Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 2/15
POSTANOWIENIE
Dnia 14 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa D. W.
przeciwko Urzędowi […]
o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę i
odszkodowanie z tytułu dyskryminacji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2015 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego
w W.
z dnia 5 listopada 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i zwalnia powódkę
częściowo od kosztów sądowych w zakresie opłaty od skargi
kasacyjnej ponad 500 zł (pięćset).
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy postanowieniem z 5 listopada 2014 r. odrzucił skargę
kasacyjną powódki D. W. od wyroku tego Sądu z 13 grudnia 2013 r., którym po
ponownym rozpoznaniu oddalono jej apelację w zakresie powództwa o
odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę i
odszkodowanie z tytułu dyskryminacji oraz odrzucono apelację w pozostałym
zakresie. Skarga kasacyjna została odrzucona, gdyż Sąd Okręgowy
2
postanowieniem z 5 maja 2014 r. oddalił wniosek powódki o zwolnienie od kosztów
sądowych a postanowieniem z 24 czerwca 2014 r. odrzucił jej kolejny wniosek o
zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej na podstawie art. 107 ust. 2 ustawy z 28
lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (kssc). Powódka nie
opłaciła skargi kasacyjnej.
W zażaleniu na postanowienie z 5 listopada 2014 r. powódka wniosła także
zażalenia na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. na
postanowienia z 5 maja i z 24 czerwca 2014 r. Zarzuciła naruszenie art. 102 ustawy
o kssc, gdyż niezasadnie i nieprawidłowo oddalono jej wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych – opłaty od skargi kasacyjnej, w sytuacji gdy wykazała, że nie
jest w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla
siebie i rodziny, jak również wobec tego, że na wcześniejszych etapach
postępowania była zwolniona od kosztów sądowych, a jej sytuacja majątkowa nie
uległa poprawie lecz pogorszeniu. Uzyskała zwolnienie od opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej, którą w tej sprawie rozpoznał Sąd Najwyższy wyrokiem z 7 maja
2013 r., II PK 259/12. Skoro wcześniej przyznano jej zwolnienie od kosztów
sądowych to odwołanie takiego zwolnienia w obecnym postępowaniu kasacyjnym
wymaga stwierdzenia, że jej położenie uległo poprawie. Sąd Okręgowy nie podał
motywów odmowy zwolnienia w tym aspekcie. Powódka bez własnej winy nie jest
w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla siebie. Nie ma stałych
dochodów, ma trudności ze znalezieniem stałej pracy. Jedynym źródłem
utrzymania jest nie regularne wynagrodzenie z tytułu okresowych umów cywilnych,
których przedmiotem jest szkolenie w zakresie kompetencji społecznych. Nie może
zgodzić się z oceną Sądu, że nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych. Po
zwolnieniu z pracy u pozwanego przekwalifikowała się i uzyskała kwalifikacje
trenerskie, jednak poszukiwanie zleceń pokazuje, że rynek usług jest w kryzysie.
Powódka nie posiada oszczędności, obciążona jest kredytem frankowym na
mieszkanie. Ponadto zarzuciła naruszenie art. 107 ust. 1 i 2 ustawy o kssc co
odniosła do postanowienia Sądu Okręgowego z 24 czerwca 2014 r. Pojawiły się
nowe okoliczności, które nie pozwalały na odrzucenie wniosku. Sytuacja powódki
pogorszyła, się gdyż zalega z należnościami mieszkaniowymi za 3 miesiące i
zachodzi ryzyko windykacji przez wspólnotę mieszkaniową. Musi pożyczać
3
pieniądze od znajomych i rodziny na codzienną egzystencją. Nie ma zleceń w
dziedzinie, którą się zajmuje.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut zażalenia, że Sąd Okręgowy zamiast odrzucić postanowieniem z 24
czerwca 2014 r. kolejny wniosek o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej
powinien rozpoznać go merytorycznie można uznać za zasadny. Nie są wszak
niewiarygodne załączone dokumenty wskazujące na pożyczki i zadłużenie
mieszkaniowe powódki. Nie oznacza to uwzględnienia w całości wniosku o
zwolnienie od kosztów, gdyż nie spełnia się teza, że w takiej sytuacji nie można
odmawiać powódce zwolnienia od kosztów, gdyż jej sytuacja majątkowa się
pogarsza a już uprzednio była zwolniona od opłaty od skargi kasacyjnej. Należy
dostrzec, że powódka osiąga dochody z zatrudnienia. Wprawdzie jest to tylko
zlecenie, lecz ustalono, że dochody są stałe (1.500 zł miesięcznie). Po wtóre ma
rację Sąd Okręgowy, że powódka od dłuższego czasu trzyma się tylko jednego
rodzaju pracy, choć może podjąć inne zatrudnienie lub działalność, zwłaszcza, że
pozwala na to rynek pracy w dużym mieście (W.). Nie ma jednak w pełni racji Sąd
Okręgowy gdyż nie można pominąć, że opłata do skargi kasacyjnej wynosi
3.462,60 zł. W ocenie składu skłania to do uwzględnienia wniosku tylko o
zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej ponad 500 zł. Orzecznictwo, które
wskazał Sąd Okręgowy w uzasadnieniu oddalenia wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych dotyczy różnych sytuacji i dlatego nie w pełni jest równoważne
w tej sprawie.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze
oraz art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 380 k.p.c. w związku
z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. o art. 102 i art. 107 ustawy z 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych).