Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Teresa Ogrodnik

Protokolant st. sekr. sąd. Małgorzata Sobczuk

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 roku w Lublinie

sprawy A. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do dodatku pielęgnacyjnego

na skutek odwołania A. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 8 kwietnia 2015 roku znak (...)

oddala odwołanie.

VII U 906/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 08.04.2015 r., (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L., odmówił A. O. prawa do dodatku pielęgnacyjnego, albowiem komisja lekarska Zakładu nie stwierdziła
u ubezpieczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji (t. II. k. 75 akt rentowych).

Ubezpieczona, w dniu 08.05.2015 r., wniosła odwołanie od tej decyzji,
z którego wynika żądanie zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez przyznanie jej prawa do dodatku pielęgnacyjnego. Zarzuciła błędną ocenę jej stanu zdrowia (k. 2, 7, 28 akt sprawy).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

A. O. urodziła się (...) Uprawnienia rentowe ma ustalane nieprzerwanie od 09.08.1994 r. – początkowo rentę inwalidzką II grupy (wyrok – t. I, k. 41 a. r.), następnie rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (decyzje – t. I, k. 88, 118, 144 a. r.), częściowej niezdolności do pracy (decyzja – t. I. k. 205 a. r.) i znów całkowitej niezdolności do pracy (wyroki, t. I., k. 213 i 242 a. r.; decyzje – t. II, k. 16, 26, 33) – do osiągnięcia przez ubezpieczoną wieku emerytalnego, co nastąpiło 01.07.2015 r.

Ubezpieczona miała też ustalone prawo do dodatku pielęgnacyjnego
w okresie od 01.11.2007 r. do 31.03.2012 r. (decyzje – t. II, k. 17, 23, 33 a. r.). Wówczas diagnozowano u ubezpieczonej niedowład lewostronny oraz zaburzenia równowagi w przebiegu wieloogniskowych zaburzeń CUN –
w obserwacji, dyskopatię C4-C5 oraz zaburzenia adaptacyjne. Nie była w stanie samodzielnie stawić się na badanie z uwagi na niedowład kończyn i niemożność utrzymania pozycji pionowej (orzeczenia lekarza orzecznika, t. II, k. 25 i v., 68
i v. dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej).

W dniu 30.01.2015 r. zwróciła się o ponowne ustalenie uprawnień do dodatku pielęgnacyjnego (t. II, k. 55 a. r.), załączając zaświadczenia
o przewlekłych schorzeniach neurologicznych (radikulopatia, przepuklina kręgów, następstwa urazu szyi i tułowia ) i psychiatrycznych (zaburzenia lękowe i depresyjne) – t. III, k. 1-10 dok. lek.

Orzecznik przeprowadził najpierw ankietę skali B. i uzyskał łączny wynik 85 punktów. Badanie to ujawniło, że ubezpieczona jest zależna w myciu
i kąpieli całego ciała, że może odbywać spacery dłuższe niż 50 metrów za pomocą jednej osoby oraz, że potrzebuje pomocy przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach (t. III, k. 21 dok. lek.). Odnotował też, że ubezpieczona mieszka sama i sama się przemieszcza przy użyciu laski łokciowej. W oparciu o takie dane nie stwierdził niezdolności do samodzielnej egzystencji (t. III, k. 23 i v. dok. lek.),
a jego orzeczenie podtrzymała komisja lekarska (t. III, k. 31-32 dok. lek.).

A. O. doznaje trudności w poruszaniu się z powodu wyraźnie zaznaczonego zespołu bólowo-korzeniowego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych. Wymaga to korzystania z pomocy ortopedycznej w postaci laski. Niemniej jednak poszczególne cechy funkcjonowania układu ruchu nie manifestują u ubezpieczonej znacznych ubytków. W szczególności kręgosłup szyjny funkcjonuje w normie, zachowane
i symetryczne są odruchy kończyn, bez niedowładów i ataksji. Oprócz wspomnianych trudności z chodzeniem i konieczności użycia laski (wynikającej m. in. zapewne ze , w badaniu klinicznym występuje tylko niewielkie ograniczenie bólowe ruchomości kręgosłupa oraz słabsza siła mięśniowa lewej kończyny dolnej.

Ubezpieczona od lat cierpi na zaburzenia nerwicowe, wywołane trudnymi przejściami osobistymi (zwłaszcza przemocą ze strony męża). Zaburzenia te utrudniają funkcjonowanie w tym sensie, że wywołują m. in. „poczucie pustki
w głowie i braku możliwości kojarzenia faktów”. Brak jest jednak globalnych zaburzeń pamięci, zachowany jest logiczny kontakt z otoczeniem, a jedynie nastrój pozostaje miernie obniżony. U ubezpieczonej występują też nerwicowe objawy konwersyjne (dysocjacyjne), mające charakter czynnościowy i mogące objawiać się dolegliwościami somatycznymi.

Opisany stan zdrowia nie sprowadza jednak u ubezpieczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Rodzi konieczność częściowej pomocy i wsparcia w życiu codziennym, ale tylko w ramach szeroko pojętej aktywności społecznej, a nie w zakresie podstawowych potrzeb życiowych, takich, jak poruszanie się, czynności higieny osobistej, czy spożywanie posiłków.

- opinia biegłych neurologa i psychiatry, k. 14-17 a. s.

Powołana opinia biegłych w ocenie Sądu stanowi dostateczną podstawę dla rozstrzygnięcia. Biegli szczegółowo odnieśli się do wszystkich schorzeń, istotnych z punktu widzenia oceny spornej przesłanki oraz ich obrazu klinicznego. Wywiedziony na tej podstawie wniosek jest pełny, albowiem odnosi się do wszystkich, wynikających z ustawy wyznaczników niezdolności do samodzielnej egzystencji. Żadna ze stron nie kwestionowała tej opinii, ani nie dostarczyła żadnych przesłanek, które nakazywałyby inną jej ocenę powołanej i rodziły konieczność jej uzupełnienia, czy też weryfikacji przez inny zespół biegłych.

Ubezpieczona, po złożeniu przez biegłych opinii co prawda powoływała się (k. 28-29 a. s.) na uraz kręgosłupa szyjnego i piersiowego w wyniku upadku w autobusie w październiku 2015 r. Okoliczność ta jednak nie mogła być brana pod uwagę przez Sąd, albowiem w chwili jej zaistnienia samo prawo do renty wygasło (ustalone do chwili osiągnięcia przez ubezpieczoną wieku emerytalnego – tj. dnia 01.07.2015 r.). Z kolei istnienie tego prawa, jakkolwiek stanowi przesłankę nabycia prawa do spornego dodatku, nie było przedmiotem rozpoznania w zaskarżonej decyzji. Skoro więc sąd jedynie kontrolnie orzeka
w sprawach o świadczenia z ubezpieczeń społecznych (art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.),
to ustanie przesłanki, wymagającej ewentualnie nowego rozpoznania przez organ rentowy, wyznaczało graniczny moment rozpoznania dla Sądu w niniejszej sprawie.

W takim stanie rzeczy odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 i 4 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana
za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, chyba, że przebywa wewnątrz zakładu opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki
i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (art. 13 ust. 5 cyt. ustawy).

A. O. do dnia 01.07.2015 r. była uprawniona do renty
z tytułu niezdolności do pracy. Nie jest jednak niezdolna do samodzielnej egzystencji. Bez wątpienia u ubezpieczonej obecne jest naruszenie sprawności organizmu w zakresie układu ruchu, o wyraźnie zaznaczonych objawach
i utrudniające codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza poruszanie się. Niemniej
nie jest to takie utrudnienie, które uniemożliwiałoby zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. W okresie pobierania spornego świadczenia odwołująca doznawała niedowładu, zaburzeń równowagi i nie była nawet w stanie samodzielnie dotrzeć na badania przez orzecznika ZUS. W chwili obecnej wspomniane objawy nie są widoczne w obrazie klinicznym (biegły, którego ustalenia nie zostały zakwestionowane, ich nie stwierdził), a skarżąca, pomimo aktualnej dysfunkcji, mieszka i gospodaruje sama oraz samodzielnie przybyła na badania i posiedzenie sądu.

Po stronie ubezpieczonej nie ziściła się więc jedna z łącznie wymaganych przesłanek ustalenia prawa do dodatku pielęgnacyjnego, zatem organ rentowy zasadnie odmówił tego świadczenia zaskarżoną decyzją, od której odwołanie należało oddalić.

Po ustaleniu prawa do emerytury (względnie wraz ze złożeniem kolejnego wniosku rentowego) ubezpieczona będzie mogła ponownie domagać się oceny jej stanu zdrowia przez organy orzecznictwa lekarskiego ZUS w kierunku ustalenia uprawnień do omawianego świadczenia. Będzie to mogło dotyczyć zwłaszcza okoliczności zdrowotnych, na które zwracała już uwagę w niniejszym postępowaniu, ale które nie mogły być uwzględnione, albowiem zaistniały
po ustaniu prawa do renty i okresu orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy, a te przesłanki winny być najpierw odrębnie rozstrzygnięte przez organ rentowy.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono, jak w wyroku.