Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 82/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Łukasz Biernacki
w sprawie N. G.
skazanego z art. 244 k.k. i 178 a § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 15 kwietnia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Rejonowego w T.
z dnia 5 marca 2008 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części orzekającej na podstawie
art. 44 § 2 k.k. przepadek samochodu osobowego marki Renault
Trafic (pkt 5 wyroku).
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w T. wyrokiem z dnia 5 marca 2008 r., po rozpoznaniu w
postępowaniu przyspieszonym sprawy N. G., który w trybie art. 387 § 1 k.p.k. złożył
wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie określonej kary i środków
karnych, skazał oskarżonego za czyn wypełniający dyspozycję art. 244 k.k. i 178a §
1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., opisany w ten sposób, że oskarżony w dniu 4 marca
2
2008 r. w miejscowości K. gm. C. nie stosował się do zakazu prowadzenia
wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 24 miesięcy orzeczony przez V
Wydział Grodzki Sądu Rejonowego w T. obowiązujący od dnia 7 czerwca 2006 r.
do 7 czerwca 2008 r., kierując samochodem osobowym marki Renault Trafic nr rej.
[…] w stanie nietrzeźwości I. 0,87 mg/l, II. 0,85 mg/l, i na podstawie art. 244 k.k. w
zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zwieszeniem jej wykonania na okres 5 lat oraz orzekł środki karne, m.
in. na podstawie art. 44 § 2 k.k. – przepadek samochodu osobowego Renault
Trafic, który skazany prowadził w chwili czynu.
Wyrok uprawomocnił się w dniu 10 marca 2008 r. (poniedziałek) wobec
niezłożenia wniosków o jego uzasadnienie.
Kasację na korzyść skazanego w części dotyczącej wskazanego wyżej
środka karnego złożył Rzecznik Praw Obywatelskich zarzucając „rażące i mające
istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa karnego procesowego, tj. art. 387 § 2
i 3 k.p.k., polegające na uznaniu, że istnieją podstawy do uwzględnienia wniosku N.
G. o wymierzenie mu kary 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem wykonania kary na okres 5 lat, zasądzenie świadczenia pieniężnego
w wysokości 200 złotych oraz orzeczenie wobec niego środków karnych w postaci:
zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 8 lat oraz
przepadku na rzecz Skarbu Państwa zatrzymanego samochodu Renault Trafic, o nr
rej. […] za czyn zakwalifikowany z art. 244 k.k. i art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k., co w rezultacie doprowadziło do wydania wyroku z obrazą prawa
materialnego, tj. art. 44 § 2 k.k., albowiem pojazd ten nie służył ani nie był
przeznaczony do popełnienia tego występku”.
Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Rzecznik Praw Obywatelskich ma rację twierdząc, że Sąd Rejonowy powinien na
podstawie art. 387 § 3 k.p.k. uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania
zmiany przez wyeliminowanie z niego przepadku pojazdu na podstawie art. 44 § 2
k.k., pomimo zaaprobowania wniosku w tej postaci przez obrońcę i prokuratora.
Bowiem ten ostatni przepis stanowi, że sąd może orzec, a w przypadkach
wskazanych w ustawie orzeka, przepadek przedmiotów, które służyły lub były
3
przeznaczone do popełnienia przestępstwa. Takiego przymiotu nie posiadał
samochód, który oskarżony prowadził w chwili czynu. Pojazd mechaniczny jest
przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa określonego w art. 178a § 1
k.k. Tym samym, nie należy do kategorii przedmiotów, o których mowa w art. 44 § 2
k.k. (tak uchwała 7 sędziów z dnia 30 października 2008 r., I KZP 20/08 – OSNKW
2008, z. 11 poz. 88 i podzielające to zapatrywanie późniejsze orzecznictwo Sądu
Najwyższego, np. wyroki: z dnia 12 maja 2009 r., IV KK 110/09 – LEX w 507953, z
dnia 14 lipca 2010 r., V KK 126/10 – LEX w 590297). Wprawdzie fraza „pojazd
mechaniczny” nie znajduje się expressis verbis w zespole znamion czynu z art. 244
k.k., tak jak mieści się w typie czynu z art. 178 a § 1 k.k., to jednak realizacja
znamion art. 244 k.k. nie jest możliwa bez zachowania sprawcy w postaci
prowadzenia pojazdu, skoro przestępstwo to polega właśnie na prowadzeniu
pojazdu mimo obowiązującego zakazu. Więc prowadzenie pojazdu także w
przypadku art. 244 k.k. „współokreśla samą istotę typu przestępstwa” (zob.
powołana uchwała), tak jak to jest w razie popełnienia czynu z art. 178 a § 1 k.k.
Zatem i w skład znamion czynu z art. 244 k.k. wchodzi „pojazd”, choć nie został w
tym przepisie wysłowiony, który to pojazd stanowi również tu przedmiot czynności
wykonawczej, a nie przedmiot służący lub przeznaczony do tego przestępstwa.
Brak reakcji Sądu wymaganej przez dyspozycję art. 387 § 3 k.p.k. doprowadził do
rażącego naruszenia art. 44 § 2 k.k., także wskazanego w zarzucie kasacyjnym.
Uchybienie wymienionym przepisom miało istotny wpływ na treść wyroku.
Oczywiście zasadny był też wniosek o uchylenie rozstrzygnięcia o przepadku
rzeczonego pojazdu mechanicznego, bez potrzeby wydawania orzeczenia
następczego.

III KK 82/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia