Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 76/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gierszon
SSN Przemysław Kalinowski
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie A. C.
skazanego z art. 297 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 30 marca 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
na podstawie art. 521 § 1 k.p.k., na korzyść skazanego,
od wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 22 stycznia 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i postępowanie karne wobec
A. C. umarza na podstawie art. 17 § 1 pkt 5
k.p.k., a kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
W dniu 23 października 2013 roku, Prokuratura Rejonowa w P. skierowała
do sądu akt oskarżenia przeciwko trzem oskarżonym, a to K. B. o czyn z art. 18 § 2
2
k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k., przeciwko W. K. o czyn z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art.
297 § 1 k.k. oraz przeciwko A. C. o czyn z art. 297 § 1 k.k.
Wraz z aktem oskarżenia prokurator złożył w trybie art. 335 § 1 k.p.k.
wniosek o wydanie wyroku skazującego wobec A. C. bez przeprowadzania
rozprawy i wymierzenie uzgodnionej z nim kary 5 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat, grzywnę w wysokości 50
stawek dziennych po 10 złotych każda oraz zasądzenie kosztów i opłat sądowych.
Sąd Rejonowy w P., na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2014 roku,
uwzględnił wniosek prokuratora dotyczący oskarżonego A. C. i wydanym w tym
dniu wyrokiem, o sygn. akt … 305/13, uznał go za winnego popełnienia
zarzucanego mu czynu, stanowiącego występek z art. 297 § 1 k.k. i wymierzył karę
zgodnie z wnioskiem.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 30 stycznia 2014 roku.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść A. C. wniósł Prokurator
Generalny, zarzucając mu rażące naruszenie przepisu prawa karnego
procesowego - art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k., polegające na rozpoznaniu sprawy na
posiedzeniu w trybie art. 343 k.p.k. i wydaniu wyroku skazującego wobec A. C.,
podczas gdy oskarżony ten zmarł przed jego wydaniem, co stanowi bezwzględną
przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k.
W konkluzji kasacji Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i umorzenie postępowania wobec oskarżonego na zasadzie art. 17 § 1 pkt 5
k.p.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym w rozumieniu art. 535 § 5 k.p.k.,
co spowodowało wydanie wyroku na posiedzeniu bez udziału stron i uchylenie
zaskarżonego orzeczenia oraz umorzenie postępowania karnego wobec A. C. (art.
537 § 2 k.p.k.). W aktach sprawy znajduje się odpis skrócony aktu zgonu A. C. (k.
345), z którego wynika, iż oskarżony zmarł w dniu 22 listopada 2013 r. W dacie
wyrokowania w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy w P. istniała zatem ujemna
przesłanka, uniemożliwiająca dalsze prowadzenie postępowania wobec tego
oskarżonego, której skutkiem - zgodnie z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. - powinno być
umorzenie postępowania.
3
Jak słusznie wskazuje Prokurator Generalny, skutku tego nie może
zniwelować okoliczność, że wiadomość o śmierci oskarżonego sąd powziął dopiero
w toku postępowania wykonawczego. Powyższe stało się podstawą wydania przez
sąd w dniu 2 kwietnia 2014 roku postanowienia o umorzeniu postępowania
wykonawczego w tej sprawie (k. 347), nie spowodowało natomiast wycofania z
obrotu prawnego, wydanego wobec oskarżonego A. C., wyroku skazującego.
Sąd Najwyższy rozpoznawał już sprawy o podobnej konfiguracji procesowej.
I tak, w wyroku z dnia 15 kwietnia 2008 roku, sygn. II KK 48/08 (Lex nr 567034),
stwierdził - co skądinąd oczywiste - że śmierć oskarżonego zawsze stoi na
przeszkodzie prowadzeniu postępowania karnego (art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k.).
Kontynuowanie procesu i wydanie wyroku stanowi uchybienie określone w art. 439
§ 1 pkt 9 k.p.k. Fakt, że sąd właściwy nie wiedział o wskazanej przeszkodzie, nie
ma znaczenia i nie może uchronić kwestionowanego orzeczenia przed
wyeliminowaniem z obrotu prawnego. Śmierć oskarżonego nie stanowi natomiast
negatywnej przesłanki postępowania kasacyjnego, jeśli kasacja jest wniesiona na
korzyść oskarżonego (arg. ex art. 529 k.p.k.).
Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy również w wyroku z dnia 6
czerwca 2013 roku, sygn. III KK 147/13 (Lex nr 1318414), podkreślając, iż przepis
art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. jest w swej treści jednoznaczny i bezwzględny i powinien być
stosowany niezależnie od powodów zaistnienia tego uchybienia oraz w każdym
stadium procesu, w którym określona w tym przepisie przesłanka zaistnieje.
W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że określona w art. 17 § 1 pkt 5
k.p.k. negatywna przesłanka wystąpiła przed wydaniem wyroku skazującego A. C.,
a zatem wydany wyrok jest obarczony uchybieniem wskazanym w art. 439 § 1 pkt 9
k.p.k., powodującym bezwzględną konieczność uchylenia orzeczenia, niezależnie
od powodów jego zaistnienia i wpływu na jego treść.
W związku z wystąpieniem ujemnej przesłanki procesowej określonej w art.
17 § 1 pkt 5 k.p.k. konieczne było zatem uchylenie zaskarżonego wyroku i wydanie
orzeczenia następczego o umorzeniu postępowania karnego wobec A. C., które to
orzeczenie następcze może i powinno być wydane w takiej konfiguracji procesowej
przez Sąd kasacyjny ze względu na treść art. 537 § 2 k.p.k.
W konsekwencji, kosztami postępowania w sprawie należało obciążyć Skarb
4
Państwa.

II KK 76/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia