Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesława Stachowiak

Sędziowie: SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

SSA Katarzyna Wołoszczak

Protokolant: insp.ds.biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2015 r. w Poznaniu

sprawy L. B.

przeciwko Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek apelacji L. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 14 kwietnia 2014 r. sygn. akt IV U 210/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznaje L. B. prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2013 r.;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz L. B. kwotę 150 zł tytułem kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze, z dnia 14 kwietnia 2014 r., w sprawie z odwołania L. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 17 grudnia 2013 r., znak: (...) o wcześniejszą emeryturę, odwołanie oddalono.

Wnioskodawca L. B., urodził się w dniu (...) i złożył w dniu 12 grudnia 2013 r. w organie rentowym wniosek o emeryturę. Jak ustalił Sąd Okręgowy, na dzień 1 stycznia 1999 r. ogólny staż ubezpieczeniowy L. B. wynosił 28 lat, 10 miesięcy i 27 dni. Sąd ten stwierdził również, że Wnioskodawca w okresie od dnia 17 maja 1971 r. do 30 sierpnia 1975 r. pracował w (...) Zakładach (...) w N., gdzie w świadectwie pracy podano stanowisko frezer. W zakładach tych Wnioskodawca – jak wskazał Sąd I instancji – wykonywał prace stale i w szczególnych warunkach w okresach: 1) od dnia 17 maja 1971 r. do dnia 21 października 1971 r. i 2) od dnia 5 listopada 1973 r. do dnia 30 sierpnia 1975 r. W okresie od dnia 26 października 1971 r. do dnia 17 października 1973 r. Wnioskodawca, co zauważył Sąd Okręgowy, odbywał zasadniczą służbę wojskową, po której odbyciu powrócił do poprzedniej pracy, wykonując ją stale i w pełnym zakresie tak jak przed odbywaniem służby.

Jednakże w dniu 15 września 1975 r. Wnioskodawca, na co zwrócił uwagę Sąd I instancji, zawarł umowę o pracę wpierw na okres próbny, potem od dnia 1 października 1975 r. na czas nieokreślony, w której wykonywał zadania ślusarza. Jak ustalił Sąd Okręgowy, pracodawca uwzględniając prośbę przełożonego o podwyższenie wynagrodzenia Wnioskodawcy, zaszeregował go z dniem 1 kwietnia 1977 r. do wyższej stawki i przyznał stanowisko ślusarz/spawacza, a pracę na tym stanowisku Wnioskodawca wykonywał do dnia 30 września 1986 r. Sąd I instancji wskazał, że po odbyciu szkolenia Wnioskodawca uzyskał w dniu 31 marca 1984 r. książkę spawacza, a przedsiębiorstwo zatrudniło Wnioskodawcę z dniem 1 października 1986 r. na stanowisku spawacza. W charakterze spawacza – jak podał Sąd Okręgowy – Wnioskodawca pracował jeszcze w następujących okresach: 1) od dnia 13 stycznia 1988 r. do dnia 31 grudnia 1988 r.; 2) od dnia 1 stycznia 1989 r. do dnia 30 czerwca 1989 r.; 3) od dnia 21 czerwca 1992 r. do dnia 28 lutego 1993r. (budowy eksportowe do NRD), a także po okresie zwolnienia chorobowego w między dniem 8 marca 1993 r. a dniem 31 maja 1993 r. Sąd I instancji ustalił, że z dniem 1 lipca 1989 r. Wnioskodawca został zatrudniony w charakterze ślusarza-brygadzisty, wykonując tę pracę do dnia 20 czerwca 1992 r.

Sąd Okręgowy podsumował, że Wnioskodawca wykonywał pracę stale, warunkach szczególnych, przed rozpoczęciem zasadniczej służby wojskowej, a po jej odbyciu w terminie zgłosił powrót do tego samego zakładu pracy, do tej samej pracy. Czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się Wnioskodawcy – jak wskazał Sąd I instancji – do okresu pracy w szczególnych warunkach, który to okres w całości wynosi 13 lat, 2 miesiące i 5 dni. Jednakże, jak ustalił Sąd Okręgowy, z akt osobowych wynika, Wnioskodawca od dnia 15 września 1975 r. do dnia 31 marca 1977 pracował jako ślusarz. Sąd ten wskazał też, że z angaży znajdujących się w aktach osobowych Wnioskodawcy wynika, że w okresie od dnia 1 kwietnia 1977 r. do dnia 30 września 1986 r. wykonywał On pracę na stanowisku ślusarza/spawacza, a od dnia 1 października 1986 r. na stanowisku spawacza, zaś w okresie od dnia 1 października 1989 r. do dnia 20 czerwca 1992 r. na stanowisku ślusarza.

Przechodząc do ustaleń prawnych, Sąd Okręgowy wpierw przywołał stosowne przepisy: 1) ust. 1 art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) i 2) wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i wskazał, że pracownik nabywa prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W przedmiotowym przypadku, praca Wnioskodawcy w charakterze ślusarza oraz ślusarza-spawacza nie jest ujęta w dziale V wykazu A załącznika do wyżej wymienionego rozporządzenia. W konsekwencji Wnioskodawca nie spełnia łącznie wszystkich warunków.

Od wyroku Sądu Okręgowego została złożona apelacja, w której zarzucono Sądowi I instancji: 1) naruszenie przepisów postępowania – § 1 art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że Wnioskodawca w okresie od dnia 1 kwietnia 1984 r. do dnia 30 września 1986 r. wykonywał pracę na stanowisku ślusarz-spawacza, 2) naruszenie przepisów postępowania – § 1 art. 233 k.p.c. w związku z przepisami § 1 art. 217, 227, 236, 245 i § 2 art. 328 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie złożonych przez Wnioskodawcę do akt organu rentowego świadectw pracy wydanych w dniu 10 maja 1971 r. przez Zakłady (...) w N., potwierdzających zatrudnienie Wnioskodawcy w okresie od dnia 17 stycznia 1970 r. do dnia 10 maja 1971 r. na stanowisku frezer, a także brak wskazania w uzasadnieniu wydanego wyroku przyczyn takiego stanu rzeczy; 3) naruszenie przepisów postępowania – § 1 art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że Wnioskodawca w okresie od dnia 1 lipca 1989 r. do dnia 20 czerwca 1992 r. wykonywał pracę na stanowisku ślusarza – brygadzisty.

Apelujący wnosił o: 1) zmianę zaskarżonego wyroku i poprzedzających go decyzji organu rentowego oraz ustalenie dla Wnioskodawcy prawa do emerytury od dnia 1 stycznia 2013 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek w tym przedmiocie, 2) zasądzenie na rzecz Wnioskodawcy kosztów sądowych według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację, organ rentowy podniósł, że w przedmiotowej sprawie wbrew twierdzeniom strony przeciwnej, Sąd I instancji w sposób wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał jego wszechstronnej oceny, zgodnie z przepisami § 1 art. 233 k.p.c. W sposób prawidłowy Sąd ten – zdaniem organu rentowego, dokonał również interpretacji przywołanych wyżej przepisów: 1) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz 2) rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w odniesieniu do stanu faktycznego, ustając, że rodzaj i charakter wykonywanej przez Wnioskodawcę pracy wskazuje, że nie wykonywał On w spornym okresie pracy w szczególnych warunkach stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy i tym samym nie legitymuje się wymaganym stażem pracy w tym zakresie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W ocenie Sądu Apelacyjnego, apelacja Wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny zauważa, że kwestią podstawową w niniejszej sprawie jest ocena spornego okresu między dniem 1 kwietnia 1984 r. a dniem 30 września 1986 r. – okresu, którego zaliczenie do wymaganego przedziału czasowego 15 lat pozwoliłoby mu uzyskać żądane świadczenie; innymi słowy przesądza o prawie do tego świadczenia. Nie ma bowiem wątpliwości co do okresu 13 lat, 2 miesięcy i 5 dni pracy Wnioskodawcy w warunkach szczególnych. Trafnie, na co zwraca uwagę Sąd Apelacyjny, Sąd Okręgowy zaliczył do okresu pracy Wnioskodawcy w warunkach szczególnych, okres służby wojskowej, co wpisuje się w utartą linię orzeczniczą w tej mierze. Jednakże w ocenie Sądu II instancji, Sąd Okręgowy, nie dokonał starannej analizy zebranego materiału dowodowego i wysnuł nietrafne konkluzje. Ocena dowodów poczyniona przez ten Sąd okazuje się niestety nieprawidłowa – budzi wątpliwości.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, należy uznać, że okres pracy Wnioskodawcy między dniem 1 kwietnia 1984 r. a dniem 30 września 1986 r. stanowi okres, współtworzący przedział czasowy 15 lat pracy stale i w pełnym wymiarze, w warunkach szczególnych. Co więcej, Sąd II instancji podkreśla, że zebrany materiał dowodowy wystarcza do ustalenia, że Wnioskodawca w tym spornym okresie pracował na stanowisku spawacza i w konsekwencji, na co zwraca uwagę ów Sąd, nie ma konieczności przeprowadzenia dodatkowego postępowania dowodowego. Chodzi tu, jak wskazuje, Sąd Apelacyjny, o dowody z zeznań świadków, które zostały przez Sąd Okręgowy przeprowadzone bardzo starannie; wynika zaś z nich, że Wnioskodawca, nie mając stosownych uprawnień przed 1984 r. już pracował w charakterze spawacza (karta 13, 14). A zatem, na co zwraca uwagę Sąd II instancji, w tej sytuacji jest jak najbardziej zrozumiałe, że skoro gdy uzyskał uprawnienia spawacza, to pracował już tylko jako spawacz; w tym kontekście zeznania świadków w zakresie pracy Wnioskodawcy wyłącznie jako spawacza po uzyskaniu uprawnień są jak najbardziej wiarygodne (Karta 13, 14).

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że powyższe twierdzenia są dodatkowo uzasadnione istnieniem dokumentu zawartego w aktach osobowych, które ten Sąd poddał wnikliwej analizie. Jak zauważa Sąd II instancji, na karcie 35 znajduje się bowiem dokument, z którego już wyraźnie wynika, że w spornym okresie Wnioskodawca pracował w charakterze spawacza; na owym dokumencie, z dnia 1 października 1986 r., tzw. angażu, obok imienia i nazwiska wskazuje się, że zwiększa się Wnioskodawcy wynagrodzenie, zaś stanowisko: i tu wymienia się „spawacz”, pozostaje bez zmian – wprost pisze się „bz”. W ocenie Sądu Apelacyjnego można w zasadzie na podstawie tego tylko dokumentu wskazać, że Wnioskodawca był w spornym okresie spawaczem.

Sąd II instancji stwierdza również, że data przyznania świadczenia, a więc początkowy dzień 1 grudnia 2013 r. wynika z faktu, że wniosek był złożony w dniu 12 grudnia 2013 r., a zgodnie z przepisami przywołanej wyżej ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie można przyznać świadczenia wcześniej niż od daty wniosku, chodzi dokładnie o przepisy art. 129 tej ustawy.

Mając na względzie powyższe, na podstawie przepisu art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przyznał Wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2013 r.

O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 kpc i przepisu § 12 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…)(tj. Dz. U. 2013, poz. 490).