Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Lublinie

sprawy S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do renty wojskowej

na skutek apelacji S. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 27 maja 2015 r. sygn. akt IV U 1212/13

oddala apelację.

Małgorzata Pasek Elżbieta Czaja Jolanta Węs

III AUa 877/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Zamościu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 30 lipca 2013 roku odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie pełnienia służby wojskowej.

Sąd Okręgowy ustalił, iż S. C., syna A., ur. (...), ma wykształcenie podstawowe. Odbywał szkolenie w (...) C. od 5 sierpnia 1998 roku do 5 listopada 1998 roku. Po odbyciu ćwiczeń w C. został skierowany z dniem 6 listopada 1998 roku do Jednostki Wojskowej nr (...) do S., zaś już 18 grudnia 1998 roku został zdiagnozowany przez wojskowego psychiatrę. Orzeczeniem Rejonowa Komisja Lekarska w S. Nr (...) z dnia 21 grudnia 1998 roku stwierdziła schorzenia: brak uzębienia, skrzywioną przegrodę nosową, ociężałość umysłową i uznała, że schorzenia nie pozostają w związku ze służbą wojskową. W wyniku złożonego odwołania przez żołnierza (...) w B. orzeczeniem z dnia 14 stycznia 1999 roku J.W. Nr (...) w S. utrzymała orzeczenie w mocy podnosząc, iż był przebadany przez psychiatrę w dniu 18 grudnia 1998 roku, który stwierdził ociężałość umysłową, co wraz z opinią służbową kwalifikuje go do kategorii (...) – niezdolnego do służby wojskowej w czasie pokoju. Służbę w jednostce w S. pełnił od 6 listopada 1998 roku do 5 stycznia 1999 roku, z której został zwolniony wcześniej, z powodu kategorii (...) – ociężałości umysłowej i opinii służbowej.

Dokumentację medyczną szeregowego S. C. posiada Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w S. i Archiwum w T.. W dokumentacji nadesłanej z (...) S. jest opinia psychiatry z dnia 18 grudnia 1998 roku z diagnozą ociężałość umysłowa, kat. (...), sprawność obniżona bez zaburzeń psychoorganicznych i bez związku ze służbą wojskową. Po wojsku nie pracował. Mieszka z matką, która zajmuje się jego sprawami dnia codziennego.

Wnioskodawca złożył wniosek w dniu 27 maja 2013 roku o rentę w związku ze służbą wojskową. Lekarz konsultant psycholog stwierdził upośledzenie w stopniu lekkim, zaś konsultant psychiatra orzekł zespół psychoorganiczny na 3 lata. Był badany przez lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 4 lipca 2013 roku nie uznał niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, zaś uznał całkowitą niezdolność do pracy do lipca 2016 roku, co - po wniesieniu sprzeciwu - potwierdziła Komisja Lekarska ZUS z dnia 24 lipca 2014 roku, zaś uznała całkowitą niezdolność do dnia 30 września 2015 roku. Organ wydał zaskarżoną decyzję na podstawie powyższych orzeczeń.

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych psychologa i psychiatry, którym zlecił zapoznanie się z dokumentacją, zbadanie wnioskodawcy i wydanie opinii czy wnioskodawca jest niezdolny do pracy i czy powstała ona w czasie i w związku ze służbą wojskową od 5 sierpnia 1998 roku do 5 stycznia 1999 roku lub w ciągu 3 lat po służbie na skutek chorób czy urazów powstałych w czasie służby.

Biegli psycholog i psychiatra ocenili stan zdrowia, po wykonaniu badania, zapoznali się z dokumentację złożoną do akt ZUS i uznali w opinii z dnia 7 stycznia 2014 roku, że nie jest niezdolny do pracy w związku ze służbą wojskową, zaś jest częściowo niezdolny do pracy, gdyż od dzieciństwa cierpi z powodu ociężałości umysłowej, na co wskazuje jego linia życia.

Na wniosek i z urzędu Sąd Okręgowy poszukiwał dokumentacji medycznej wojskowej w Jednostce w S., w Archiwum w T., w (...) C.. Po uzupełnieniu dokumentacji Sąd zlecał opinie uzupełniające w oparciu o uzupełnioną dokumentację.

W opinii uzupełniającej z dnia 15 kwietnia 2014 roku, po złożeniu dokumentacji, biegli podtrzymali swoje stanowisko. Biegli sporządzili kolejną uzupełniającą opinię z 22 września 2014 roku, po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną wojskową (...) w S. która zawiera orzeczenie psychiatry wojskowego z dnia 18 grudnia 1998 roku i podtrzymali swoje stanowisko z opinii z dnia 7 stycznia 2014 roku i z dnia 15 kwietnia 2014 roku, iż stwierdzona przez nich ociężałość umysłowa jest tożsama z oceną psychiatry wojskowego i nie jest schorzeniem powstałym w czasie i w związku ze służbą wojskową.

Wnioskodawca nie zgadzał się z opinią, ale nie zgłaszał innych wniosków dowodowych, podnosił, że przed wojskiem był zdrowy, zaś z wojska wyszedł z inną kategorią wojskową (...). Podnosił, że był badany przez psychologa w C., zaś w wojsku w S. doznał urazu złamania nosa na skutek pobicia.

Badania psychologicznego, na które powoływał się wnioskodawca, nie odnaleziono – pismo z Archiwum w T..

Wobec złamanego w wojsku nosa Sąd Okręgowy dopuścił na tę okoliczność dowód z opinii laryngologa, który po badaniu nie uznał niezdolności do pracy, wskazując na brak dokumentacji medycznej świadczącej, iżby z tego powodu był leczony.

Sąd Okręgowy zważył, iż zgodnie z art. 35 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu emerytalnym inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U. 2002, poz. 87 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje żołnierzowi, który stał się niezdolny do pracy, a niezdolność powstała w czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju, lub w ciągu 3 lat od zwolnienia z tej służby, jeśli niezdolność była następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej. Stosownie do art. 64 cyt. ustawy w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio m.in. art. 12-14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Art. 12 stanowi, że niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania jej zdolności po przekwalifikowaniu.

Sąd Okręgowy na wnioski wnioskodawcy i z urzędu zażądał dokumentacji medycznej z czasów służby w C. i w Jednostce Wojskowej w S.. Dokumentację nadesłaną ocenili biegli ze specjalności wskazanej przez wnioskodawcę w odwołaniu.

Sąd Okręgowy podniósł, iż w świetle opinii głównej i dwóch opinii uzupełniających psychologa i psychiatry nie można uznać, że wnioskodawca na skutek urazów lub chorób doznanych w czasie służby stał się niezdolny do pracy. Czym innym jest powstanie choroby w czasie służby, a czym innym zdiagnozowanie istniejącego niskiego poziomu rozwoju umysłowego, który w przypadku wnioskodawcy nie miał związku ze służbą wojskową. Zdiagnozowana ociężałość umysłowa, jaką stwierdzili lekarze wojskowi nie miała związku ze służbą wojskową, co potwierdzili biegli sądowi dokonując analizy linii życia wnioskodawcy, poziomu wykształcenia. Opierając się na opinii głównej i uzupełniających biegłych psychologa i psychiatry nie można uznać, iż ociężałość umysłowa powstała w toku i w związku ze służbą wojskową.

Stwierdzony orzeczeniem Rejonowej Komisji w S. brak uzębienia nie był wynikiem krótkiej służby wojskowej w ciągu paru miesięcy.

Wnioskodawca wskazywał jedynie na schorzenia stwierdzone w orzeczeniu Komisji Wojskowej. Podnosił, że został pobity i miał złamany nos. Nierówna przegroda nosowa nie skutkuje chociażby częściową niezdolnością do pracy, skoro zarówno przed jak i po wyjściu z wojska nie leczył się laryngologicznie, co potwierdza brak dokumentacji, zaś biegły z zakresu laryngologii nie uznał niezdolności z tego powodu.

Biegli ocenili stan zdrowia wnioskodawcy w myśl zasad przewidzianych w art. 12 ust. 1 i 3, art. 13 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS mających, z mocy art. 64 ustawy z dnia 29 maja 1974 roku, odpowiednie zastosowanie i uzasadnili swe stanowisko w sposób umożliwiający kontrolę sądową zgodnie z zasadami określonymi w art. 285 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy podzielił i uznał za wiarygodne w całości wszystkie opinie.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy). Przepis art. 13 ust 1 pkt 2 cyt. ustawy stanowi, że przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowań co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami wyuczonymi lub nabytymi (wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000 roku, II UKN 113/00, OSNAPiUS 2002 nr 14, poz. 343 ).

Sąd Okręgowy podniósł, iż postępowanie wykazało, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy w związku ze stwierdzonymi schorzeniami przez komisję wojskową, z których jedynie uraz nosa mógł powstać w czasie służby wojskowej na skutek pobicia, ale po wyjściu z wojska nie podjął leczenia w tym zakresie. Skarżący nie wskazał na inne schorzenia powstałe po wojsku na skutek chorób tam powstałych.

Sąd Okręgowy pouczył wnioskodawcę działającego bez adwokata z art. 5 k.p.c. o prawach strony i dopuścił wszystkie wnioski dowodowe wnioskodawcy.

Dokonując analizy opinii, Sąd Okręgowy ocenił je pod kątem ich zgodności z zasadami logiki, poziomu wiedzy biegłych, sposobu motywowania ich stanowiska, a także stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Brak jest, zdaniem Sądu Okręgowego, podstaw do kwestionowania zbieżnych opinii sporządzonych na podstawie badania bezpośredniego i po analizie dostarczonej dokumentacji medycznej z różnych ośrodków wojskowych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie istniała potrzeba dopuszczenia dowodu z kolejnej opinii biegłych lekarzy. Subiektywna ocena strony co do stanu zdrowia nie uzasadnia powoływania kolejnych opinii. Ostatecznie wnioskodawca nie zgadzał się z opiniami biegłych, lecz nie zakwestionował ich i nie zgłaszał kolejnych wniosków dowodowych.

W ocenie Sądu Okręgowego, po analizie prawnej stanu faktycznego, wnioskodawca nie spełnia przesłanki do przyznania prawa do renty z niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, albowiem w świetle uznanych przez Sąd i zbieżnych opinii biegłych nie jest on inwalidą wojskowym w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy uprawnionym do świadczenia z tej ustawy.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i powołane przepisy, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie od decyzji organu rentowego i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

Apelację od tego wyroku złożył wnioskodawca S. C., zaskarżając go w całości i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie pełnienia służby wojskowej. Ponadto skarżący wnosił o zobowiązanie (...) S., Jednostkę Wojskową Nr (...), WKU C.,(...)w C. do przekazania całej dokumentacji medycznej oraz powołanie innych biegłych lekarzy z dziedziny psychiatrii, neurologii i laryngologii.

W uzasadnieniu apelacji podniósł, iż w czasie służby wojskowej po przeniesieniu do Jednostki Wojskowej w S. został pobity przez żołnierzy i od tamtej pory ma zaniki pamięci, drętwienie twarzy i rąk oraz bóle głowy i nie jest w stanie pracować (apelacja k. 125-126 a.s.).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Podniesione w niej zarzuty sprowadzają się w istocie do zakwestionowania trafności ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, a także kompletności przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego.

Sąd Okręgowy przeprowadził szczegółowe postępowanie dowodowe i ustalił istotne okoliczności, konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy.

Należy podkreślić, że istotą sprawy było ustalenie, czy pomiędzy obecnym stanem zdrowia wnioskodawcy a pełnieniem przez niego służby wojskowej w okresie od 5 sierpnia 1998 roku do 5 stycznia 1999 roku istnieje związek przyczynowy oraz czy jakiekolwiek ze schorzeń istniejących u wnioskodawcy jest związane z tą służbą i czy schorzenia te powodują niezdolność do pracy.

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy w związku ze służbą wojskową, mimo rozpoznanych u niego schorzeń, które czynią go częściowo niezdolnym do pracy.

Stan zdrowia wnioskodawcy został oceniony przez 3 biegłych o specjalnościach odpowiadających schorzeniom wnioskodawcy – psychiatrę, psychologa i laryngologa. Należy przy tym zauważyć, że wszyscy biegli sądowi orzekający w sprawie stanu zdrowia wnioskodawcy byli zgodni w swoich opiniach co do braku istnienia u wnioskodawcy niezdolności do pracy w związku z odbywaną przez niego służbą wojskową.

Wnioskodawca nie zgadzał się z opinią biegłych psychiatry i psychologa, ale nie zgłosił pod jej adresem żadnych merytorycznych zarzutów.

W ocenie Sądu Apelacyjnego opinia biegłych psychiatry i psychologa jest fachowa, rzetelna i pełna, dlatego Sąd Okręgowy opierając swoje ustalenia na tej opinii dokonał prawidłowej oceny tego dowodu. Co do opinii biegłego laryngologa, również należy stwierdzić, iż nie budzi ona wątpliwości co do swej fachowości i rzetelności. Biegły ten wyraźnie stwierdził, iż wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy z punktu widzenia laryngologicznego.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został trafnie oceniony przez Sąd Okręgowy. Fakt, że stosownie do ustaleń Sądu brak jest podstaw do stwierdzenia u wnioskodawcy niezdolności do pracy w związku z pełnieniem służby wojskowej, nie jest wystarczającą podstawą do uzupełnienia materiału dowodowego o dalsze opinie biegłych.

Wnioskodawca w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie zgadzał się z opiniami biegłych, lecz nie składał dalszych wniosków dowodowych, pomimo pouczenia go o takiej możliwości przez Sąd Okręgowy na podstawie art. 5 k.p.c.

Odnośnie wniosków dowodowych zgłoszonych w apelacji należy podnieść, iż Sąd Okręgowy zwracał się o nadesłanie dokumentacji medycznej wnioskodawcy do Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w S., (...) w C., Centralnego Archiwum Wojskowego w T., Jednostki Wojskowej Nr (...) w S. i cała dokumentacja medyczna, będąca w dyspozycji tych podmiotów, została nadesłana.

Tak więc dokumentacja medyczna, o dołączenie której wnosi skarżący w apelacji, została zgromadzona przez Sąd Okręgowy i wniosek ten jest bezprzedmiotowy.

Natomiast domaganie się w apelacji przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych z zakresu psychiatrii, laryngologii i neurologii jest spóźnione, ponieważ wnioskodawca nie wykazał, aby takiego dowodu nie mógł powołać wcześniej. Wniosek ten jest ponadto nieuzasadniony, ponieważ w sprawie został przeprowadzony przez Sąd Okręgowy dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatry i laryngologa, do której wnioskodawca nie zgłosił merytorycznych zastrzeżeń. Wnosząc w apelacji o powołanie innych biegłych psychiatry i laryngologa wnioskodawca nie uzasadnił tego wniosku, podnosząc jedynie, iż poprzedni biegli sugerowali się orzeczeniem (...) w S.. Odnośnie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza neurologa wnioskodawca w toku postępowania przed Sądem Okręgowym nie podnosił faktu istnienia u niego schorzeń neurologicznych i w apelacji też nie przedstawił żadnych dowodów, wskazujących na istnienie u niego takich schorzeń.

Z tych względów Sąd Apelacyjny oddalił wnioski dowodowe skarżącego zawarte w apelacji.

Zgodnie z treścią zgodnie z art. 35 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu emerytalnym inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U.2015.840 j.t.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje żołnierzowi, który stał się niezdolny do pracy, a niezdolność powstała w czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju, lub w ciągu 3 lat od zwolnienia z tej służby, jeśli niezdolność była następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej.

Stosownie do art. 64 cyt. ustawy w sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio m.in. art. 12-14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Art. 12 stanowi, że niezdolna do pracy jest osoba która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania jej zdolności po przekwalifikowaniu.

W przypadku wnioskodawcy, jak słusznie ustalił Sąd Okręgowy, nie można uznać, że na skutek urazów lub chorób doznanych w czasie służby wojskowej stał się on niezdolny do pracy. Zdiagnozowana u wnioskodawcy ociężałość umysłowa nie miała związku ze służbą wojskową, co potwierdzili w swoich opiniach biegli sądowi psychiatra i psycholog na podstawie wywiadu i analizy linii życiowej wnioskodawcy. Natomiast doznany w czasie służby wojskowej uraz nosa nie skutkował powstaniem u wnioskodawcy niezdolności do pracy, co jednoznacznie wynika z opinii biegłego laryngologa.

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wnioskowania prawnicze zawarte w motywach zaskarżonego wyroku. Podnieść należy dodatkowo, że wnioskodawca w apelacji nie przytoczył żadnych argumentów, które podważałyby zasadność stanowiska Sądu I instancji.

Sąd Apelacyjny uznaje zatem, że zaskarżony wyrok jest zgodny z ustalonym stanem faktycznych i z przepisami powołanymi przez Sąd pierwszej instancji jako podstawa prawna rozstrzygnięcia.

Z tych względów i na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną.