniosek o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości złożył w dniu 28 września 2010 r. Organ rentowy wypłacił mu świadczenie w pełnej wysokości od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, tj. od września 2010 r. Tym samym organ rentowy działał zgodnie z treścią przepisu art. 133 ustawy emerytalnej. Ponadto wskazać należy, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności dotyczącej nieustalenia niezbędnej do wydania decyzji okoliczności. Okoliczność ta została bowiem ustalona dopiero w toku postępowania sądowego na podstawie przedstawionych przez wnioskodawcę dowodów, a w szczególności odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Lubinie o ustanowieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami.

Sąd Apelacyjny w pełni zgadza się z ustaleniami dokonanymi przez Sąd I instancji. Natomiast zarzuty wnioskodawcy opierające się jedynie na zarzucie dokonania odmiennej oceny stanu faktycznego, nie mogą znaleźć uznania w kontekście zgromadzonego materiału dowodowego.

Z wymienionych względów Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu apelacji na podstawie art. 385 kpc.