Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Czernecka-Kozak

Protokolant: Małgorzata Olesiak

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2015 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania B. C. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 30 stycznia 2015 roku znak: (...)

w sprawie B. C. (1)

przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowa w N.

o przywrócenie do ubezpieczenia społecznego rolników

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 233/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 listopada 2015 roku

Decyzją z dnia 30 stycznia 2015 roku, znak: (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1, art. 3 a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013r., poz. 1403 ze zm.) stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego, macierzyńskiego, emerytalno–rentowego dla B. C. (1) od 27 stycznia 2015 roku oraz ustanie obowiązku opłacania składek z tego tytułu. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że ustały okoliczności warunkujące podleganie przez B. C. (1) ubezpieczeniu z mocy ustawy, bowiem zaprzestała ona prowadzenia działalności rolniczej, co zostało potwierdzone podczas wizytacji gospodarstwa rolnego przeprowadzonej w dniu 27 stycznia 2015 roku.

Od powyższej decyzji odwołała się B. C. (1), wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. Odwołująca się wskazała, że ubezpieczeniu rolniczemu podlega od ukończenia 18 roku życia. Podkreśliła, iż prowadzi gospodarstwo rolne: hoduje kury, świnie oraz owce, ponadto kosi łąki. Podała, że jedyne kilka razy wyjeżdżała na krótkie okresy do pracy w Austrii.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Bezspornym w sprawie było, iż B. C. (1) jest współwłaścicielką gospodarstwa rolnego położonego w Z. i w C. o powierzchni ponad 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych. Odwołująca podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w okresie od 1 kwietnia 1992 roku do 26 stycznia 2015 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Gospodarstwo rolne B. C. (1) ma łączną powierzchnię ponad 7 ha (ok. 4 ha w C. i ponad 3 ha w Z.). Odwołująca nie uprawia gruntów położonych w C. - są one wykorzystywane przez jej teściów. W Z. znajduje się dom mieszkalny oraz zabudowania gospodarcze (stodoła i stajnia). W skład gruntów położonych w Z. wchodzą przede wszystkim łąki, które nie zawsze są koszone (czasami kosi je szwagier odwołującej i wykorzystuje trawę na potrzeby swojego gospodarstwa). Siostra odwołującej J. K. wraz z mężem mieszka w najbliższym sąsiedztwie odwołującej i prowadzi gospodarstwo rolne, hoduje m.in. owce, które wypasane są na łąkach znajdujących się obok domu. Na niewielkiej części gruntów odwołująca uprawia warzywa na własne potrzeby. W gospodarstwie odwołującej nie są hodowane żadne zwierzęta. B. C. (1) podejmuje dorywcze prace na terenie Austrii – wyjeżdżając średnio dwa razy w miesiącu na kilka dni. Odwołująca mieszka z matką i szesnastoletnim synem. Utrzymuje się z emerytury matki w wysokości 1450 zł, z alimentów otrzymywanych od męża w kwocie 700 zł oraz z pracy dorywczej na terenie Austrii. Gospodarstwo rolne nie przynosi żadnych dochodów.

W dniu 27 stycznia 2015 roku T. S. - pracownik P. Terenowej KRUS w N. przeprowadził wizytację w gospodarstwie B. C. (1). W trakcie wizytacji, odwołująca oświadczyła, iż nie prowadzi gospodarstwa rolnego, nie posiada inwentarza żywego, nie pobiera dopłat z ARiMR, pola i łąki nie są użytkowane i leżą odłogiem. Ponadto podała, iż głównym źródłem utrzymania jest emerytura jej matki oraz alimenty przyznane od męża. Protokół z wizytacji po przeczytaniu został przez odwołującą się podpisany.

dowód: zeznania świadków zawarte w protokole rozprawy z 3.09.2015r.: J. K. od 07:08 min do 18:45 min, B. C. (2) od 18:51 min do 33:15 min, zeznania zawarte w protokole rozprawy z 12.11.2015r.: świadka T. S. od 01:41 min do 14:05 min, zeznania odwołującej od 15:12 min do 40:58 min, protokół z przeprowadzonej wizytacji w gospodarstwie płatnika k. 76 akt KRUS, opinia RODK z 11.03.2015r. k. 32 (koperta).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których autentyczności i mocy dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a także na podstawie zeznań świadka T. S., które uznał za w pełni wiarygodne. Sąd oparł się również częściowo na zeznaniach świadków J. K. i B. C. (2) oraz zeznaniach odwołującej. Zeznania w/w świadków i odwołującej się Sąd uznał za wiarygodne jedynie w części w jakiej nie pozostawały w sprzeczności ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją i zeznaniami świadka T. S.. Świadek ten w sposób precyzyjny i wiarygodny opisał przebieg wizytacji gospodarstwa rolnego odwołującej się oraz okoliczności sporządzenia i podpisania protokołu wizytacji. Powyższe zeznania częściowo potwierdziła B. C. (1) wskazując jednak, że nie zrozumiała pytań kierowanych do niej przez przeprowadzającego wizytację i z tej przyczyny informacje podane przez nią do protokołu nie odpowiadają prawdzie. W szczególności odwołująca się wskazała, że myślała, iż pytając o inwentarz żywy kontroler ma na myśli tylko krowy dlatego nie podała, że w gospodarstwie hoduje kury i owce, zaś na pytanie o użytkowanie gruntów odpowiedziała przecząco, ponieważ nie zrozumiała, że użytkowaniem jest również koszenie łąki i wypasanie zwierząt. W ocenie Sądu powyższe twierdzenia odwołującej są nielogiczne i niewiarygodne - nie potrafiła ona przekonująco i sensownie wyjaśnić dlaczego takie informacje zostały przez nią podane do protokołu wizytacji gospodarstwa i dlaczego podpisała protokół pomimo, iż - jej zdaniem - nie zawierał on danych zgodnych z rzeczywistym stanem. Należy dodać, że osoba, która ponad 20 lat prowadziła gospodarstwo rolne (a taką osobą jest odwołująca) powinna wiedzieć co oznacza określenie „inwentarz żywy” czy „użytkowanie gruntów”. Sąd nie dał zatem wiary zeznaniom odwołującej się, iż w gospodarstwie hoduje kury i owce oraz użytkuje posiadane grunty. W tym zakresie Sąd nie dał wiary również zeznaniom świadków J. K. i B. C. (2). Zeznania w/w świadków są nieprecyzyjne i pozostają w sprzeczności z zeznaniami świadka T. S. oraz ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją. Braku wiarygodności w/w świadków dowodzi także to, iż z ich zeznań wynika, że odwołująca się nigdzie nie wyjeżdżała z gospodarstwa, podczas gdy z zeznań samej odwołującej oraz z opinii RODK wynika, że podejmowała ona dorywczą pracę w Austrii wyjeżdżając w każdym miesiącu średnio dwa razy po kilka dni.

Podkreślić należy, iż dołączone przez B. C. (1) zdjęcia (k. 16) nie mają znaczenia dla niniejszej sprawy, albowiem - zgodnie z twierdzeniem odwołującej - zostały wykonane przez nią latem 2015 roku, tj. pół roku po przeprowadzeniu kontroli przez organ rentowy i po wydaniu zaskarżonej decyzji. Nie mogą zatem stanowić dowodu na okoliczność prowadzenia przez odwołującą się działalności rolniczej w okresie wskazanym w decyzji.

Pozostałe okoliczności sprawy uznał Sąd za bezsporne, bowiem nie były one kwestionowane przez strony. Również dokumenty przedstawione na stwierdzenie powyższych okoliczności zostały ocenione jako w pełni wiarygodne i prawdziwe.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była ocena czy organ rentowy zasadnie stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników B. C. (1) od 27 stycznia 2015 roku. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał jako przyczynę ustania ubezpieczenia zaprzestanie prowadzenia przez odwołującą się działalności rolniczej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznemu rolników (Dz. U. z 2015 r. poz. 704) ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1

- jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 16 ust. 1 powołanej ustawy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy:

1) rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;

2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1;

3) osoba pobierająca rentę strukturalną współfinansowaną ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich;

4) małżonek osoby, o której mowa w pkt 3, jeżeli renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka.

Powyższego przepisu nie stosuje się do osoby, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (art. 16 ust. 3).

Ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu (art. 3a ust.1 ustawy).

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osoba, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Przez działalność rolniczą - rozumie się działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej (art.6 pkt 3 ustawy).

Z powyższego wynika, że dla podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników nie jest wystarczające samo posiadanie gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego – niezbędne jest również prowadzenie w tym gospodarstwie działalności rolniczej w rozumieniu powołanych wyżej przepisów. Podkreślić należy, iż prowadzenie działalności rolniczej oznacza prowadzenie na własny rachunek przez posiadacza gospodarstwa rolnego działalności zawodowej, związanej z tym gospodarstwem, stałej i osobistej oraz mającej charakter wykonywania pracy lub innych zwykłych czynności wiążących się z jego prowadzeniem. Wykładnia określeń „rolnik" i „prowadzenie działalności rolniczej", zawartych w art. 6 pkt 1 ustawy z 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, wskazuje na zawodowy, stały, osobisty i realizujący interes danej osoby charakter tej działalności. Unormowanie to, w powiązaniu z art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3, wskazuje jasno cel tej ustawy, jakim jest zapewnienie ubezpieczenia społecznego osobom, dla których prowadzenie działalności rolniczej jest zawodem, stanowiącym ich podstawowe zajęcie i stałe źródło utrzymania. Osobisty charakter działalności, jako cecha działalności rolniczej, oznacza, że rolnik osobiście prowadzi gospodarstwo rolne, co wyraża się co najmniej w tym, że do niego zwykle należy podejmowanie decyzji dotyczących prowadzonego gospodarstwa. Prowadzenie działalności rolniczej wiąże się ściśle z normalnymi działaniami koniecznymi dla prowadzenia gospodarstwa rolnego, tj. z wykonywaniem pracy w tym gospodarstwie lub wykonywaniem innych zwykłych czynności związanych z prowadzeniem takiej działalności. Z kolei nastawienie działalności rolniczej na realizację interesów rolnika wynika wprost z wymagania, aby działalność ta była prowadzona na jego własny rachunek. Z powyższych rozważań jednoznacznie wynika, że samo posiadanie lub własność gospodarstwa nie mogą być kwalifikowane jako jego prowadzenie, jeżeli nie wiąże się z nimi wykonywanie określonej działalności rolniczej.

Na marginesie wskazać należy, że koniunkcja przesłanek zamieszkiwania i prowadzenia działalności osobiście wskazuje na trwałe (stałe z natury działalności) prowadzenie działalności rolniczej w kraju. Uprawnione jest więc stwierdzenie, że chodzi tu o centrum życiowe rolnika, czyli o jego faktyczne przebywanie w kraju z zamiarem prowadzenia działalności rolniczej. Nie wyklucza to wyjazdów rolnika za granicę, jednak pod warunkiem, że nie łączą się z zaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 stycznia 2014 r. III AUa 844/13). Wobec tego kilkudniowe wyjazdy odwołującej do pracy do Austrii nie miałyby znaczenia dla podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w sytuacji gdyby prowadziła ona działalność rolniczą w swoim gospodarstwie.

Należy wskazać również, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Sąd ocenia prawidłowość konkretnej zaskarżonej decyzji organu rentowego i ocena ta jest dokonywana na dzień wydania tej decyzji. Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że B. C. (1) w dacie wskazanej w zaskarżonej decyzji nie prowadziła w posiadanym przez nią gospodarstwie rolnym działalności rolniczej w rozumieniu powołanych wyżej przepisów. Jak wynika z dokonanych ustaleń – odwołująca się nie hodowała żywego inwentarza, nie uprawiała gruntów rolnych, nie pobierała żadnych dopłat z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ponadto – jak ustalono na podstawie zeznań odwołującej się – praca w gospodarstwie nie stanowiła jej podstawowego zajęcia i nie była dla niej głównym źródłem utrzymania.

Z tych przyczyń - w ocenie Sądu - uznać należy, że istnieją podstawy do ustania ubezpieczenia rolniczego odwołującej się. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało, że B. C. (1) od 27 stycznia 2015 roku nie była rolnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a zatem od dnia wskazanego w decyzji organu rentowego nie podlega ubezpieczeniu rolniczemu z mocy ustawy. Należy dodać, że w przypadku podjęcia działalności rolniczej B. C. (1) może złożyć do KRUS wniosek o ponowne objęcie jej ubezpieczeniem rolniczym z mocy ustawy.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz powołanych wyżej przepisów - oddalił odwołanie.