SNO 6/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-05-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:SNO 52/12 V KKN 104/98
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt SNO 6/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
SSN Grzegorz Misiurek
Protokolant Anna Kuras
przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego […] po
rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2015 r.
sprawy P. S.
sędziego Sądu Rejonowego w […],
w związku z odwołaniami obrońcy i Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego
od wyroku Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego w […]
z dnia 30 października 2014 r.,
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
2. obciąża Skarb Państwa kosztami postępowania
odwoławczego.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny rozpoznał sprawę P. S. – sędziego
Sadu Rejonowego obwinionego o to, że:
1) w okresie od października 2011 r. do października 2013 r. orzekając w II
Wydziale Karnym Sądu Rejonowego, będąc sędzią referentem doprowadził
2
do rażącej i nieusprawiedliwionej przewlekłości prowadzonych przez siebie
postępowań w ten sposób, że w sprawach o sygn. akt:
a) […] - w okresie od 25 października 2011 roku do 10 października 2012 roku
nie przestrzegał zasady koncentracji materiału dowodowego i ekonomii
procesowej oraz bezzasadnie odraczał posiedzenia, m.in. w dniach:
20.03.2012 r. i 1.10.2012 r.;
b) […] - w okresie od 24 stycznia 2012 roku do 15 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
c) […] - w okresie od 26 lipca do 11 grudnia 2012 roku nie podjął żadnych
czynności w sprawie;
d) […] w okresie od 24 kwietnia do 3 października 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
e) […] - w okresie od 8 lutego 2010 roku do 28 października 2010 roku i w
okresie od 2 grudnia 2010 roku do 22 marca 2011 roku nie podejmował
żadnych czynności w sprawie, w dniu 2 grudnia 2010 roku bezzasadnie
odwołał termin rozprawy, zaś w dniach: 13.04.; 31.05.; 6.09.; 5.10. 2011 roku
oraz: 24.01.; 1.03.; 15.05.; 27.06. 2012 roku odraczał rozprawy bez
koncentracji czynności zmierzających do przeprowadzenia rozprawy lub
zawieszenia postępowania karnego;
f) […] - w okresie od 22 września 2011 roku do 22 lutego 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
g) […] - w okresie od 3 stycznia 2012 roku do 8 stycznia 2013 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował koniecznych czynności dyscyplinujących uczestników
postępowania do obowiązkowego stawiennictwa na rozprawie i bezzasadnie
odroczył wydanie wyroku;
h) […] - w okresie od 10 sierpnia 2012 roku do 11 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej decyzji w sprawie;
i) […] - w okresie od 6 marca 2012 roku do 13 lipca 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
j) […] - w okresie od 22 czerwca 2012 roku do 11 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie;
3
k) […] - w okresie od 28 sierpnia 2012 roku do 3 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie;
l) […] - w okresie od 6 kwietnia 2012 roku do 28 listopada 2012 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował niezbędnych czynności w referacie, jak niezwłoczne
rozpoznanie wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu, czy sprawdzenie
załączenia wszystkich żądanych akt przed terminem rozprawy i bezzasadnie
odroczył rozprawę w dniu 28 listopada 2012 roku;
m) […] - w okresie od 21 marca do 6 lipca 2012 roku nie podejmował żadnych
czynności w sprawie, a następnie w dniach: 4 grudnia 2012 roku oraz 9 lipca
i 20 września 2013 roku bezpodstawnie odraczał rozprawy mimo możliwości
wydania orzeczenia kończącego postępowanie;
n) […] - w okresie od 10 lipca do 4 października 2012 roku nie podejmował
żadnych czynności w sprawie, w dniach od 6 do 15 listopada 2012 roku nie
podjął czynności w związku z wnioskiem oskarżonego o zmianę terminu
rozprawy, a w dniach 20 września i 31 października 2013 roku
bezpodstawnie odraczał rozprawę;
o) […] - w okresie od 21 grudnia 2011 roku do 30 marca 2012 roku nie
podejmował żadnych czynności w sprawie, a następnie w okresie od 24
kwietnia 2012 roku do 23 października 2013 roku prowadził postępowanie
bez należytej koncentracji czynności procesowych, w tym w dniu 4 grudnia
2012 roku nie podjął czynności dyscyplinujących wobec
nieusprawiedliwionych nieobecności uczestników postępowania;
p) […] - w okresie od 2 stycznia 2012 roku do 2 kwietnia 2012 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie, po wyznaczeniu w dniu 2 kwietnia 2012 roku
terminu posiedzenia na dzień 22 maja 2012 roku, w tym dniu złożył wniosek
o urlop na żądanie, zaś w dniu 6 listopada 2012 roku odroczył posiedzenie
do dnia 18 stycznia 2013 roku motywując to okolicznościami zawartymi w
piśmie oskarżonej z dnia 2 stycznia 2012 roku (data wpływu: 18 stycznia
2012 roku);
4
q) […] - w okresie od 18 kwietnia do 24 maja 2012 roku nie podjął decyzji w
przedmiocie wniosku oskarżycielki posiłkowej o wyznaczenie pełnomocnika
z urzędu, co skutkowało koniecznością odroczenia rozprawy;
r) […] - w dniu 28 listopada 2012 roku bezzasadnie, ponownie rozpoznał
sprawę na posiedzeniu pojednawczym pomimo skierowania jej na rozprawę
w dniu 19 czerwca 2012 roku, co skutkowało kolejnym odroczeniem
posiedzenia;
s) […] - w okresie od 13 lipca 2012 roku do 11 grudnia 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
t) […] - w okresie od 19 maja 2010 roku do października 2013 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował koniecznych czynności dyscyplinujących uczestników
postępowania do obowiązkowego stawiennictwa, zaś w dniu 24 września
2013 roku doprowadził do bezzasadnego zdjęcia sprawy z wokandy,
tj. o przewinienie służbowe z art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.- Prawo o
ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 427 ze zm. – dalej
u.s.p.)
2) w dniu 8 stycznia 2013 roku, jako przewodniczący sądu orzekającego i
referent sprawy […] ogłosił niepodpisany wyrok co skutkowało koniecznością
wznowienia postępowania sądowego w sprawie, tj. o przewinienie służbowe
z art. 107 § 1 u.s.p.
3) w okresie od 27 września 2012 roku do 25 marca 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego, wbrew unormowaniu z art. 149 § k.p.k.
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 27 września 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
4) w okresie od 11 września 2012 roku do 11 lutego 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k.
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 11 września 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
5) w okresie od 28 listopada 2012 roku do 11 lutego 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k
5
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 28 listopada 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
6) w okresie od 10 stycznia do 5 marca 2013 roku, jako przewodniczący sądu
orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k. nie podpisał
protokołu posiedzenia z dnia 10 stycznia 2013 roku, tj. o przewinienie
służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
7) w dniu 10 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent doprowadził
do odwołania spraw z wokandy z powodu nieusprawiedliwionego nie
przybycia do sądu, tj. o przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
8) w dniu 24 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent doprowadził
do odwołania spraw z wokandy z powodu znacznego spóźnienia do sądu i
podejmowania w tym czasie obowiązków innych niż służbowe, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
9) w dniu 25 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent spóźnił się na
sesję ponad godzinę bez usprawiedliwienia, tj. o przewinienie służbowe z
art. 107 § 1 u.s.p.
10) w dniu 3 stycznia 2013 roku polecił przekazać akta o sygn. […] sędziemu A.
Z. jako referentowi chociaż wiedział, że od dnia 28 sierpnia 2012 roku
sprawa ta znajduje się w jego referacie, tj. o przewinienie służbowe z art.
107 § 1 u.s.p.
11) w okresie od 5 września 2013 roku do 18 września 2013 roku, jako
przewodniczący i referent sprawy sygn. akt [...] przerobił zapis w protokole
rozprawy z dnia 5 września 2013 roku w ten sposób, że w miejsce liczby:
„12" w dacie terminu posiedzenia wpisał liczbę: „18", tj. o przewinienie
służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
Wyrokiem z dnia 30 października 2014 r., Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uznał obwinionego za winnego:
1. czynu zarzuconego mu w punkcie 1 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej eliminując z punktu 1. a) sformułowanie, że bezzasadnie
odroczył posiedzenie w dniu 1 października 2012 r. oraz wyłączył czas od 15
stycznia 2013 r. do 31 maja 2013 r. ze wskazanego w pkt. 1. o) i t) okresu
braku należytej koncentracji czynności procesowych w sprawie sygn. akt
6
[…], tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p. i za to
na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 u.s.p. wymierzył mu karę przeniesienia na
inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w […],
2. czynów zarzuconych mu w punkcie 2 – 8 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinień dyscyplinarnych z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt. 2 tej ustawy za każdy z tych
czynów wymierzył karę nagany,
3. czynu zarzuconego mu w punkcie 9 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt 1 tej ustawy wymierzył mu karę
upomnienia,
4. czynu zarzuconego mu w punkcie 10 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 tej ustawy wymierzył mu karę
przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w […].
Uniewinnił obwinionego od popełnienia przewinienia dyscyplinarnego
zarzuconego mu w pkt 11 wniosku. Kosztami postępowania obciążył Skarb
Państwa.
Od powyższego wyroku odwołanie wnieśli obrońca obwinionego i Zastępca
Rzecznika Dyscyplinarnego w Sądzie Okręgowym.
Obrońca obwinionego zaskarżył powyższy wyrok w części, a mianowicie w
zakresie punktów: 1, 7, 8, 9 i 10 części dyspozytywnej.
Zarzucił wyrokowi w tej części:
1. Obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie art. 128 u.s.p. w związku z:
a) art. 4 k.p.k. - polegające na:
- „ niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu komputerowego
(k. 447 akt sprawy), służącego do obsługi Sądu Rejonowego w […] - SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", wpisu dokonanego w dniu 27 grudnia 2012 r., przez Użytkownika,
posługującego się oznaczeniem - Administrator, mimo, że okoliczność ta miała
najistotniejsze znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego w zakresie
7
zarzutu z punktu 10. Wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej z dnia 24
kwietnia 2014 r. (dalej Wniosek), a także oceny zeznań niektórych świadków;
- niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", godziny wpisu dokonanego w dniu 27 grudnia 2012 r., przez
Użytkownika, posługującego się oznaczeniem - Administrator, mimo, że godzina
dokonania wpisu tj. 07:18, znacząco odbiegała od pozostałych czasów ujawnionych
w tej kolumnie, a nadto nie mieściła się w godzinach pracy tegoż Sądu, przez co
okoliczność ta miała istotne znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego
w zakresie zarzutu z punktu 10. Wniosku, jak również oceny zeznań niektórych
świadków;
- niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", wpisu: administrator", co wskazywało na ingerencję w system SĘDZIA -
2, w pola dotyczące ww. sprawy, Użytkownika, posługującego się oznaczeniem -
Administrator, mimo, że w pozostałych wierszach w kolumnie - „Użytkownik",
występowały wyłącznie osoby posługujące się imionami i nazwiskami, wykonujące
czynności biurowe, dotyczące tej sprawy, przez co okoliczność ta miała istotne
znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego w zakresie zarzutu z punktu
10. Wniosku, jak również oceny zeznań niektórych świadków;”
b) art. 5 § 2 k.p.k. – „polegające na rozstrzygnięciu na niekorzyść obwinionego
nie dających się usunąć wątpliwości powstałych w wyniku zeznań świadków,
sprzecznych z wyjaśnieniami obwinionego oraz zeznaniami innych świadków
w szczególności w zakresie:
- rzekomego funkcjonowania w II Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego w
[…] w okresie objętym zarzutami Wniosku tzw. „systemu obwolutowego";
- rzekomego niekwestionowania przez sędziego SR P. S. poprawności
praktyki niewydawania przez Przewodniczącą II Wydziału Karnego, Sądu
Rejonowego w […] w okresie objętym zarzutami Wniosku, zarządzeń mających na
celu przygotowanie pierwszej rozprawy w danej sprawie;
8
- rzekomego braku dostępu do akt spraw znajdujących się w referacie
sędziego SR P. S. przez Przewodniczącą II Wydziału Karnego, Sądu Rejonowego
w […] w okresie objętym zarzutami wniosku;
- braku przyczyn usprawiedliwiających spóźnienie obwinionego na rozprawę
wyznaczoną w dniu 25 września 2013 r. oraz odwołania rozpraw wyznaczonych na
dzień 10 i 24 września 2013 r.;
- faktycznych przyczyn podejmowania czynności w sprawach po kilku
miesiącach od ich przydzielenia obwinionemu, odraczania rozpraw oraz odniesienia
przez P. E. sprawy o sygn. […] do referatu SSR A. Z.;”
c) art. 7 k.p.k. - polegające na ustaleniu, że:
- „w II Wydziale Karnym Sądu Rejonowego w […], sposób przydzielania i
przekazywania spraw sędziom do ich referatów (tzw. „system obwolutowy"),
odbywał się według scenariusza przedstawionego w szczególności w zeznaniach
świadka, sędziego SR J. D., podczas gdy z wyjaśnień obwinionego oraz zeznań
świadków: P. E., M. . A. K., A. Z. i P. T., wynikało, że sposób przydzielania i
przekazywania spraw Sędziom Referentom nie miał jednolitego charakteru, był
różny dla różnych sędziów i zmieniał się także w okresie objętym zarzutami
wniosku;
- "Zeznania ich (świadków: J. D. i P. T.; str. 35 uzasadnienia wyroku, wers 13
od dołu - przyp. autora odwołania) są odnośnie tego zbieżne.", podczas gdy z
zeznań P. T., wynika, że świadek nie wiedział, czy „(...) w momencie zakładania
obwoluty terminy były wpisywane do repertorium." (str. 16 protokołu z rozprawy z
dnia 26 września 2014 r., 1 wers od góry), a nadto zeznania świadka J. D.
pozostają w sprzeczności z wyjaśnieniami obwinionego i zeznaniami świadków: P.
E., M. Ż., A. K., A. Z.;
- świadek J. D. „Jako Prezes Sądu Rejonowego i jednocześnie
Przewodniczący II Wydziału Karnego J. D. zajmowała się wskazanymi
czynnościami, a zatem posiadała najbardziej miarodajną wiedzę w omawianym
zakresie." (str. 34 uzasadnienia wyroku, 5 wers od dołu), podczas gdy zeznaniom
świadka przeczą wyjaśnienia obwinionego i zeznania świadków: P. E., M. Ż., A. K.,
A. Z., co wskazuje na niedostateczną wiedzę sędziego SR J. D. w kwestiach
9
dotyczących funkcjonowania referatów poszczególnych sędziów, w tym zasad
przydzielania spraw;
- „(...) w zakresie obciążania pracą obwinionego P. S. w porównaniu z innymi
sędziami pracującymi w wydziale w okresie objętym zarzutami wniosku o
rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej nie występowały dysproporcje" (str. 38
uzasadnienia wyroku, 10 wers od góry), podczas gdy z zeznań P. T., D. M. i A. K.
wynikało, że referaty poszczególnych sędziów nie były równoważne, co
potwierdzało w szczególności użyte przez A. K. określenie: „wyrównywanie
referatów";
- „(...) nieuzasadnioną jest argumentacja obwinionego sędziego, według
której przyczyną uchybień, które mogły zaistnieć, był nieprawidłowy sposób
organizowania pracy przez osoby sprawujące funkcję Prezesa Sądu Rejonowego i
Przewodniczącego Wydziału (...)" (str. 40 uzasadnienia wyroku, 4 wers od dołu),
podczas gdy z wyjaśnień obwinionego i zeznań świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M.,
P T. i A. Z. wynikało, że praca w II Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego w […] nie
była rozdzielana według ustalonych kryteriów i przydzielana zgodnie z zasadą
równego podziału, co doprowadziło do zbytniego obciążenia obwinionego ilością i
ciężarem gatunkowym spraw i uniemożliwiło mu podejmowanie czynności w
krótkim czasie;
- fakty ujawnione w toku postępowania, nie doprowadziły do wniosku, że w II
Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego występowały nieprawidłowości, które
uniemożliwiały obwinionemu właściwe wywiązywanie się z jego obowiązków,
podczas gdy zabrane dowody w szczególności w postaci wyjaśnień sędziego SR P.
S. oraz zeznań świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M., P. T. i A. Z. przeczą takiemu
twierdzeniu;
- dostęp do akt obwinionego był utrudniony, podczas gdy przeczą temu
wyjaśnienia SSR P. S. oraz zeznania świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M., P. T. i A.
Z.;
- „nie sposób uznać, by „złe warunki atmosferyczne" stanowić mogły
usprawiedliwienie nieobecności sędziego w dniu wyznaczenia sesji (...)" (str. 48
uzasadnienia wyroku, 7 wers od dołu), podczas gdy zasady prawidłowego
rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzą do
10
wniosku odmiennego, a nadto okoliczność występowania niesprzyjających
warunków atmosferycznych w dniu 2 grudnia 2010 r. na obszarze obejmującym
drogę z miejsca zamieszkania obwinionego do Sądu Rejonowego nie została
wykluczona żadnymi dowodami w sprawie;
- obwiniony miał świadomość, że sprawa o sygn. […] znajduje się w Jego
referacie, podczas gdy zarówno brak jest w aktach sprawy stosownego
zarządzenia, brak jest właściwego wpisu w systemie SĘDZIA - 2, występują
niejasności co do wpisów o jakich mowa w punkcie 1.a) niniejszego pisma, a z
wyjaśnień obwinionego i zeznań świadków: P. E. i A. Z. płyną zgoła odmienne
wnioski;
- obwiniony podejmował błędne i nieuzasadnione decyzje w prowadzonych
sprawach wymienionych w punkcie 1. wniosku, które pozostawały w opozycji do
zasady koncentracji materiału dowodowego, podczas gdy czynności wykonywane
przez sędziego SR P. S. w rzeczonych sprawach były uzasadnione i podyktowane
realnymi możliwościami wypełniania obowiązków sędziego w panującej w II
Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego rzeczywistości, obiektywnymi okolicznościami
spraw w tym wnioskami stron postępowania itp.;
- nie doszło do zmiany czasu serwera Sądu Rejonowego w Z […],
umożliwiającego dokonanie wpisu w systemie SĘDZIA - 2 z datą wsteczną, mimo
że z zeznań świadka Ł. K. wynikało, że czynność taka nie była skomplikowana i
czasochłonna;”
d) 9 § 1 k.p.k. w zw. z art. 47 § 1 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42
§ 1 k.p.k. - polegające na zaniechaniu dokonania z urzędu:
- „czynności wyłączenia z udziału w sprawie Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego w Sądzie Okręgowym sędziego SO S. L., który w okresie objętym
zarzutami wniosku, pełnił funkcję wizytatora w Sądzie Rejonowym w […] w II
Wydziale Karnym, co w mogło wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego
bezstronności w niniejszej sprawie;
- dopuszczenia dowodu z zeznań świadka B. P. - pracownika Sądu
Rejonowego w […], na okoliczność przyczyny wizyty ww. w miejscu zamieszkania
sędziego SR P. S. w dniu 5 marca 2013 r., mimo że uzyskanie wiedzy w tym
zakresie od świadka mogło przyczynić się do ostatecznego wyjaśnienia, czy istotnie
11
B. P. udał się do domu obwinionego celem uzyskania od niego akt sprawy o czym
zeznawała świadek sędzia SR J. D., a co nie zostało potwierdzone zeznaniami
żadnego z pozostałych świadków;”
e) art. 40 § 1 k.p.k. – „polegające na nieuwzględnieniu wniosku obrony z dnia 7
lipca 2014 r. o wyłączenie sędziego, mimo że przedstawione w treści
uzasadnienia rzeczonego pisma argumenty wskazywały na możliwość
występowania uzasadnionej wątpliwości co do bezstronności sędziów o
wyłączenie których wnoszono w szczególności sędziego SA J. K.;”
f) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 .k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k. –
„polegające na oddaleniu wniosków dowodowych obrony, mimo że nie
wyczerpywały one dyspozycji przepisu art. 170 § 1 k.p.k. i mieściły się także
w dyspozycji przepisu art. 169 § 1 k.p.k.;”
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku,
mający wpływ na jego treść, polegający na ustaleniu przez Sąd:
- „braku dostępu w okresie od około października 2012 r. do akt sprawy o
sygn. […];
- wydaniu przez sędziego SR P. T. w sprawie […] zarządzenia o zmianie
sędziego referenta z osoby sędziego SR A. Z. na osobę sędziego SR P. S.;
- rzekomym przekazaniu akt sprawy o sygn. […] obwinionemu;
- ustaleniu, że w dniu 24 września 2014 r. uraz ręki obwinionego był
„niewielkim skaleczeniem".
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej
części, poprzez uniewinnienie obwinionego od popełnienia przypisanych mu
przewinień dyscyplinarnych ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego zaskarżył wyrok w części dotyczącej
orzeczenia o karach dyscyplinarnych zawartych w punktach 1 i 10 sentencji
wyroku, na niekorzyść obwinionego.
Zarzucił wyrokowi w tej części rażącą niewspółmierność orzeczonych kar
dyscyplinarnych przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu
Apelacyjnego, będącą wynikiem nieuwzględnienia w sposób właściwy szkodliwości
społecznej przewinień służbowych, ich wagi oraz stopnia zawinienia.
12
W konkluzji odwołania skarżący wniósł zmianę wyroku w pkt 1 i 10 poprzez
wymierzenie obwinionemu kar dyscyplinarnych złożenia sędziego z urzędu.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Odwołania obu stron nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie.
Co do odwołania obrońcy obwinionego.
Podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia przepisów postępowania oraz
błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia są
bezzasadne. Wywody przytoczone na ich poparcie okazały się chybione, podobnie
jak wyprowadzone z nich wnioski. Nie mogły zatem prowadzić do zmiany wyroku w
zaskarżonej części ani jego uchylenia.
Podkreślenia już na wstępie wymaga, że Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny rozpoznając sprawę obwinionego procedował zgodnie z zasadami i
regułami procesu karnego wyrażonymi w przepisach Kodeksu postępowania
karnego, które w myśl art. 128 u.s.p. mają odpowiednie zastosowanie w
postępowaniu dyscyplinarnym, w sprawach nieuregulowanych w ustawie. Stosował
się do odpowiednich przepisów postępowania karnego tak na etapie gromadzenia
materiału dowodowego, jak też analizy i oceny poszczególnych dowodów. W
rezultacie zgromadził materiał dowodowy miarodajny do czynienia ustaleń
faktycznych oraz oceny zarzucanych obwinionemu przez Zastępcę Rzecznika
Dyscyplinarnego przewinień służbowych. Prawidłowa jest także dokonana przez
ten Sąd ocena prawna przypisanych obwinionemu czynów z art. 107 § 1 u.s.p.
Odnosząc się do poszczególnych zarzutów stwierdzić należy, że oczywiście
chybione są zarzuty naruszenia art. 4 k.p.k. Po pierwsze, dlatego że przepis ten
formułuje adresowaną do organów prowadzących postępowanie karne zasadę
obiektywizmu. Naruszenie ogólnej dyrektywy prowadzenia postępowania, bez
wskazania obrazy konkretnych przepisów służących realizacji tej zasady nie może
stanowić samodzielnej podstawy żadnego środka zaskarżenia (także odwołania).
Przedmiotem uchybień, w tym zakresie, mogą być tylko konkretne normy
nakazujące lub zakazujące dokonywania określonych czynności procesowych w
określonej sytuacji procesowej. Po drugie, dlatego że podnoszone przez
skarżącego kwestie zostały rozstrzygnięte już w postępowaniu przed Zastępcą
Rzecznika Dyscyplinarnego, który oddalając wniosek obwinionego o dopuszczenie
13
dowodu z zeznań osoby dokonującej modyfikacji w systemie Sędzia - 2 w dniu 27
grudnia 2012 r. jako administrator, wykazał że modyfikacja ta została wykonana
bezpośrednio z serwera SQL, a więc z systemu zarządzania bazą, w związku z
aktualizacją systemu. Znalazło to potwierdzenia w zeznaniach przesłuchanych
przez Sąd pierwszej instancji świadków Ł. K. i D. Ł. Zagadnienie to dogłębnie
analizował Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny i jego ocena, przedstawiona na s.
54 – 57 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jest racjonalna i przekonująca. W
końcu z innych przeprowadzonych przez ten Sąd i prawidłowo ocenionych
dowodów, w szczególności zeznań przesłuchanych w charakterze świadków
sędziów Sądu Rejonowego w […]: A. Z., P. T. i J. D. wynika w sposób nie budzący
wątpliwości, że sprawa o sygn. akt […] w okresie od sierpnia 2012 r. do stycznia
2013 r. znajdowała się w referacie obwinionego, który nie podjął w niej żadnej
czynności. Mając świadomość tego stanu rzeczy, obwiniony w dniu 3 styczniu 2013
r. polecił protokolantce P. E., aby przekazała akta tej sprawy sędziemu A. Z.
Co do zarzutów naruszenia art. 5 § 2 k.p.k.
O naruszeniu wyrażonej w tym przepisie zasady in dubio pro reo można
mówić tylko wtedy, gdy sąd orzekający w sprawie (a nie strona) poweźmie
wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i mimo braku możliwości dowodowych
prowadzących do ich usunięcia, rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego
(obwinionego). Tymczasem Sąd pierwszej instancji rozpoznając sprawę
obwinionego takich, nie dających się usunąć wątpliwości, które skarżący wskazuje
w zarzutach w pkt b odwołania, a więc dotyczących m.in. tego, że w Wydziale II
Karnym Sądu Rejonowego istniał tzw. „system obwolutowy”, że brak było dostępu
do akt niektórych spraw znajdujących się w referacie obwinionego, że obwiniony
nie usprawiedliwił spóźnienia na rozprawę wyznaczoną w dniu 25 września 2013 r.
oraz odwołania rozpraw wyznaczonych w dniach 10 i 24 września 2013 r., nie miał.
Przeciwnie, uznał że przeprowadzone w sprawie dowody pozwalały na poczynienie
w tym względzie ustaleń stanowczych i akurat odmiennych od postulowanych przez
skarżącego. Skoro tak, to nie może być mowy o obrazie przez ten Sąd przepisu art.
5 § 2 k.p.k.
Bezzasadne są także zarzuty naruszenia art. 7 k.p.k. polegające na wadliwej
ocenie przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym wyjaśnień obwinionego,
14
zeznań świadków – sędziów Sądu Rejonowego i pracowników sekretariatu
wydziału karnego. Skarżący formułując te zarzuty w sześciu pierwszych
podpunktach przeciwstawiał wyrwanym z kontekstu zeznaniom świadków cytaty z
zeznań innych świadków lub wyjaśnień obwinionego i w ten sposób konstruował
tezy, które z ustaleniami Sądu pierwszej instancji albo nie miały zbyt wiele
wspólnego, albo były z nimi wręcz sprzeczne. Przykładowo wskazać można, że
Sąd pierwszej instancji, wbrew skarżącemu, nie przyjął aby obowiązujący w
wydziale, w którym orzekał obwiniony, sposób przydzielania i przekazywania
sędziom spraw do ich referatów - tzw. „system obwolutowy” miał charakter
jednolity. Przeciwnie, już na wstępie uzasadnienia stwierdził, że „w przypadku
niektórych sędziów w wydziale, po uzgodnieniu z Przewodniczącym Wydziału
samodzielnie wyznaczali oni także pierwsze terminy rozpraw lub posiedzeń” (s. 2).
Podobnie rzecz się ma z twierdzeniami obrońcy obwinionego co braku wiedzy
Przewodniczącej Wydziału w zakresie reguł przydzielania spraw sędziom i
funkcjonowania poszczególnych referatów, że referaty sędziów nie były
równoważne, czy też że obwiniony był nadmiernie obciążony pracą. W związku z
tym nie jest jasne, co skarżący, podnosząc zarzut obrazy art. 7 k.p.k., w ten sposób
podważał, a przede wszystkim, jaki wpływ na treść orzeczenia mogły mieć owe
domniemane uchybienia.
Podobnie ocenić należy zarzuty zawarte w podpunktach c. g. - c. k. I tak, ustalenia
co do braku dostępu do niektórych akt spraw przydzielonych do referatu
obwinionego Sąd pierwszej instancji poczynił w oparciu o uznane za wiarygodne
zeznania świadka J. D. W tym zakresie nie dał zaś wiary odmiennym twierdzeniom
obwinionego. Prawidłowe są także, dokonane na podstawie uznanych za
wiarygodne i miarodajne dowodów, ustalenia co do przyczyn odwołania rozprawy w
dniu 2 grudnia 2010 r., co do tego że obwiniony miał świadomość, iż w jego
referacie znajdowała się sprawa o sygn. akt […], że nie doszło do zmiany czasu
serwera Sądu Rejonowego, tudzież że obwiniony podejmował nieuzasadnione i
błędne decyzje w 20 sprawach wymienionych w pkt 1 części wstępnej wyroku.
Przekonuje o tym uzasadnienie zaskarżonego wyroku. Lektura treści tego
dokumentu świadczy o tym, że Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
przeprowadzone w sprawie istotne dla rozstrzygnięcia dowody ocenił swobodnie,
15
zgodnie z dyrektywą określoną w art. 7 k.p.k. Zgodnie zaś z utrwalonym
orzecznictwem Sądu Najwyższego (zob. np. wyrok z 3 września 1998 r., V KKN
104/98, Prokuratura i Prawo 1999, z. 2, poz. 6) przekonanie sądu o wiarygodności
jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7
k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu
okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności
przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, jest
zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało
wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.
Podkreślenia przy tym wymaga, że w żadnym zakresie nie zasługują na
uwzględnienie twierdzenia skarżącego o nadmiernym obciążeniu obwinionego, co
miało uniemożliwiać mu podejmowanie w rozpoznawanych sprawach właściwych
czynności w krótkim czasie. Tą problematyką zajmował się Sąd pierwszej instancji,
gdyż obwiniony od początku utrzymywał, że przyczyną uchybień był nieprawidłowy
sposób organizowania pracy przez Prezesa Sądu Rejonowego w […] i
Przewodniczącego Wydziału Karnego, w szczególności obciążanie należącymi do
nich obowiązkami sędziów „liniowych”, jak też jego nadmierne obciążenie
sprawami. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny oceniając te twierdzenia
przeanalizował wykaz ilościowy spraw skierowanych w latach 2011 – 2013 do
referatów poszczególnych sędziów. Wynikało z tego wykazu, że obwiniony w tym
okresie, w istocie, był najmniej obciążony spośród sędziów wydziału karnego nie
pełniących żadnych funkcji (k. 137 akt dyscyplinarnych; s. 39 uzasadnienia). Z kolei
na podstawie uznanych za wiarygodne zeznań świadków i dokumentów, w tym akt
spraw, analizowanych w postępowaniu dyscyplinarnym, uznał za niezasadną
argumentację obwinionego, że przewodniczący wydziału w sposób nieuprawniony
przerzucał na niego swoje obowiązki (s. 44). Słusznie przy tym skonstatował, że
nawet zaniechanie dokonania określonej czynności przez przewodniczącego
wydziału nie usprawiedliwiało często wielomiesięcznych stanów bezczynności w
sprawach po stronie sędziego referenta (s. 45). Nie podzielił też twierdzenia
obwinionego o nieprawidłowej organizacji pracy w wydziale. Należycie Sąd ten
ocenił również inne argumenty obwinionego i dał temu wyraz w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku (s. 40 i 44 - 45). Aprobując to stanowisko, jako racjonalne i
16
przekonujące, można jedynie dodać, że sędzia w wykonywaniu obowiązków
służbowych nie może kierować się wyłącznie własną subiektywną oceną
obciążenia, gdyż z pełnieniem urzędu sędziego wiążą się szczególne obowiązki i
ograniczenia osobiste (§ 1 Zbioru zasad etyki zawodowej sędziów – załącznik do
uchwały Nr 16/ 2003 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 19 lutego 2003 r.). Nie
może przeto uznać, że skoro jest nadmiernie obciążony, to w niektórych sprawach
może przez kilka – kilkanaście miesięcy nie podejmować żadnych czynności albo
prowadzić postępowanie tak opieszale, jak np. w sprawie sygn. akt […] (przez
ponad rok, na kilkunastu terminach – choć można było rozpoznać ją na jedynym
posiedzeniu) - co szczegółowo wykazał Sąd pierwszej instancji. Sędzia ma
obowiązek podejmować czynności bez zwłoki, tym samym bez szkodzenia
interesom stron (§ 8 zasad etyki). Więcej, każdy sędzia musi się w określonych
sytuacjach liczyć z niezbędnością podjęcia dodatkowego wysiłku w orzekaniu, w
trosce dobro sądu, w którym pracuje, a tym samym o dobro wymiaru
sprawiedliwości (§ 4 zasad etyki). Z tych względów zarzuty naruszenia art. 7 k.p.k.
okazały się bezzasadne.
Oczywiście chybione są zarzuty podniesione w pkt d odwołania. Sąd
pierwszej instancji nie naruszył wskazanych tu przepisów art. 9 § 1 k.p.k. w zw. z
art. 47 § 1 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 1 k.p.k., gdyż nie miał
obowiązku podejmować z urzędu „czynności wyłączenia z udziału w sprawie
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego”. Jeżeli zdaniem obwinionego zachodziły
przesłanki do wyłączenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, określone w art. 41
§ 1 k.p.k., to powinien był przed rozpoczęciem przewodu sądowego złożyć
stosowny wniosek. Skoro tego nie uczynił i nie wskazał, aby zachodziła sytuacja
określona w art. 41 § 2 in fine k.p.k., stawianie takiego zarzutu w środku
odwoławczym jest nieporozumieniem. Tym bardziej nie mógł Sąd pierwszej
instancji naruszyć przywołanych powyżej przepisów nie dopuszczając z urzędu
dowodu z zeznań świadka – pracownika Sądu Rejonowego w […].
Podobnie należy ocenić zarzut naruszenia art. 40 § 1 k.p.k. Jest on
oczywiście bezzasadny i to z kilku względów. Po pierwsze, dlatego że § 1 art. 40
k.p.k. składa się z 9 jednostek redakcyjnych (punktów), w których wyczerpująco
podano powody wyłączenia sędziego z mocy prawa. Skoro autor odwołania
17
zdecydował się taki zarzut – stanowiący bezwzględną przyczynę odwoławczą z art.
439 § 1 pkt 1 k.p.k. – stawiać, powinien sprecyzować, który z członków składu
orzekającego i konkretnie z jakiego powodu był z mocy prawa wyłączony od
orzekania w sprawie. Po drugie, dlatego że nie uwzględniony wniosek obrońcy
obwinionego z dnia 7 lipca 2014 r. (k. 104), o którym tu mowa, domagał się
wyłączenia sędziego na podstawie art. 41 § 1 k.p.k. (wobec wątpliwości co do jego
bezstronności) a nie art. 40 § 1 k.p.k. Powyższe wskazuje na instrumentalne
traktowanie tej kwestii.
Sąd pierwszej instancji oddalając wnioski dowodowe obrońcy obwinionego
swoje stanowisko w tym względzie należycie, odwołując się do realiów sprawy,
uargumentował. W tej sytuacji zarzut z pkt f dotyczący naruszenia art. 167 k.p.k. w
zw. z art. 170 § 1 k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k., jako ogólnikowy, nie mógł być
uwzględniony.
Nie zasługują na podzielenie zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych
przyjętych za podstawę wyroku. Skarżący nie wskazał nawet, czy mamy tu do
czynienia z niepełnością postępowania, czyli tzw. „błędem braku”, czy też z tzw.
„błędem dowolności”, a więc uchybieniem polegającym na przekroczeniu granic
swobodnej oceny dowodów. Ponadto zaniechał rozwinięcia tego zarzutu w
uzasadnieniu odwołania. Taka konstrukcja środka odwoławczego uniemożliwia w
istocie rozważenie tych zarzutów. W związku z tym można jednie stwierdzić, że
również ustalenia kwestionowane w odwołaniu poczynione zostały przez Sąd
pierwszej instancji na podstawie prawidłowo przeprowadzonych i swobodnie
ocenionych dowodów z zeznań świadków i dokumentów i są niewadliwe.
Z tych względów wszystkie podniesione w odwołaniu obrońcy obwinionego
zarzuty nie są zasadne. Dlatego nie mogą być uwzględnione zgłoszone w nim
wnioski.
Co do odwołania Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego.
Podniesiony w odwołaniu zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonych
obwinionemu w pkt 1 i 10 wyroku kar dyscyplinarnych przeniesienia na inne
miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego […] nie jest zasadny.
Nie można zgodzić się ze skarżącym, że te kary dyscyplinarne rażą swoją
łagodnością. Sąd pierwszej instancji uwzględnił przy ich orzekaniu również te
18
okoliczności podmiotowe, o których mowa w odwołaniu, a więc wysoki stopień
nasilenia złej woli obwinionego, świadomy charakter działania podjętego w celu
ukrycia własnego poważnego uchybienia i obciążenia nim innego sędziego oraz
postawę obwinionego w toczącym się postępowaniu dyscyplinarnym. Orzeczone
kary dyscyplinarne uwzględniają stopień społecznej szkodliwości przypisanych
przewinień służbowych i ich wagę, są współmierne do stopnia winy obwinionego.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w składzie rozpoznającym niniejszą
sprawę podziela poglądy wyrażane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że
wymierzenie najsurowszej kary dyscyplinarnej, z uwagi na jej drastyczne skutki dla
sytuacji życiowej sędziego, powinno następować w sytuacji wyjątkowej. W
przypadku przewinienia wyłącznie służbowego należy zachować pewien umiar,
zwłaszcza gdy obwinionym jest sędzia niekarany dyscyplinarnie i cieszący się
dotąd dobrą opinią (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2013 r., SNO
52/12, LEX Nr 1297723). Sędzia Sądu Rejonowego w […] P. S. wprawdzie nie ma
dobrej opinii, ale nie był karany dyscyplinarnie. Dlatego zawarte w odwołaniu
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego żądanie wymierzenia mu kary dyscyplinarnej
złożenia z urzędu nie zasługiwało na uwzględnienie.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak w
wyroku. O kosztach postępowania dyscyplinarnego rozstrzygnięto zgodnie z art.
133 u.s.p.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maciej Pacuda
SSN Grzegorz Misiurek
Protokolant Anna Kuras
przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego […] po
rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2015 r.
sprawy P. S.
sędziego Sądu Rejonowego w […],
w związku z odwołaniami obrońcy i Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego
od wyroku Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego w […]
z dnia 30 października 2014 r.,
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
2. obciąża Skarb Państwa kosztami postępowania
odwoławczego.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny rozpoznał sprawę P. S. – sędziego
Sadu Rejonowego obwinionego o to, że:
1) w okresie od października 2011 r. do października 2013 r. orzekając w II
Wydziale Karnym Sądu Rejonowego, będąc sędzią referentem doprowadził
2
do rażącej i nieusprawiedliwionej przewlekłości prowadzonych przez siebie
postępowań w ten sposób, że w sprawach o sygn. akt:
a) […] - w okresie od 25 października 2011 roku do 10 października 2012 roku
nie przestrzegał zasady koncentracji materiału dowodowego i ekonomii
procesowej oraz bezzasadnie odraczał posiedzenia, m.in. w dniach:
20.03.2012 r. i 1.10.2012 r.;
b) […] - w okresie od 24 stycznia 2012 roku do 15 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
c) […] - w okresie od 26 lipca do 11 grudnia 2012 roku nie podjął żadnych
czynności w sprawie;
d) […] w okresie od 24 kwietnia do 3 października 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
e) […] - w okresie od 8 lutego 2010 roku do 28 października 2010 roku i w
okresie od 2 grudnia 2010 roku do 22 marca 2011 roku nie podejmował
żadnych czynności w sprawie, w dniu 2 grudnia 2010 roku bezzasadnie
odwołał termin rozprawy, zaś w dniach: 13.04.; 31.05.; 6.09.; 5.10. 2011 roku
oraz: 24.01.; 1.03.; 15.05.; 27.06. 2012 roku odraczał rozprawy bez
koncentracji czynności zmierzających do przeprowadzenia rozprawy lub
zawieszenia postępowania karnego;
f) […] - w okresie od 22 września 2011 roku do 22 lutego 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
g) […] - w okresie od 3 stycznia 2012 roku do 8 stycznia 2013 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował koniecznych czynności dyscyplinujących uczestników
postępowania do obowiązkowego stawiennictwa na rozprawie i bezzasadnie
odroczył wydanie wyroku;
h) […] - w okresie od 10 sierpnia 2012 roku do 11 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej decyzji w sprawie;
i) […] - w okresie od 6 marca 2012 roku do 13 lipca 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
j) […] - w okresie od 22 czerwca 2012 roku do 11 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie;
3
k) […] - w okresie od 28 sierpnia 2012 roku do 3 stycznia 2013 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie;
l) […] - w okresie od 6 kwietnia 2012 roku do 28 listopada 2012 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował niezbędnych czynności w referacie, jak niezwłoczne
rozpoznanie wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu, czy sprawdzenie
załączenia wszystkich żądanych akt przed terminem rozprawy i bezzasadnie
odroczył rozprawę w dniu 28 listopada 2012 roku;
m) […] - w okresie od 21 marca do 6 lipca 2012 roku nie podejmował żadnych
czynności w sprawie, a następnie w dniach: 4 grudnia 2012 roku oraz 9 lipca
i 20 września 2013 roku bezpodstawnie odraczał rozprawy mimo możliwości
wydania orzeczenia kończącego postępowanie;
n) […] - w okresie od 10 lipca do 4 października 2012 roku nie podejmował
żadnych czynności w sprawie, w dniach od 6 do 15 listopada 2012 roku nie
podjął czynności w związku z wnioskiem oskarżonego o zmianę terminu
rozprawy, a w dniach 20 września i 31 października 2013 roku
bezpodstawnie odraczał rozprawę;
o) […] - w okresie od 21 grudnia 2011 roku do 30 marca 2012 roku nie
podejmował żadnych czynności w sprawie, a następnie w okresie od 24
kwietnia 2012 roku do 23 października 2013 roku prowadził postępowanie
bez należytej koncentracji czynności procesowych, w tym w dniu 4 grudnia
2012 roku nie podjął czynności dyscyplinujących wobec
nieusprawiedliwionych nieobecności uczestników postępowania;
p) […] - w okresie od 2 stycznia 2012 roku do 2 kwietnia 2012 roku nie podjął
żadnej czynności w sprawie, po wyznaczeniu w dniu 2 kwietnia 2012 roku
terminu posiedzenia na dzień 22 maja 2012 roku, w tym dniu złożył wniosek
o urlop na żądanie, zaś w dniu 6 listopada 2012 roku odroczył posiedzenie
do dnia 18 stycznia 2013 roku motywując to okolicznościami zawartymi w
piśmie oskarżonej z dnia 2 stycznia 2012 roku (data wpływu: 18 stycznia
2012 roku);
4
q) […] - w okresie od 18 kwietnia do 24 maja 2012 roku nie podjął decyzji w
przedmiocie wniosku oskarżycielki posiłkowej o wyznaczenie pełnomocnika
z urzędu, co skutkowało koniecznością odroczenia rozprawy;
r) […] - w dniu 28 listopada 2012 roku bezzasadnie, ponownie rozpoznał
sprawę na posiedzeniu pojednawczym pomimo skierowania jej na rozprawę
w dniu 19 czerwca 2012 roku, co skutkowało kolejnym odroczeniem
posiedzenia;
s) […] - w okresie od 13 lipca 2012 roku do 11 grudnia 2012 roku nie podjął
żadnych czynności w sprawie;
t) […] - w okresie od 19 maja 2010 roku do października 2013 roku prowadził
postępowanie bez należytej koncentracji czynności procesowych, nie
podejmował koniecznych czynności dyscyplinujących uczestników
postępowania do obowiązkowego stawiennictwa, zaś w dniu 24 września
2013 roku doprowadził do bezzasadnego zdjęcia sprawy z wokandy,
tj. o przewinienie służbowe z art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.- Prawo o
ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 427 ze zm. – dalej
u.s.p.)
2) w dniu 8 stycznia 2013 roku, jako przewodniczący sądu orzekającego i
referent sprawy […] ogłosił niepodpisany wyrok co skutkowało koniecznością
wznowienia postępowania sądowego w sprawie, tj. o przewinienie służbowe
z art. 107 § 1 u.s.p.
3) w okresie od 27 września 2012 roku do 25 marca 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego, wbrew unormowaniu z art. 149 § k.p.k.
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 27 września 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
4) w okresie od 11 września 2012 roku do 11 lutego 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k.
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 11 września 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
5) w okresie od 28 listopada 2012 roku do 11 lutego 2013 roku, jako
przewodniczący sądu orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k
5
nie podpisał protokołu rozprawy z dnia 28 listopada 2012 roku, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
6) w okresie od 10 stycznia do 5 marca 2013 roku, jako przewodniczący sądu
orzekającego wbrew unormowaniu z art. 149 § 1 k.p.k. nie podpisał
protokołu posiedzenia z dnia 10 stycznia 2013 roku, tj. o przewinienie
służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
7) w dniu 10 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent doprowadził
do odwołania spraw z wokandy z powodu nieusprawiedliwionego nie
przybycia do sądu, tj. o przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
8) w dniu 24 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent doprowadził
do odwołania spraw z wokandy z powodu znacznego spóźnienia do sądu i
podejmowania w tym czasie obowiązków innych niż służbowe, tj. o
przewinienie służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
9) w dniu 25 września 2013 roku, jako przewodniczący i referent spóźnił się na
sesję ponad godzinę bez usprawiedliwienia, tj. o przewinienie służbowe z
art. 107 § 1 u.s.p.
10) w dniu 3 stycznia 2013 roku polecił przekazać akta o sygn. […] sędziemu A.
Z. jako referentowi chociaż wiedział, że od dnia 28 sierpnia 2012 roku
sprawa ta znajduje się w jego referacie, tj. o przewinienie służbowe z art.
107 § 1 u.s.p.
11) w okresie od 5 września 2013 roku do 18 września 2013 roku, jako
przewodniczący i referent sprawy sygn. akt [...] przerobił zapis w protokole
rozprawy z dnia 5 września 2013 roku w ten sposób, że w miejsce liczby:
„12" w dacie terminu posiedzenia wpisał liczbę: „18", tj. o przewinienie
służbowe z art. 107 § 1 u.s.p.
Wyrokiem z dnia 30 października 2014 r., Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uznał obwinionego za winnego:
1. czynu zarzuconego mu w punkcie 1 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej eliminując z punktu 1. a) sformułowanie, że bezzasadnie
odroczył posiedzenie w dniu 1 października 2012 r. oraz wyłączył czas od 15
stycznia 2013 r. do 31 maja 2013 r. ze wskazanego w pkt. 1. o) i t) okresu
braku należytej koncentracji czynności procesowych w sprawie sygn. akt
6
[…], tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p. i za to
na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 u.s.p. wymierzył mu karę przeniesienia na
inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w […],
2. czynów zarzuconych mu w punkcie 2 – 8 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinień dyscyplinarnych z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt. 2 tej ustawy za każdy z tych
czynów wymierzył karę nagany,
3. czynu zarzuconego mu w punkcie 9 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt 1 tej ustawy wymierzył mu karę
upomnienia,
4. czynu zarzuconego mu w punkcie 10 wniosku o rozpoznanie sprawy
dyscyplinarnej, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1
u.s.p. i za to na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 tej ustawy wymierzył mu karę
przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w […].
Uniewinnił obwinionego od popełnienia przewinienia dyscyplinarnego
zarzuconego mu w pkt 11 wniosku. Kosztami postępowania obciążył Skarb
Państwa.
Od powyższego wyroku odwołanie wnieśli obrońca obwinionego i Zastępca
Rzecznika Dyscyplinarnego w Sądzie Okręgowym.
Obrońca obwinionego zaskarżył powyższy wyrok w części, a mianowicie w
zakresie punktów: 1, 7, 8, 9 i 10 części dyspozytywnej.
Zarzucił wyrokowi w tej części:
1. Obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie art. 128 u.s.p. w związku z:
a) art. 4 k.p.k. - polegające na:
- „ niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu komputerowego
(k. 447 akt sprawy), służącego do obsługi Sądu Rejonowego w […] - SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", wpisu dokonanego w dniu 27 grudnia 2012 r., przez Użytkownika,
posługującego się oznaczeniem - Administrator, mimo, że okoliczność ta miała
najistotniejsze znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego w zakresie
7
zarzutu z punktu 10. Wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej z dnia 24
kwietnia 2014 r. (dalej Wniosek), a także oceny zeznań niektórych świadków;
- niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", godziny wpisu dokonanego w dniu 27 grudnia 2012 r., przez
Użytkownika, posługującego się oznaczeniem - Administrator, mimo, że godzina
dokonania wpisu tj. 07:18, znacząco odbiegała od pozostałych czasów ujawnionych
w tej kolumnie, a nadto nie mieściła się w godzinach pracy tegoż Sądu, przez co
okoliczność ta miała istotne znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego
w zakresie zarzutu z punktu 10. Wniosku, jak również oceny zeznań niektórych
świadków;
- niezbadaniu przyczyn występowania w zrzucie z systemu SĘDZIA -2 z
Tablicy - „Sprawy", odnoszącej się do sprawy o sygn. […], w kolumnie „Data
operacji", wpisu: administrator", co wskazywało na ingerencję w system SĘDZIA -
2, w pola dotyczące ww. sprawy, Użytkownika, posługującego się oznaczeniem -
Administrator, mimo, że w pozostałych wierszach w kolumnie - „Użytkownik",
występowały wyłącznie osoby posługujące się imionami i nazwiskami, wykonujące
czynności biurowe, dotyczące tej sprawy, przez co okoliczność ta miała istotne
znaczenie zarówno dla oceny sprawstwa obwinionego w zakresie zarzutu z punktu
10. Wniosku, jak również oceny zeznań niektórych świadków;”
b) art. 5 § 2 k.p.k. – „polegające na rozstrzygnięciu na niekorzyść obwinionego
nie dających się usunąć wątpliwości powstałych w wyniku zeznań świadków,
sprzecznych z wyjaśnieniami obwinionego oraz zeznaniami innych świadków
w szczególności w zakresie:
- rzekomego funkcjonowania w II Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego w
[…] w okresie objętym zarzutami Wniosku tzw. „systemu obwolutowego";
- rzekomego niekwestionowania przez sędziego SR P. S. poprawności
praktyki niewydawania przez Przewodniczącą II Wydziału Karnego, Sądu
Rejonowego w […] w okresie objętym zarzutami Wniosku, zarządzeń mających na
celu przygotowanie pierwszej rozprawy w danej sprawie;
8
- rzekomego braku dostępu do akt spraw znajdujących się w referacie
sędziego SR P. S. przez Przewodniczącą II Wydziału Karnego, Sądu Rejonowego
w […] w okresie objętym zarzutami wniosku;
- braku przyczyn usprawiedliwiających spóźnienie obwinionego na rozprawę
wyznaczoną w dniu 25 września 2013 r. oraz odwołania rozpraw wyznaczonych na
dzień 10 i 24 września 2013 r.;
- faktycznych przyczyn podejmowania czynności w sprawach po kilku
miesiącach od ich przydzielenia obwinionemu, odraczania rozpraw oraz odniesienia
przez P. E. sprawy o sygn. […] do referatu SSR A. Z.;”
c) art. 7 k.p.k. - polegające na ustaleniu, że:
- „w II Wydziale Karnym Sądu Rejonowego w […], sposób przydzielania i
przekazywania spraw sędziom do ich referatów (tzw. „system obwolutowy"),
odbywał się według scenariusza przedstawionego w szczególności w zeznaniach
świadka, sędziego SR J. D., podczas gdy z wyjaśnień obwinionego oraz zeznań
świadków: P. E., M. . A. K., A. Z. i P. T., wynikało, że sposób przydzielania i
przekazywania spraw Sędziom Referentom nie miał jednolitego charakteru, był
różny dla różnych sędziów i zmieniał się także w okresie objętym zarzutami
wniosku;
- "Zeznania ich (świadków: J. D. i P. T.; str. 35 uzasadnienia wyroku, wers 13
od dołu - przyp. autora odwołania) są odnośnie tego zbieżne.", podczas gdy z
zeznań P. T., wynika, że świadek nie wiedział, czy „(...) w momencie zakładania
obwoluty terminy były wpisywane do repertorium." (str. 16 protokołu z rozprawy z
dnia 26 września 2014 r., 1 wers od góry), a nadto zeznania świadka J. D.
pozostają w sprzeczności z wyjaśnieniami obwinionego i zeznaniami świadków: P.
E., M. Ż., A. K., A. Z.;
- świadek J. D. „Jako Prezes Sądu Rejonowego i jednocześnie
Przewodniczący II Wydziału Karnego J. D. zajmowała się wskazanymi
czynnościami, a zatem posiadała najbardziej miarodajną wiedzę w omawianym
zakresie." (str. 34 uzasadnienia wyroku, 5 wers od dołu), podczas gdy zeznaniom
świadka przeczą wyjaśnienia obwinionego i zeznania świadków: P. E., M. Ż., A. K.,
A. Z., co wskazuje na niedostateczną wiedzę sędziego SR J. D. w kwestiach
9
dotyczących funkcjonowania referatów poszczególnych sędziów, w tym zasad
przydzielania spraw;
- „(...) w zakresie obciążania pracą obwinionego P. S. w porównaniu z innymi
sędziami pracującymi w wydziale w okresie objętym zarzutami wniosku o
rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej nie występowały dysproporcje" (str. 38
uzasadnienia wyroku, 10 wers od góry), podczas gdy z zeznań P. T., D. M. i A. K.
wynikało, że referaty poszczególnych sędziów nie były równoważne, co
potwierdzało w szczególności użyte przez A. K. określenie: „wyrównywanie
referatów";
- „(...) nieuzasadnioną jest argumentacja obwinionego sędziego, według
której przyczyną uchybień, które mogły zaistnieć, był nieprawidłowy sposób
organizowania pracy przez osoby sprawujące funkcję Prezesa Sądu Rejonowego i
Przewodniczącego Wydziału (...)" (str. 40 uzasadnienia wyroku, 4 wers od dołu),
podczas gdy z wyjaśnień obwinionego i zeznań świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M.,
P T. i A. Z. wynikało, że praca w II Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego w […] nie
była rozdzielana według ustalonych kryteriów i przydzielana zgodnie z zasadą
równego podziału, co doprowadziło do zbytniego obciążenia obwinionego ilością i
ciężarem gatunkowym spraw i uniemożliwiło mu podejmowanie czynności w
krótkim czasie;
- fakty ujawnione w toku postępowania, nie doprowadziły do wniosku, że w II
Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego występowały nieprawidłowości, które
uniemożliwiały obwinionemu właściwe wywiązywanie się z jego obowiązków,
podczas gdy zabrane dowody w szczególności w postaci wyjaśnień sędziego SR P.
S. oraz zeznań świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M., P. T. i A. Z. przeczą takiemu
twierdzeniu;
- dostęp do akt obwinionego był utrudniony, podczas gdy przeczą temu
wyjaśnienia SSR P. S. oraz zeznania świadków: P. E., M. Ż., A. K., D. M., P. T. i A.
Z.;
- „nie sposób uznać, by „złe warunki atmosferyczne" stanowić mogły
usprawiedliwienie nieobecności sędziego w dniu wyznaczenia sesji (...)" (str. 48
uzasadnienia wyroku, 7 wers od dołu), podczas gdy zasady prawidłowego
rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzą do
10
wniosku odmiennego, a nadto okoliczność występowania niesprzyjających
warunków atmosferycznych w dniu 2 grudnia 2010 r. na obszarze obejmującym
drogę z miejsca zamieszkania obwinionego do Sądu Rejonowego nie została
wykluczona żadnymi dowodami w sprawie;
- obwiniony miał świadomość, że sprawa o sygn. […] znajduje się w Jego
referacie, podczas gdy zarówno brak jest w aktach sprawy stosownego
zarządzenia, brak jest właściwego wpisu w systemie SĘDZIA - 2, występują
niejasności co do wpisów o jakich mowa w punkcie 1.a) niniejszego pisma, a z
wyjaśnień obwinionego i zeznań świadków: P. E. i A. Z. płyną zgoła odmienne
wnioski;
- obwiniony podejmował błędne i nieuzasadnione decyzje w prowadzonych
sprawach wymienionych w punkcie 1. wniosku, które pozostawały w opozycji do
zasady koncentracji materiału dowodowego, podczas gdy czynności wykonywane
przez sędziego SR P. S. w rzeczonych sprawach były uzasadnione i podyktowane
realnymi możliwościami wypełniania obowiązków sędziego w panującej w II
Wydziale Karnym, Sądu Rejonowego rzeczywistości, obiektywnymi okolicznościami
spraw w tym wnioskami stron postępowania itp.;
- nie doszło do zmiany czasu serwera Sądu Rejonowego w Z […],
umożliwiającego dokonanie wpisu w systemie SĘDZIA - 2 z datą wsteczną, mimo
że z zeznań świadka Ł. K. wynikało, że czynność taka nie była skomplikowana i
czasochłonna;”
d) 9 § 1 k.p.k. w zw. z art. 47 § 1 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42
§ 1 k.p.k. - polegające na zaniechaniu dokonania z urzędu:
- „czynności wyłączenia z udziału w sprawie Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego w Sądzie Okręgowym sędziego SO S. L., który w okresie objętym
zarzutami wniosku, pełnił funkcję wizytatora w Sądzie Rejonowym w […] w II
Wydziale Karnym, co w mogło wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego
bezstronności w niniejszej sprawie;
- dopuszczenia dowodu z zeznań świadka B. P. - pracownika Sądu
Rejonowego w […], na okoliczność przyczyny wizyty ww. w miejscu zamieszkania
sędziego SR P. S. w dniu 5 marca 2013 r., mimo że uzyskanie wiedzy w tym
zakresie od świadka mogło przyczynić się do ostatecznego wyjaśnienia, czy istotnie
11
B. P. udał się do domu obwinionego celem uzyskania od niego akt sprawy o czym
zeznawała świadek sędzia SR J. D., a co nie zostało potwierdzone zeznaniami
żadnego z pozostałych świadków;”
e) art. 40 § 1 k.p.k. – „polegające na nieuwzględnieniu wniosku obrony z dnia 7
lipca 2014 r. o wyłączenie sędziego, mimo że przedstawione w treści
uzasadnienia rzeczonego pisma argumenty wskazywały na możliwość
występowania uzasadnionej wątpliwości co do bezstronności sędziów o
wyłączenie których wnoszono w szczególności sędziego SA J. K.;”
f) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 .k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k. –
„polegające na oddaleniu wniosków dowodowych obrony, mimo że nie
wyczerpywały one dyspozycji przepisu art. 170 § 1 k.p.k. i mieściły się także
w dyspozycji przepisu art. 169 § 1 k.p.k.;”
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku,
mający wpływ na jego treść, polegający na ustaleniu przez Sąd:
- „braku dostępu w okresie od około października 2012 r. do akt sprawy o
sygn. […];
- wydaniu przez sędziego SR P. T. w sprawie […] zarządzenia o zmianie
sędziego referenta z osoby sędziego SR A. Z. na osobę sędziego SR P. S.;
- rzekomym przekazaniu akt sprawy o sygn. […] obwinionemu;
- ustaleniu, że w dniu 24 września 2014 r. uraz ręki obwinionego był
„niewielkim skaleczeniem".
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej
części, poprzez uniewinnienie obwinionego od popełnienia przypisanych mu
przewinień dyscyplinarnych ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego zaskarżył wyrok w części dotyczącej
orzeczenia o karach dyscyplinarnych zawartych w punktach 1 i 10 sentencji
wyroku, na niekorzyść obwinionego.
Zarzucił wyrokowi w tej części rażącą niewspółmierność orzeczonych kar
dyscyplinarnych przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu
Apelacyjnego, będącą wynikiem nieuwzględnienia w sposób właściwy szkodliwości
społecznej przewinień służbowych, ich wagi oraz stopnia zawinienia.
12
W konkluzji odwołania skarżący wniósł zmianę wyroku w pkt 1 i 10 poprzez
wymierzenie obwinionemu kar dyscyplinarnych złożenia sędziego z urzędu.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
Odwołania obu stron nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie.
Co do odwołania obrońcy obwinionego.
Podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia przepisów postępowania oraz
błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia są
bezzasadne. Wywody przytoczone na ich poparcie okazały się chybione, podobnie
jak wyprowadzone z nich wnioski. Nie mogły zatem prowadzić do zmiany wyroku w
zaskarżonej części ani jego uchylenia.
Podkreślenia już na wstępie wymaga, że Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny rozpoznając sprawę obwinionego procedował zgodnie z zasadami i
regułami procesu karnego wyrażonymi w przepisach Kodeksu postępowania
karnego, które w myśl art. 128 u.s.p. mają odpowiednie zastosowanie w
postępowaniu dyscyplinarnym, w sprawach nieuregulowanych w ustawie. Stosował
się do odpowiednich przepisów postępowania karnego tak na etapie gromadzenia
materiału dowodowego, jak też analizy i oceny poszczególnych dowodów. W
rezultacie zgromadził materiał dowodowy miarodajny do czynienia ustaleń
faktycznych oraz oceny zarzucanych obwinionemu przez Zastępcę Rzecznika
Dyscyplinarnego przewinień służbowych. Prawidłowa jest także dokonana przez
ten Sąd ocena prawna przypisanych obwinionemu czynów z art. 107 § 1 u.s.p.
Odnosząc się do poszczególnych zarzutów stwierdzić należy, że oczywiście
chybione są zarzuty naruszenia art. 4 k.p.k. Po pierwsze, dlatego że przepis ten
formułuje adresowaną do organów prowadzących postępowanie karne zasadę
obiektywizmu. Naruszenie ogólnej dyrektywy prowadzenia postępowania, bez
wskazania obrazy konkretnych przepisów służących realizacji tej zasady nie może
stanowić samodzielnej podstawy żadnego środka zaskarżenia (także odwołania).
Przedmiotem uchybień, w tym zakresie, mogą być tylko konkretne normy
nakazujące lub zakazujące dokonywania określonych czynności procesowych w
określonej sytuacji procesowej. Po drugie, dlatego że podnoszone przez
skarżącego kwestie zostały rozstrzygnięte już w postępowaniu przed Zastępcą
Rzecznika Dyscyplinarnego, który oddalając wniosek obwinionego o dopuszczenie
13
dowodu z zeznań osoby dokonującej modyfikacji w systemie Sędzia - 2 w dniu 27
grudnia 2012 r. jako administrator, wykazał że modyfikacja ta została wykonana
bezpośrednio z serwera SQL, a więc z systemu zarządzania bazą, w związku z
aktualizacją systemu. Znalazło to potwierdzenia w zeznaniach przesłuchanych
przez Sąd pierwszej instancji świadków Ł. K. i D. Ł. Zagadnienie to dogłębnie
analizował Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny i jego ocena, przedstawiona na s.
54 – 57 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, jest racjonalna i przekonująca. W
końcu z innych przeprowadzonych przez ten Sąd i prawidłowo ocenionych
dowodów, w szczególności zeznań przesłuchanych w charakterze świadków
sędziów Sądu Rejonowego w […]: A. Z., P. T. i J. D. wynika w sposób nie budzący
wątpliwości, że sprawa o sygn. akt […] w okresie od sierpnia 2012 r. do stycznia
2013 r. znajdowała się w referacie obwinionego, który nie podjął w niej żadnej
czynności. Mając świadomość tego stanu rzeczy, obwiniony w dniu 3 styczniu 2013
r. polecił protokolantce P. E., aby przekazała akta tej sprawy sędziemu A. Z.
Co do zarzutów naruszenia art. 5 § 2 k.p.k.
O naruszeniu wyrażonej w tym przepisie zasady in dubio pro reo można
mówić tylko wtedy, gdy sąd orzekający w sprawie (a nie strona) poweźmie
wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i mimo braku możliwości dowodowych
prowadzących do ich usunięcia, rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego
(obwinionego). Tymczasem Sąd pierwszej instancji rozpoznając sprawę
obwinionego takich, nie dających się usunąć wątpliwości, które skarżący wskazuje
w zarzutach w pkt b odwołania, a więc dotyczących m.in. tego, że w Wydziale II
Karnym Sądu Rejonowego istniał tzw. „system obwolutowy”, że brak było dostępu
do akt niektórych spraw znajdujących się w referacie obwinionego, że obwiniony
nie usprawiedliwił spóźnienia na rozprawę wyznaczoną w dniu 25 września 2013 r.
oraz odwołania rozpraw wyznaczonych w dniach 10 i 24 września 2013 r., nie miał.
Przeciwnie, uznał że przeprowadzone w sprawie dowody pozwalały na poczynienie
w tym względzie ustaleń stanowczych i akurat odmiennych od postulowanych przez
skarżącego. Skoro tak, to nie może być mowy o obrazie przez ten Sąd przepisu art.
5 § 2 k.p.k.
Bezzasadne są także zarzuty naruszenia art. 7 k.p.k. polegające na wadliwej
ocenie przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym wyjaśnień obwinionego,
14
zeznań świadków – sędziów Sądu Rejonowego i pracowników sekretariatu
wydziału karnego. Skarżący formułując te zarzuty w sześciu pierwszych
podpunktach przeciwstawiał wyrwanym z kontekstu zeznaniom świadków cytaty z
zeznań innych świadków lub wyjaśnień obwinionego i w ten sposób konstruował
tezy, które z ustaleniami Sądu pierwszej instancji albo nie miały zbyt wiele
wspólnego, albo były z nimi wręcz sprzeczne. Przykładowo wskazać można, że
Sąd pierwszej instancji, wbrew skarżącemu, nie przyjął aby obowiązujący w
wydziale, w którym orzekał obwiniony, sposób przydzielania i przekazywania
sędziom spraw do ich referatów - tzw. „system obwolutowy” miał charakter
jednolity. Przeciwnie, już na wstępie uzasadnienia stwierdził, że „w przypadku
niektórych sędziów w wydziale, po uzgodnieniu z Przewodniczącym Wydziału
samodzielnie wyznaczali oni także pierwsze terminy rozpraw lub posiedzeń” (s. 2).
Podobnie rzecz się ma z twierdzeniami obrońcy obwinionego co braku wiedzy
Przewodniczącej Wydziału w zakresie reguł przydzielania spraw sędziom i
funkcjonowania poszczególnych referatów, że referaty sędziów nie były
równoważne, czy też że obwiniony był nadmiernie obciążony pracą. W związku z
tym nie jest jasne, co skarżący, podnosząc zarzut obrazy art. 7 k.p.k., w ten sposób
podważał, a przede wszystkim, jaki wpływ na treść orzeczenia mogły mieć owe
domniemane uchybienia.
Podobnie ocenić należy zarzuty zawarte w podpunktach c. g. - c. k. I tak, ustalenia
co do braku dostępu do niektórych akt spraw przydzielonych do referatu
obwinionego Sąd pierwszej instancji poczynił w oparciu o uznane za wiarygodne
zeznania świadka J. D. W tym zakresie nie dał zaś wiary odmiennym twierdzeniom
obwinionego. Prawidłowe są także, dokonane na podstawie uznanych za
wiarygodne i miarodajne dowodów, ustalenia co do przyczyn odwołania rozprawy w
dniu 2 grudnia 2010 r., co do tego że obwiniony miał świadomość, iż w jego
referacie znajdowała się sprawa o sygn. akt […], że nie doszło do zmiany czasu
serwera Sądu Rejonowego, tudzież że obwiniony podejmował nieuzasadnione i
błędne decyzje w 20 sprawach wymienionych w pkt 1 części wstępnej wyroku.
Przekonuje o tym uzasadnienie zaskarżonego wyroku. Lektura treści tego
dokumentu świadczy o tym, że Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
przeprowadzone w sprawie istotne dla rozstrzygnięcia dowody ocenił swobodnie,
15
zgodnie z dyrektywą określoną w art. 7 k.p.k. Zgodnie zaś z utrwalonym
orzecznictwem Sądu Najwyższego (zob. np. wyrok z 3 września 1998 r., V KKN
104/98, Prokuratura i Prawo 1999, z. 2, poz. 6) przekonanie sądu o wiarygodności
jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7
k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu
okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności
przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, jest
zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało
wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.
Podkreślenia przy tym wymaga, że w żadnym zakresie nie zasługują na
uwzględnienie twierdzenia skarżącego o nadmiernym obciążeniu obwinionego, co
miało uniemożliwiać mu podejmowanie w rozpoznawanych sprawach właściwych
czynności w krótkim czasie. Tą problematyką zajmował się Sąd pierwszej instancji,
gdyż obwiniony od początku utrzymywał, że przyczyną uchybień był nieprawidłowy
sposób organizowania pracy przez Prezesa Sądu Rejonowego w […] i
Przewodniczącego Wydziału Karnego, w szczególności obciążanie należącymi do
nich obowiązkami sędziów „liniowych”, jak też jego nadmierne obciążenie
sprawami. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny oceniając te twierdzenia
przeanalizował wykaz ilościowy spraw skierowanych w latach 2011 – 2013 do
referatów poszczególnych sędziów. Wynikało z tego wykazu, że obwiniony w tym
okresie, w istocie, był najmniej obciążony spośród sędziów wydziału karnego nie
pełniących żadnych funkcji (k. 137 akt dyscyplinarnych; s. 39 uzasadnienia). Z kolei
na podstawie uznanych za wiarygodne zeznań świadków i dokumentów, w tym akt
spraw, analizowanych w postępowaniu dyscyplinarnym, uznał za niezasadną
argumentację obwinionego, że przewodniczący wydziału w sposób nieuprawniony
przerzucał na niego swoje obowiązki (s. 44). Słusznie przy tym skonstatował, że
nawet zaniechanie dokonania określonej czynności przez przewodniczącego
wydziału nie usprawiedliwiało często wielomiesięcznych stanów bezczynności w
sprawach po stronie sędziego referenta (s. 45). Nie podzielił też twierdzenia
obwinionego o nieprawidłowej organizacji pracy w wydziale. Należycie Sąd ten
ocenił również inne argumenty obwinionego i dał temu wyraz w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku (s. 40 i 44 - 45). Aprobując to stanowisko, jako racjonalne i
16
przekonujące, można jedynie dodać, że sędzia w wykonywaniu obowiązków
służbowych nie może kierować się wyłącznie własną subiektywną oceną
obciążenia, gdyż z pełnieniem urzędu sędziego wiążą się szczególne obowiązki i
ograniczenia osobiste (§ 1 Zbioru zasad etyki zawodowej sędziów – załącznik do
uchwały Nr 16/ 2003 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 19 lutego 2003 r.). Nie
może przeto uznać, że skoro jest nadmiernie obciążony, to w niektórych sprawach
może przez kilka – kilkanaście miesięcy nie podejmować żadnych czynności albo
prowadzić postępowanie tak opieszale, jak np. w sprawie sygn. akt […] (przez
ponad rok, na kilkunastu terminach – choć można było rozpoznać ją na jedynym
posiedzeniu) - co szczegółowo wykazał Sąd pierwszej instancji. Sędzia ma
obowiązek podejmować czynności bez zwłoki, tym samym bez szkodzenia
interesom stron (§ 8 zasad etyki). Więcej, każdy sędzia musi się w określonych
sytuacjach liczyć z niezbędnością podjęcia dodatkowego wysiłku w orzekaniu, w
trosce dobro sądu, w którym pracuje, a tym samym o dobro wymiaru
sprawiedliwości (§ 4 zasad etyki). Z tych względów zarzuty naruszenia art. 7 k.p.k.
okazały się bezzasadne.
Oczywiście chybione są zarzuty podniesione w pkt d odwołania. Sąd
pierwszej instancji nie naruszył wskazanych tu przepisów art. 9 § 1 k.p.k. w zw. z
art. 47 § 1 k.p.k. w zw. z art. 41 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 1 k.p.k., gdyż nie miał
obowiązku podejmować z urzędu „czynności wyłączenia z udziału w sprawie
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego”. Jeżeli zdaniem obwinionego zachodziły
przesłanki do wyłączenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, określone w art. 41
§ 1 k.p.k., to powinien był przed rozpoczęciem przewodu sądowego złożyć
stosowny wniosek. Skoro tego nie uczynił i nie wskazał, aby zachodziła sytuacja
określona w art. 41 § 2 in fine k.p.k., stawianie takiego zarzutu w środku
odwoławczym jest nieporozumieniem. Tym bardziej nie mógł Sąd pierwszej
instancji naruszyć przywołanych powyżej przepisów nie dopuszczając z urzędu
dowodu z zeznań świadka – pracownika Sądu Rejonowego w […].
Podobnie należy ocenić zarzut naruszenia art. 40 § 1 k.p.k. Jest on
oczywiście bezzasadny i to z kilku względów. Po pierwsze, dlatego że § 1 art. 40
k.p.k. składa się z 9 jednostek redakcyjnych (punktów), w których wyczerpująco
podano powody wyłączenia sędziego z mocy prawa. Skoro autor odwołania
17
zdecydował się taki zarzut – stanowiący bezwzględną przyczynę odwoławczą z art.
439 § 1 pkt 1 k.p.k. – stawiać, powinien sprecyzować, który z członków składu
orzekającego i konkretnie z jakiego powodu był z mocy prawa wyłączony od
orzekania w sprawie. Po drugie, dlatego że nie uwzględniony wniosek obrońcy
obwinionego z dnia 7 lipca 2014 r. (k. 104), o którym tu mowa, domagał się
wyłączenia sędziego na podstawie art. 41 § 1 k.p.k. (wobec wątpliwości co do jego
bezstronności) a nie art. 40 § 1 k.p.k. Powyższe wskazuje na instrumentalne
traktowanie tej kwestii.
Sąd pierwszej instancji oddalając wnioski dowodowe obrońcy obwinionego
swoje stanowisko w tym względzie należycie, odwołując się do realiów sprawy,
uargumentował. W tej sytuacji zarzut z pkt f dotyczący naruszenia art. 167 k.p.k. w
zw. z art. 170 § 1 k.p.k. w zw. z art. 169 § 2 k.p.k., jako ogólnikowy, nie mógł być
uwzględniony.
Nie zasługują na podzielenie zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych
przyjętych za podstawę wyroku. Skarżący nie wskazał nawet, czy mamy tu do
czynienia z niepełnością postępowania, czyli tzw. „błędem braku”, czy też z tzw.
„błędem dowolności”, a więc uchybieniem polegającym na przekroczeniu granic
swobodnej oceny dowodów. Ponadto zaniechał rozwinięcia tego zarzutu w
uzasadnieniu odwołania. Taka konstrukcja środka odwoławczego uniemożliwia w
istocie rozważenie tych zarzutów. W związku z tym można jednie stwierdzić, że
również ustalenia kwestionowane w odwołaniu poczynione zostały przez Sąd
pierwszej instancji na podstawie prawidłowo przeprowadzonych i swobodnie
ocenionych dowodów z zeznań świadków i dokumentów i są niewadliwe.
Z tych względów wszystkie podniesione w odwołaniu obrońcy obwinionego
zarzuty nie są zasadne. Dlatego nie mogą być uwzględnione zgłoszone w nim
wnioski.
Co do odwołania Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego.
Podniesiony w odwołaniu zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonych
obwinionemu w pkt 1 i 10 wyroku kar dyscyplinarnych przeniesienia na inne
miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego […] nie jest zasadny.
Nie można zgodzić się ze skarżącym, że te kary dyscyplinarne rażą swoją
łagodnością. Sąd pierwszej instancji uwzględnił przy ich orzekaniu również te
18
okoliczności podmiotowe, o których mowa w odwołaniu, a więc wysoki stopień
nasilenia złej woli obwinionego, świadomy charakter działania podjętego w celu
ukrycia własnego poważnego uchybienia i obciążenia nim innego sędziego oraz
postawę obwinionego w toczącym się postępowaniu dyscyplinarnym. Orzeczone
kary dyscyplinarne uwzględniają stopień społecznej szkodliwości przypisanych
przewinień służbowych i ich wagę, są współmierne do stopnia winy obwinionego.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w składzie rozpoznającym niniejszą
sprawę podziela poglądy wyrażane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że
wymierzenie najsurowszej kary dyscyplinarnej, z uwagi na jej drastyczne skutki dla
sytuacji życiowej sędziego, powinno następować w sytuacji wyjątkowej. W
przypadku przewinienia wyłącznie służbowego należy zachować pewien umiar,
zwłaszcza gdy obwinionym jest sędzia niekarany dyscyplinarnie i cieszący się
dotąd dobrą opinią (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2013 r., SNO
52/12, LEX Nr 1297723). Sędzia Sądu Rejonowego w […] P. S. wprawdzie nie ma
dobrej opinii, ale nie był karany dyscyplinarnie. Dlatego zawarte w odwołaniu
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego żądanie wymierzenia mu kary dyscyplinarnej
złożenia z urzędu nie zasługiwało na uwzględnienie.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak w
wyroku. O kosztach postępowania dyscyplinarnego rozstrzygnięto zgodnie z art.
133 u.s.p.