Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 72/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gierszon
SSN Przemysław Kalinowski
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie P. J.
skazanego z art. 286 § 3 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 30 marca 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego,
na podstawie art. 521 § 1 k.p.k., na korzyść skazanego,
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w W.
z dnia 7 października 2013 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W., wyrokiem nakazowym z dnia 7 października 2013 roku,
sygn. akt … 521/13, po rozpoznaniu sprawy P. J., oskarżonego o popełnienie
czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.:
1. oskarżonego P. J. uznał za winnego zarzucanego mu czynu z tym, że ustalił,
iż przestępstwo zarzucane oskarżonemu stanowi wypadek mniejszej wagi i
2
zakwalifikował je z art. 286 § 3 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i
na tej podstawie skazał go, a na podstawie art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.
wymierzył mu karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych ustalając wysokość
jednej stawki na kwotę 20 zł;
2. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek
naprawienia szkody w całości w kwocie 2.035,71 zł na rzecz pokrzywdzonego PTK
C. sp. z o.o.;
3. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów
sądowych, z których wyłożone wydatki przejął Skarb Państwa.
Orzeczenie to nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron i uprawomocniło
się w dniu 24 października 2013 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść skazanego wniósł Prokurator
Generalny, zarzucając mu rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k.,
polegające na „wydaniu wobec P. J. na posiedzeniu wyroku nakazowego w
sytuacji, gdy odbywał w tym czasie karę pozbawienia wolności orzeczoną w innej
sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych, na rozprawie”.
W konkluzji kasacji, Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym w rozumieniu art. 535 § 5 k.p.k.,
co spowodowało wydanie wyroku na posiedzeniu bez udziału stron i uchylenie
zaskarżonego orzeczenia oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi Rejonowemu w W.
Przepis art. 501 pkt 1 k.p.k. określa negatywną przesłankę wydania wyroku
nakazowego, przy czym w doktrynie podnosi się, że niedopuszczalność trybu
nakazowego w stosunku do osoby pozbawionej wolności jest konsekwencją
wyłączenia trybu uproszczonego w odniesieniu do tych osób.
Podkreślenia przy tym wymaga, że w postępowaniu nakazowym nie są
dopuszczalne odstępstwa od powyższej przesłanki, tak jak możliwe to jest w
postępowaniu uproszczonym (art. 325c pkt 1 in fíne k.p.k.).
3
Wykładnia funkcjonalna art. 501 pkt 1 k.p.k. wskazuje, że celem zawartej w
nim regulacji jest zagwarantowanie oskarżonemu odpowiednich warunków do
obrony w związku z rozstrzygnięciem wydanym bez jego udziału (art. 500 § 4
k.p.k.). Chodzi tu o uprawnienie do wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego.
W tym aspekcie art. 501 pkt 1 k.p.k. pełni funkcję gwarancyjną. Zauważyć przy tym
należy, że w art. 501 pkt 1 k.p.k. mowa jest nie tylko o pozbawieniu wolności w tej
sprawie, ale też w „innej sprawie” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16
października 2014 roku, sygn. akt II KK 272/14, LEX Nr 1539460).
W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w W., po wpłynięciu aktu oskarżenia
przeciwko P. J., skierował sprawę na posiedzenie i w dniu 7 października 2013 roku
wydał wobec oskarżonego wyrok nakazowy.
Orzeczenie to zostało przesłane na wskazany przez P. J. adres i odebrane
przez jego matkę, co spowodowało uznanie, iż zostało mu ono skutecznie
doręczone (k. 63). Po stwierdzeniu prawomocności wyroku, zarządzeniem z dnia
20 listopada 2013 r., przekazano go do wykonania.
Na etapie postępowania wykonawczego Sąd uzyskał jednak informację o
orzeczeniach dotyczących P. J. i o jego pobytach w zakładach karnych, z której
wynika m.in., iż oskarżony w okresie od 17 lipca 2013 roku do 17 stycznia 2014
roku odbywał karę pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w
S. w sprawie o sygn. … 899/10 (k. 92 verte).
Pozbawienie wolności, o którym mowa w art. 501 pkt 1 k.p.k., to pozbawienie
wolności w chwili wyrokowania w postępowaniu nakazowym. Jak wynika ze
wskazanej powyżej informacji, oskarżony w chwili wyrokowania był pozbawiony
wolności w innej sprawie, co uniemożliwiało wydanie wobec niego przez Sąd
Rejonowy w W. wyroku nakazowego.
Sąd wydając w niniejszej sprawie wyrok nakazowy dopuścił się zatem
rażącego naruszenia art. 501 pkt 1 k.p.k., bowiem fakt pozbawienia oskarżonego
wolności w innej sprawie uniemożliwiał taki sposób rozstrzygnięcia. Nie sposób też
przyjąć, aby uchybienie to nie mogło mieć wpływu na treść orzeczenia, bowiem w
jego wyniku doszło do poważnego ograniczenia możliwości realizowania przez
oskarżonego prawa do obrony.
W tej sytuacji zaskarżone orzeczenie należało uchylić, zaś sprawę P. J.
4
przekazać Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania.