Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 3/15
POSTANOWIENIE
Dnia 14 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa L. L. przeciwko Ministerstwu […]
o ustalenie, zadośćuczynienie i odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 kwietnia 2015 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 3 grudnia 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w W. w sprawie z powództwa L. L. przeciwko Ministerstwu
[…] o ustalenie, zadośćuczynienie i odszkodowanie, w przedmiocie skargi
kasacyjnej pozwanego od postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 24 czerwca
2014 r., postanowieniem z dnia 3 grudnia 2014 r. odrzucił skargę kasacyjną.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 19 marca
2013 r. oddalił powództwo. Na skutek apelacji powódki wyrokiem z dnia 20 marca
2014 r. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od
Ministerstwa […] na rzecz powódki kwotę 3.000 zł, w pozostałym zakresie oddalił
apelację.
W piśmie z 13 czerwca 2014 r. (data stempla pocztowego) pozwany wniósł o
wykładnię powyższego wyroku w kontekście stwierdzenia użytego w jego
2
uzasadnieniu, zgodnie z którym „Sąd pominął orzeczenie co do odsetek od
zadośćuczynienia, co nie niweczy możliwości powódki dochodzenia tego żądania w
odrębnym procesie”.
Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy dokonał wykładni
wyroku z dnia 20 marca 2014 r. oraz jego uzasadnienia w ten sposób, że
orzeczenie Sądu Okręgowego zawarte w punkcie 2 wyroku, że oddala apelację
powódki w pozostałym zakresie, oznacza, że za prawidłowe Sąd Okręgowy uznał
rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, co do oddalenia roszczenia L. L. o
odszkodowanie, co do ustalenia na przyszłość odpowiedzialności pozwanego
Ministerstwa […] za skutki wypadku oraz o zadośćuczynienie ponad kwotę 3.000 zł,
natomiast w ogóle nie rozstrzygnął o odsetkach od kwoty 3.000 zł z tytułu
zadośćuczynienia od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, o czym
zakomunikował w uzasadnieniu, wskazując, że „pominięcie orzeczenia, co do
odsetek od zadośćuczynienia nie niweczy możliwości dochodzenia tego żądania w
odrębnym procesie”.
W dniu 3 września 2014 r. (data stempla pocztowego) pozwany wniósł
skargę kasacyjną od powyższego postanowienia, określając wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 17.000 złotych.
Sąd Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną pozwanego jako niedopuszczalną.
Sąd wskazał, że postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 24 czerwca 2014 r. nie
zmienia wyroku z dnia 20 marca 2014 r. co do istoty. Sąd Okręgowy pominął
roszczenie akcesoryjne powódki o odsetki od roszczenia głównego o
zadośćuczynienie. Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy
jedynie wyjaśnił wątpliwości pozwanego w tym zakresie, co nie zmienia jednak
faktu, że rozpoznając sprawę na skutek wniesionej przez powódkę apelacji, Sąd nie
rozstrzygał o roszczeniu akcesoryjnym i w konsekwencji ferując wyrok z dnia 20
marca 2014 r. nie zamieścił stosownego rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek.
Incydentalnie Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na fakt, że przedmiotowa wada
orzeczenia (brak rozstrzygnięcia o wszystkich żądaniach) powinna być zwalczana
w trybie art. 351 § 1 k.p.c., tj. poprzez złożenie wniosku o uzupełnienie orzeczenia,
nie zaś poprzez jego zaskarżenie. W takiej sytuacji występuje bowiem brak
substratu zaskarżenia skutkujący odrzuceniem wniesionego środka zaskarżenia.
3
Postanowienie to zostało zaskarżone zażaleniem przez pozwanego, który
zarzucił mu naruszenie przepisów prawa procesowego przez błędną ich wykładnię i
niewłaściwe zastosowanie w sposób mający istotny wpływ na przyjętą wykładnię i
wydane rozstrzygnięcie, a więc bezpodstawne odrzucenie skargi kasacyjnej
pozwanego Ministerstwa na postanowienie Sądu z dnia 24 czerwca 2014 r. w
przedmiocie wykładni wyroku, które, w ocenie pozwanego, spowodowało zmianę
wyroku z dnia 20 marca 2014 r. co do istoty, tj.: art. 3982
§ 2 w związku z art. 3981
§
1 w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c. (wskazanych w pisemnym uzasadnieniu jako
podstawa rozstrzygnięcia) w związku z art. 365 § 1 k.p.c., art. 366 k.p.c. oraz art.
352 k.p.c. w związku z art. 385 i art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c., przez
błędne ich zastosowanie i nieprawidłowe uznanie przez Sąd Okręgowy, że
postanowienie w przedmiocie wykładni nie zmienia wyroku z dnia 20 marca 2014 r.
co do istoty, albowiem „brak jest” w przedmiotowym orzeczeniu rozstrzygnięcia co
do roszczenia akcesoryjnego powódki w zakresie odsetek od kwoty 3.000 zł
zasądzonej tytułem zadośćuczynienia, a tym samym błędne zawężenie powagi
rzeczy osądzonej wynikającej z orzeczenia z dnia 20 marca 2014 r., co skutkowało
przyjęciem braku substratu zaskarżenia i zadecydowało o odrzuceniu skargi
kasacyjnej, mimo braku podstaw do jej odrzucenia, w szczególności do uznania jej
za niedopuszczalną; naruszenie prawa procesowego - art. 328 § 2 w związku z art.
361 k.p.c., przez brak należytego uzasadnienia swojego stanowiska, w
szczególności w zakresie wskazanej w pisemnym uzasadnieniu podstawy prawnej
z art. 3982
§ 1 k.p.c., co do której Sąd Okręgowy żaden sposób nie odniósł się
merytorycznie w swoim uzasadnieniu.
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że stanowisko zawarte w postanowieniu
Sądu Okręgowego w zakresie wykładni wyroku z dnia 24 czerwca 2014 r., w
świetle sentencji orzeczenia podlegającego przedmiotowej wykładni oddalającego
apelację powódki w pozostałym zakresie, tj. ponad kwotę zasądzonego
zadośćuczynienia w kwocie 3.000 zł (w tym w ocenie pozwanego Ministerstwa co
do odsetek od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty), w rzeczywistości
bezpodstawnie zmienia ten wyrok co do istoty i sprzecznie z przepisami zawęża
(zmienia) zakres powagi rzeczy osądzonej, a więc skarga kasacyjna z dnia 3
4
września 2014 r. i zażalenie na postanowienie ją odrzucające z dnia 3 grudnia 2014
r. są uzasadnione.
Powódka w odpowiedzi na zażalenie pozwanego wniosła o jego oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W judykaturze podkreśla się, że wykładnia wyroku nie może prowadzić ani
do uzupełnienia wyroku, ani do zmiany jego treści (zob. np. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 25 marca 1968 r., II PZ 21/68, LEX nr 6303; z dnia 19
września 1974 r., II PZ 43/74, LEX nr 7587; z dnia 10 października 1978 r., IV CR
144/78, LEX nr 8137). Z tego względu, postanowienie wydane w trybie art. 352
k.p.c., które zmienia merytoryczną treść wyroku, podlega zaskarżeniu skargą
kasacyjną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r., IV CSK
188/10, OSNC 2011 nr 7-8, poz. 86).
Jednakże należy mieć na względzie, że nie w każdej sprawie z zakresu
prawa pracy o roszczenie majątkowe przysługuje skarga kasacyjna. Zgodnie
bowiem z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga kasacyjna w tych sprawach jest
niedopuszczalna, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć
tysięcy złotych.
Przedmiotem skargi kasacyjnej wniesionej przez stronę pozwaną było
akcesoryjne roszczenie powódki (nieskapitalizowane odsetki od zasądzonego
zadośćuczynienia). W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 28 czerwca 1999 r.,
III CZP 12/98 (OSNC 2000 nr 1, poz. 1) Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli
przedmiotem zaskarżenia jest wyłącznie orzeczenie rozstrzygające o
nieskapitalizowanych odsetkach, dochodzonych obok roszczenia głównego,
kasacja jest dopuszczalna, gdy wartość przedmiotu zaskarżenia osiąga progi
kwotowe określone w art. 393 pkt 1 k.p.c. (obecnie art. 3982
§ 1 k.p.c.). W
uzasadnieniu tej uchwały zastrzegł jednak, że dopuszczalność kasacji, odnośnie do
rozstrzygnięcia o odsetkach, może być rozważana tylko w sprawach, które miały
przymiot kasacyjności w drugiej instancji. Niczym nieusprawiedliwione byłoby
przyjęcie, że w sprawie, w której strona nie mogłaby zaskarżyć rozstrzygnięcia o
roszczeniu głównym i żądanych obok odsetkach, kasacja byłaby dopuszczalna
5
jednak w odniesieniu do roszczenia ubocznego (zob. także postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 19 maja 2009 r., II PK 63/09, LEX nr 1615912).
Niniejsza sprawa nie miała przymiotu kasacyjności przed Sądem drugiej
instancji, gdyż w ramach roszczenia głównego (o zadośćuczynienie) zasądzono od
strony pozwanej 3.000 zł. Skoro strona pozwana nie mogłaby zaskarżyć
rozstrzygnięcia o roszczeniu głównym i żądanych obok odsetkach, to również
skarga kasacyjna w zakresie rozstrzygnięcia o odsetkach jest niedopuszczalna w
świetle art. 3982
§ 1 k.p.c.
W konsekwencji zaskarżone postanowienie odpowiada prawu, stąd Sąd
Najwyższy na podstawie 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w
sentencji.