Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 422/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie M. P.
skazanego z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 17 lutego 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w G.
z dnia 16 września 2014 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok i umarza postępowanie karne
przeciwko M. P. na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.;
2. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z dnia 16 września 2014 r., sygn. … 1003/14,
uwzględniając złożony wraz z aktem oskarżenia w trybie art. 335 § 1 k.p.k. wniosek
Prokuratora Rejonowego w Ś. o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie
uzgodnionej z oskarżonym kary bez przeprowadzenia rozprawy uznał oskarżonego
M. P. za winnego tego, że w nieustalonym dokładnie dniu, nie wcześniej niż 14
2
grudnia 2011 r. i nie później niż 19 grudnia 2011 r. w G., woj. D., w zamiarze, aby
nieustalona osoba doprowadziła M. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem
w kwocie 2 500 zł, po uprzednim wprowadzeniu pokrzywdzonego w błąd co do
zamiaru wywiązania się z umowy kupna - sprzedaży pojazdu marki Opel Corsa o nr
[…] oferowanego w ogłoszeniu nr […] na portalu […] i zawartej za pośrednictwem
tego portalu internetowego, ułatwił jej popełnienie czym zabronionego poprzez
udostępnienie rachunku bankowego prowadzonego w C…banku Handlowym o nr
[…] do wpłaty kwoty 2 500 zł w realizacji wyżej opisanej umowy, tj. o przestępstwa
z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie 19 § 1 k.k. w zw. z
art. 286 § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego M. P. środek karny
w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez
zapłatę na rzecz pokrzywdzonego M. K. kwoty 2 500 zł (pkt II), zaś w oparciu o art.
624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od kosztów sądowych.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 24 września 2014 r. bez kontroli
instancyjnej wobec faktu, że nie został zaskarżony przez żadną ze stron (k. 201,t.
II).
Od powyższego wyroku kasację na korzyść skazanego wywiódł Prokurator
Generalny, który na podstawie art. 521 § 1 k.p.k., zarzucając orzeczeniu Sądu I
instancji w oparciu o art. 523 § 1 k.p.k., art. 526 § 1 k.p.k. oraz art. 537 § 1 i 2
k.p.k., rażące i stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art.
439 § 1 pkt 8 k.p.k. naruszenie przepisu prawa procesowego, to jest art. 17 § 1 pkt
7 k.p.k., polegające na wydaniu przez Sąd Rejonowy w G. w dniu 16 września 2014
r. w sprawie o sygn. … 1003/14 wyroku skazującego M. P. za przestępstwo z art.
18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. popełnione na szkodę M. K. pomimo tego, że
między innymi za ten sam czyn M. P. został skazany wcześniejszym prawomocnym
wyrokiem tegoż Sądu z dnia 29 października 2013 r. w sprawie o sygn. … 1883/12.
Powołując się na powyższe wniósł on o uchylenie zaskarżonego wyroku i
umorzenie postępowania karnego przeciwko M. P. na podstawie art. 17 § 1 pkt 7
k.p.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Kasacja Prokuratora Generalnego okazała się zasadna w stopniu
oczywistym, dlatego została rozpoznana na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Zaskarżony wyrok dotknięty jest rażącym i stanowiącym bezwzględną przyczynę
odwoławczą naruszeniem przepisu prawa procesowego wskazanego w zarzucie
kasacyjnym. Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok nie dostrzegł, że M. P.
również wyrokiem tegoż Sądu z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt … 1883/12
(k. 1089, t. VI) został uznany winnym dokonania dziesięciu przestępstw, w tym
czynu z pkt IX, polegającego na tym, że w dniu 22 grudnia 2011 r. w G., woj. D.,
działając wspólnie i w porozumieniu z K. S. oraz w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej wprowadził w błąd M. K. oferując mu do sprzedaży samochód marki
Opel Corsa i możliwość sprowadzenia go z zagranicy, po czym przyjął od niego
zaliczkę w kwocie 2 500 zł wpłaconą na założone konto w Banku Handlowym SA o
numerze […] należące do M. P., przy czym z zobowiązania się nie wywiązał i
zaliczki nie zwrócił, czym działał na szkodę M. K. Jednocześnie Sąd ten przyjął, że
zachowanie oskarżonego polegało na ułatwieniu popełnienia czynów z art. 286 § 1
k.k. innej osobie, przeciwko której materiały zostały wyłączone do odrębnego
prowadzenia, poprzez założenie dwóch kont bankowych i przekazanie niezbędnej
dokumentacji do korzystania z tych kont, na które to konta osoby pokrzywdzone
dokonywały wpłat zaliczek na zakup samochodów oraz że oskarżony działał w
warunkach art. 91 § 1 k.k. W konsekwencji zakwalifikował on zachowania
oskarżonego z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw.
z art. 286 § 1 k.k., pozostające w ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. i na
podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył
mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo
zawiesił na okres próby 4 lat i karę grzywny w wysokości 48 stawek dziennych po
20 zł każda, a także na podstawie art. 46 § 1 k.k. nałożył na oskarżonego
obowiązek naprawienia szkody, w tym zapłatę na rzecz pokrzywdzonego M. K.
kwoty 2 500 zł.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 7
listopada 2013 r. (k.1089, t.VI).
Wprawdzie przytoczone wyżej opisy czynu przypisanego M. P. w sprawach
… 1883/12 i … 1003/14 wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w
4
zw. z art. 286 § 1 k.k., popełnionego nas szkodę pokrzywdzonego M. K., za który
M. P. został skazany w obu tych sprawach są częściowo rozbieżne, jednak dotyczą
tego samego historycznego zdarzenia. Wynika to wprost z analizy porównawczej
treści zeznań pokrzywdzonego M. K. z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie …
1003/14 (k. 21 -25,28-32,t.1), oraz z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie … 1883/12
(k. 170-174, t. 1). W obydwu tych sprawach świadek relacjonując przebieg
zdarzenia podał, że w dniu 22 grudnia 2011 r. dokonał przelewu kwoty 2 500 zł
tytułem wpłaty do umowy nr […] na rzecz A. S., na konto o nr […] należące do M.
P., po wcześniejszym znalezieniu na portalu internetowym „[…]” ogłoszenia nr […],
dotyczącego sprzedaży przez A. S. samochodu Opel Corsa o numerze […], który
spełniał jego wymagania, po telefonicznym uzgodnieniu warunków i podpisaniu
nadesłanej mailem umowy przedwstępnej. Pomimo wywiązania się z umowy do
oględzin i odbioru samochodu nie doszło, nie powiodły się również próby
telefonicznego kontaktu ze sprzedawcą. W obydwu tych sprawach pokrzywdzony
złożył kserokopię umowy przedwstępnej oraz potwierdzenia przelewu, a nadto w
sprawie … 1003/14 korespondencję z serwisem „[…]” (k.28-32 ,t. I akt sprawy …
1003/14, k. 173 – 174 akt sprawy … 1883/12).
Rozbieżności w opisie analizowanych czynów przypisanych M. P. w
sprawach … 1003/14 oraz … 1883/12 dotyczą oznaczenia daty czynu oraz numeru
konta M. P., na które M. K. dokonał w dniu 22 grudnia 2001 r. wpłaty zaliczki w
wysokości 2 500 zł. Warto jednak zauważyć, że w sprawie … 1883/12 Sąd w opisie
czynu powielił oczywistą omyłkę pisarską prokuratora zawartą w akcie oskarżenia
co do oznaczenia numeru konta bankowego skazanego, ponieważ z zeznań
pokrzywdzonego złożonych w tej sprawie oraz z dostarczonego przez niego
potwierdzenia przelewu jednoznacznie wynika, że wpłacił on kwotę 2 500 zł na
konto o nr […], nie zaś na konto o numerze […]. Informacje uzyskane od
pokrzywdzonego znalazły również potwierdzenie w dokumentacji nadesłanej przez
Bank Handlowy w W. SA przy piśmie z dnia 23 kwietnia 2012 r., a dotyczącej
należącego do M. P. rachunku w C…banku o numerze […]. Z wyciągu za okres od
15.12.2011 r. do 14.01.2012 r. wynika bowiem, że na rachunek ten w dniu 23
grudnia 2011 r. wpłynął przelew zewnętrzny - wpłata kwoty 2 500 zł od M. K. do
umowy nr […](k. 260-261, t. II akt sprawy … 1883/12).
5
Niezależnie od tego przedmiotem postępowania w sprawie … 1003/14 było
jedno przestępstwo zakwalifikowane z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.,
dokonane na szkodę M. K. Natomiast w sprawie … 1883/12 Sąd Rejonowy w G.
po zmianie opisu zarzuconych M. P. przestępstw przyjął, że czyn ten mieści się w
ciągu przestępstw kwalifikowanych z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z
art. 286 § 1 k.k., w zw. z art. 286 § 1 k.k. i w zw. z art. 91 § 1 k.k.
Mimo wskazanych różnic w opisie czynu popełnionego na szkodę M. K.,
przypisanego M. P. w tych sprawach, bezspornym jest, że przedmiotem obydwu
postępowań było to samo zachowanie, wyczerpujące znamiona przestępstwa z art.
18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., podjęte przez M. P. w tym samym czasie, w
odniesieniu do tego samego pokrzywdzonego. W konsekwencji przestępstwo
przypisane skazanemu w sprawie … 1003/14, było również przedmiotem
rozstrzygnięcia w sprawie … 1883/12, w której prawomocny wyrok zapadł
wcześniej i stanowiło część przedmiotu tego postępowania, które tyczyło także
dziewięciu innych przestępstw. Dlatego też, w sprawie … 1003/14 zachodziła
ujemna przesłanka procesowa do prowadzenia postępowania karnego i wydania
wyroku skazującego, określona w art. 17 § 1 pkt. 7 k.p.k. w postaci powagi rzeczy
osądzonej (zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2002 r., II KKN
221/01, LEX nr 53030). Uchybienie to stanowi jednocześnie bezwzględną
przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt. 8 k.p.k. i miało istotny
wpływ na treść orzeczenia, ponieważ wystąpienie w sprawie … 1003/14 stanu
powagi rzeczy powinno skutkować umorzeniem postępowania w odniesieniu do M.
P.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 17 § 1 pkt. 7 k.p.k. w zw.
z art. 537 § 2 k.p.k. uchylił zaskarżony i umorzył postępowanie karne w stosunku do
M. P. Orzeczenie o kosztach procesu oparto na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.