IV KK 414/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-04-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 414/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza
w sprawie S. R.
skazanej z art. 270 § 1 k.k. i inne
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 2 kwietnia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 24 listopada 2010 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej
rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3;
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K., uwzględniając wniosek prokuratora złożony w trybie
art. 335 § 1 k.p.k., wyrokiem z dnia 24 listopada 2010 r., uznał S. R. za winną
2
popełnienia przestępstwa z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 11
§ 2 k.k. i art. 294 § 1 k.k. i art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z
art. 294 § 1 k.k. i art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 1, 2, 3 k.k. wymierzył karę 2 lat
pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił okres 4 lat oraz orzekł
grzywnę w wymiarze 20 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na
kwotę 50 zł. Na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżoną do naprawienia w
całości wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez uiszczenie na rzecz
pokrzywdzonej Spółki z o. o. kwoty 381.100 zł w terminie 3 lat od daty
uprawomocnienia się orzeczenia.
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się w pierwszej instancji.
Kasację od tego wyroku na korzyść S. R. wniósł Rzecznik Praw
Obywatelskich zaskarżając go w części dotyczącej nałożenia na oskarżoną
obowiązku naprawienia szkody. Skarżący zarzucił rażące i mające istotny wpływ
na treść wyroku naruszenie prawa karnego procesowego, to jest art. 343 § 7 k.p.k.
w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez Sąd Okręgowy
sprzecznego z wymogami prawa wniosku prokuratora i wydaniu wyroku zgodnego
z tym wnioskiem w zakresie proponowanego obowiązku naprawienia szkody w
sytuacji, gdy o roszczeniu wynikającym z popełnionego przez skazaną
przestępstwa prawomocnie orzekł już wcześniej sąd cywilny, w konsekwencji
czego doszło do rażącego naruszenia przepisu prawa procesowego - art. 415 § 5
k.p.k. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego, w części dotyczącej zobowiązania skazanej do naprawienia szkody
(punkt 3 orzeczenia). Ponadto skarżący złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z
dokumentów z akt sprawy Sądu Okręgowego, sygn. akt …/09, to jest:
- pozwu o zapłatę wniesionego wobec pozwanej S. R. w dniu 17 lipca 2009 r.;
- wyroku zaocznego w sprawie o sygn. …/09.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna. Doszło bowiem do rażącego i mającego
istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów procesowych w sposób
opisany w zarzucie kasacji. Istota uchybienia sprowadza się do nieuwzględnienia
tzw. reguły antykumulacyjnej unormowanej w art. 415 § 5 k.p.k. Z przepisu tego
wynika zakaz orzekania przez sąd m.in. o obowiązku naprawienia szkody w
3
sytuacji, gdy roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem
innego postępowania lub o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że owa klauzula
antykumulacyjna dotyczy każdego karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody,
więc także orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. (por. m.in. wyrok z dnia 18
stycznia 2013 r., V KK 378/12, Lex nr 1277805).
W rozpoznawanej sprawie o roszczeniu będącym przedmiotem obowiązku
nałożonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. orzeczono już w postępowaniu cywilnym
prawomocnym wyrokiem zaocznym wydanym przez Sąd Okręgowy z dnia 21
września 2009 r., sygn. akt …/09.
Wobec powyższego ponowne orzekanie w tym samym zakresie
przedmiotowym i podmiotowym w postępowaniu karnym było niedopuszczalne.
Z tego też względu Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok w części
zawierającej wadliwe rozstrzygnięcie.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza
w sprawie S. R.
skazanej z art. 270 § 1 k.k. i inne
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 2 kwietnia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 24 listopada 2010 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej
rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3;
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K., uwzględniając wniosek prokuratora złożony w trybie
art. 335 § 1 k.p.k., wyrokiem z dnia 24 listopada 2010 r., uznał S. R. za winną
2
popełnienia przestępstwa z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 11
§ 2 k.k. i art. 294 § 1 k.k. i art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. w zw. z
art. 294 § 1 k.k. i art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 1, 2, 3 k.k. wymierzył karę 2 lat
pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił okres 4 lat oraz orzekł
grzywnę w wymiarze 20 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na
kwotę 50 zł. Na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżoną do naprawienia w
całości wyrządzonej przestępstwem szkody poprzez uiszczenie na rzecz
pokrzywdzonej Spółki z o. o. kwoty 381.100 zł w terminie 3 lat od daty
uprawomocnienia się orzeczenia.
Wyrok ten nie został zaskarżony i uprawomocnił się w pierwszej instancji.
Kasację od tego wyroku na korzyść S. R. wniósł Rzecznik Praw
Obywatelskich zaskarżając go w części dotyczącej nałożenia na oskarżoną
obowiązku naprawienia szkody. Skarżący zarzucił rażące i mające istotny wpływ
na treść wyroku naruszenie prawa karnego procesowego, to jest art. 343 § 7 k.p.k.
w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez Sąd Okręgowy
sprzecznego z wymogami prawa wniosku prokuratora i wydaniu wyroku zgodnego
z tym wnioskiem w zakresie proponowanego obowiązku naprawienia szkody w
sytuacji, gdy o roszczeniu wynikającym z popełnionego przez skazaną
przestępstwa prawomocnie orzekł już wcześniej sąd cywilny, w konsekwencji
czego doszło do rażącego naruszenia przepisu prawa procesowego - art. 415 § 5
k.p.k. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego, w części dotyczącej zobowiązania skazanej do naprawienia szkody
(punkt 3 orzeczenia). Ponadto skarżący złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z
dokumentów z akt sprawy Sądu Okręgowego, sygn. akt …/09, to jest:
- pozwu o zapłatę wniesionego wobec pozwanej S. R. w dniu 17 lipca 2009 r.;
- wyroku zaocznego w sprawie o sygn. …/09.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna. Doszło bowiem do rażącego i mającego
istotny wpływ na treść wyroku naruszenia przepisów procesowych w sposób
opisany w zarzucie kasacji. Istota uchybienia sprowadza się do nieuwzględnienia
tzw. reguły antykumulacyjnej unormowanej w art. 415 § 5 k.p.k. Z przepisu tego
wynika zakaz orzekania przez sąd m.in. o obowiązku naprawienia szkody w
3
sytuacji, gdy roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem
innego postępowania lub o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że owa klauzula
antykumulacyjna dotyczy każdego karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody,
więc także orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. (por. m.in. wyrok z dnia 18
stycznia 2013 r., V KK 378/12, Lex nr 1277805).
W rozpoznawanej sprawie o roszczeniu będącym przedmiotem obowiązku
nałożonego na podstawie art. 72 § 2 k.k. orzeczono już w postępowaniu cywilnym
prawomocnym wyrokiem zaocznym wydanym przez Sąd Okręgowy z dnia 21
września 2009 r., sygn. akt …/09.
Wobec powyższego ponowne orzekanie w tym samym zakresie
przedmiotowym i podmiotowym w postępowaniu karnym było niedopuszczalne.
Z tego też względu Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok w części
zawierającej wadliwe rozstrzygnięcie.