Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Sędziowie: SSA Jacek Zajączkowski

del. SSO Anna Rodak ( spr. )

Protokolant: st. sekr. sąd. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2015 r. w Ł.

sprawy L. W. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o przeniesienie odpowiedzialności za zaległości składkowe

na skutek apelacji L. W. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt IV U 126/14

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3 i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Sieradzu do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego .

Sygn. akt: III AUa 1165/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 22 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu, zmienił zaskarżoną przez L. W. (1) decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, II Oddziału w Ł. z 31 grudnia 2013 r., w ten sposób, że należność z tytułu kosztów egzekucyjnych za okres od lutego 2010 r. do kwietnia 2010 r., w zakresie składek na ubezpieczenie zdrowotne, obniżył z kwoty z 157,20 zł do kwoty 57,20 zł, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie i rozstrzygając w przedmiocie kosztów procesu.

Orzeczenie to zapadło w następującym stanie faktycznym:

L. W. (1) pełnił funkcję Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., w okresie od 28 czerwca 2001 r. do 29 kwietnia 2010 r. Uchwałą nr 1 z dnia 29 kwietnia 2010 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. z/s w W., przedmiotowa Spółka uległa rozwiązaniu, natomiast uchwałą nr 2 z tej samej daty, Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników, odwołało L. W. (1) z pełnionej przez niego funkcji Prezesa Zarządu. Uchwałą nr 3 z tej samej daty powołano R. L. na stanowisko likwidatora Spółki.

Na podstawie deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA za okres od 12. 2007 r. - 04. 2010 r., łączna kwot należnych wpłat, tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, na poczet poszczególnych tytułów ubezpieczeń wyniosła 433.926,79 zł. Kwota dokonanych przez płatnika wpłat z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, za powyższy okres, wyniosła: 3.376,03 zł. i została wyegzekwowana na podstawie zajęcia komorniczego (wpłaty komornika na rachunek bankowy ZUS z dnia 3 lutego 2010 r. w kwocie 1.306,82 zł. oraz z dnia 24 marca 2010 r. w kwocie 2.069,21 zł.); środki zaliczone zostały na FUS za okres (...) w kwocie 3.046,23 zł., odsetki za okres zwłoki – 321.00 zł., i koszty upomnień – 8,80 zł. Kwota zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne wyniosła 430.880,56 zł. Łączna kwota odsetek na dzień 31.12.2013 r., powstałych w związku z brakiem zapłaty składek wyniosła: 260.759,00 zł. Łączna kwota należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (składki + odsetki) za okres zgodny z decyzją wynosi: 691.639,56 zł; łączna kwota należnych wpłat z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wyniosła: 118.964,70 zł. Łączna kwota dokonanych wpłat z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wyniosła: 0,00 zł. Kwota zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wyniosła: 118.964,70 zł. Odsetki powstałe w związku z brakiem zapłaty składek na dzień 31.12.2013 r., wyniosły: 72.052,00 zł. Łączna kwota należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne (składki + odsetki) za okres zgodny z decyzją wynosi: 191.016,70 zł; łączna kwota należnych wpłat z tytułu składek na FP i FGŚP wyniosła: 38.424,95 zł. Łączna kwota dokonanych wpłat z tytułu składek na FP i FGŚP wyniosła: 0,00 zł. Kwota zaległości z tytułu składek na FP i FGŚP wyniosła: 38.424,95 zł. Łączna kwota odsetek powstałych w związku z brakiem zapłaty składek wyliczona na dzień 31.12.2013 r., wyniosła: 23.245,00 zł. Łączna kwota należności z tytułu składek na FP i FGŚP (składki + odsetki) za okres zgodny z decyzją wynosi: 61.669,95 zł.

Sprawdzenie zgodności łącznych kwot kosztów egzekucyjnych (opłaty manipulacyjne) z tytułami wykonawczymi przekazanymi przez ZUS wykazało zawyżenie kwoty opłat manipulacyjnych dotyczących FUZ o 100,00 zł. W tytułach wykonawczych figurują kwoty opłat manipulacyjnych (FUZ): (...) – 27.60 zł., (...) – 21,20 zł., (...) – 8,40 zł. Łącznie: 57,20 zł. Kwota niepokrytych kosztów egzekucyjnych wynosi: FUS: 19430 zł., FUZ: 57.20 zł., FP i FGŚP: 18,30 zł. Łącznie: 269,80 zł.

Zestawienie danych finansowych za lata 2007 – 2009 oraz z początku roku 2010 jednoznacznie wskazują na bardzo złą sytuację ekonomiczno – (...) spółki (...). Z roku na rok zmniejszały się osiągane przychody ze sprzedaży. W 2008 r. spadek przychodów wyniósł około 22% w stosunku do 2007, tak aby w 2009 odnotować spadek już na poziomie 43% w odniesieniu do 2008 r. Taka sama sytuacja dotyczyła osiągniętego poziomu zysku netto za w/w lata. Już w 2007 spółka zanotowała stratę netto na poziomie 623.080,95 zł., a w kolejnych dwóch latach wahała się pomiędzy 764 tys. zł., a 547 tys. zł. Prowadzona działalność spółki była w tym okresie nierentowna i nie wykazywała tendencji do poprawy. W każdym kolejnym roku spółka nie była w stanie doprowadzić do takiej restrukturyzacji swojej działalności, aby nie generowała ona kosztów na tak dużym poziomie w stosunku do osiąganych przychodów.

Na koniec 2007 r. aktywa spółki były kilkukrotnie niższe (2,84) od poziomu zobowiązań ogółem. W kolejnych latach ta dysproporcja jeszcze pogorszyła się tak aby w 2009 zobowiązania osiągnęły poziom ponad pięciokrotnie (5,19) wyższy od aktywów w ujęciu bilansowym. Zobowiązania spółki zdecydowanie wzrastały z roku na rok. Stany na koniec każdego kolejnego roku nie wskazywały na jakąkolwiek tendencję malejącą. W latach 2007, 2008, 2009 oraz 2010 (...) Sp. z o.o. nie regulowała swoich zobowiązań wymagalnych. Już na koniec 2007 r. kapitał własny spółki osiągnął wartość ujemną. Oznacza to, że źródła finansowania działalności spółki usytuowane byty na zewnątrz spółki tj. głównie jako zobowiązania wobec dostawców towarów i usług oraz rozrachunków publiczno – prawnych. Przy takim kształcie struktury kapitałowej spłata zobowiązań już na koniec 2007 r. była niemożliwa. Wskaźniki ekonomiczno – finansowe za lata 2007 – 2009 wskazują, że poziom kapitału pracującego w spółce kształtował się na bardzo dużym poziomie ujemnym. W w/w okresie (...) sp. z o.o. nie posiadała płynności finansowej; nie była w stanie terminowo realizować swoich zobowiązań krótkoterminowych. Co najmniej na 31 grudnia 2007 r. istniały przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W dniu 8 kwietnia 2010 r., do Sądu Rejonowego w Sieradzu, V Wydziału Gospodarczego, wpłynął wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości spółki (...) Sp. z o.o. w W. obejmującej likwidację majątku dłużnika. Postanowieniem tego Sądu z dnia 20 września 2010 r. w sprawie V GU 14/10, oddalono przedmiotowy wniosek. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy podnosił, że brak jest majątku dłużnika wystarczającego na zaspokojenie chociażby minimalnych kosztów postępowania upadłościowego. Majątek nieruchomy jest zabezpieczony hipotekami i gdyby nawet udało się go sprzedać, środki ze sprzedaży, nie zasilą funduszów masy. Majątek ruchomy natomiast jest zabezpieczony i praktycznie bez wartości, w związku z czym trudno przyjąć, aby pozwolił na prowadzenie postępowania upadłościowego.

Postanowieniem z 1 października 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec (...) Sp. z o.o. z/s w W. w likwidacji, z uwagi na brak możliwości zaspokojenia egzekwowanych zobowiązań.

Pismem z dnia 20 października 2011 r., organ rentowy zawiadomił L. W. o wszczęciu, z urzędu postępowania w sprawie wydania decyzji o przeniesieniu na w/w jako Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. w likwidacji, odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych należności Spółki, informując o możliwości czynnego udziału w każdym stadium postępowania.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2012 r., zawieszono postępowanie w sprawie wydania decyzji o przeniesieniu na L. W. (1) jako Prezesa Zarządu spółki, odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z nieruchomości stanowiących własność (...) Sp. z o. o. w likwidacji.

Na mocy zaskarżonej decyzji organ rentowy przeniósł odpowiedzialność za zaległości składkowe obciążające (...) Sp. z o. o. w likwidacji z/s w S., na które składały się składki na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP i FGŚP za okres od 12.2007 – 04.2010, w łącznej kwocie 944.696,01 zł. na Prezesa Zarządu Spółki z o.o. TRANS L. W. (1).

W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołanie jest zasadne jedynie w części.

Sąd wskazał, iż bezspornie w okresie od 12. 2007 r. – 04. 2010 r., L. W. (1) pełnił funkcję Prezesa Zarządu (...) Sp. z o.o. z/s w W..

W ocenie Sądu Okręgowego warunek bezskuteczności egzekucji z art. 116 § 1 ordynacji podatkowej w przedmiotowej sprawie został spełniony, gdyż jak wynika z dokumentów finansowych spółki zawartych w aktach sprawy V GU 14/10 Sąd Rejonowym w Sieradzu, spółka na dzień zgłoszenia wniosku o upadłość nie posiadała praktycznie majątku wystarczającego na zaspokojenie chociażby minimalnych kosztów postępowania upadłościowego, co potwierdza postanowienie SR w sprawie V GU 14/10 z dnia 20 września 2010 r. oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Nadto wszczęte na podstawie tytułów wykonawczych postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. przeciwko spółce, okazało się bezskuteczne i zostało umorzone postanowieniem z dnia 1 października 2010 r.

Jednocześnie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz wydana przez biegłego z zakresu księgowości opinia, wskazuje jednoznacznie, że wnioskodawca nie wykazał skutecznie, że w okresie pełnienia przez niego funkcji prezesa Zarządu, nie było podstaw do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub postępowania zapobiegającego upadłości, bądź też niezgłoszenie takiego wniosku lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości, nastąpiło bez jego winy. Nie wskazał też mienia spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie wierzyciela, w znacznej części. Jak wynika z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, sytuacja finansowo – majątkowa (...) Sp. z o.o. w latach 2007 – 2010 była bardzo zła, nie było podstaw do kontynuacji działalności gospodarczej, co wynikało głównie z : braku rentowności prowadzonej działalności – tendencja rosnąca ponoszonej straty, rosnącego poziomu zobowiązań znacznie przewyższającego poziom aktywów spółki, kapitałów własnych na poziomie ujemnym – spółka w całości finansowana ze źródeł zewnętrznych, braku regulowania zobowiązań wymagalnych. Z roku na rok zmniejszały się osiągane przychody ze sprzedaży. W 2008 r. spadek przychodów wyniósł około 22% w stosunku do 2007 r., tak aby w 2009 r. odnotować spadek już na poziomie 43% w odniesieniu do 2008 r. Taka sama sytuacja dotyczyła osiągniętego poziomu zysku netto za w/w lata. Już w 2007 r. spółka zanotowała stratę netto na poziomie 623.080,95 zł., a w kolejnych dwóch latach wahała się pomiędzy 764 tys. zł., a 547 tys. zł. Prowadzona działalność spółki była w tym okresie nierentowna i nie wykazywała tendencji do poprawy. W każdym kolejnym roku spółka nie była w stanie doprowadzić do takiej restrukturyzacji swojej działalności, aby nie generowała kosztów na tak dużym poziomie, w stosunku do osiąganych przychodów. Już na koniec 2007 r., aktywa spółki były kilkukrotnie niższe (2,84), od poziomu zobowiązań ogółem. W kolejnych latach ta dysproporcja jeszcze pogorszała się tak, aby w 2009 r. zobowiązania osiągnęły poziom ponad pięciokrotnie (5,19) wyższy od aktywów w ujęciu bilansowym. Już na koniec 2007 r., kapitał własny spółki osiągnął wartość ujemną. Na koniec 2009 r., poziom kapitałów własnych ukształtował się w granicach 3 mln. zł., co oznacza że źródła finansowania działalności spółki usytuowane były na zewnątrz spółki, tj. jako zobowiązania wobec dostawców towarów i usług oraz rozrachunków publiczno – prawnych. Przy takim kształcie struktury kapitałowej spłata zobowiązań już na koniec 2007 r. była niemożliwa.

Wszystkie wykazane wskaźniki płynności, zadłużenia oraz rentowności wskazywały na krytyczną sytuację finansowo – ekonomiczno spółki. Spółka nie wykonywała swoich wymagalnych zobowiązań, w tym wobec ZUS, które w latach 2007 – 2009 praktycznie nie były regulowane. Już na datę 31 grudnia 2007 r., wystąpiły przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W toku postępowania odwoławczego organ rentowy podzielił stanowisko biegłego w zakresie zawyżenia kwoty opłat manipulacyjnych dotyczących składki na ubezpieczenie zdrowotne, która powinna wynosić zamiast 157,20 zł, to 57,20 zł.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną w sposób wskazany w sentencji, zaś na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałym zakresie. O wysokości kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), zasądzając od skarżącego na rzecz organu rentowego kwotę 7.200 zł. tytułem zwrotu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył apelacją z 3 czerwca 2015 r. L. W. (1), w części dotyczącej punktu 2 i 3 zarzucając mu:

1. nieważność postępowania poprzez pozbawienie strony możliwości obrony jej praw z uwagi na nieuwzględnienie zasadnego wniosku o odroczenie rozprawy z uwagi na usprawiedliwiona nieobecność pełnomocnika oraz wydanie pod jej nieobecność postanowień dowodowych o pominięciu dowodów i zamknięcia rozprawy, niemożności przytoczenia dalszych zarzutów w sytuacji braku przesłanek do takich rozstrzygnięć (art. 379 pkt. 5 k.p.c. w zw. z ar 214 i 217 § 1 k.p.c.)

2. niezależnie od zarzutu powyższego naruszenie przepisów postępowania poprzez niezasadne uznanie niestawiennictwa pełnomocnika za nieusprawiedliwione i nieuwzględnienie wniosku o odroczenie rozprawy (art. 214 k.p.c.) bezpodstawne i niezasadne pominięcie (oddalenie) wniosku o uzupełniające przesłuchanie biegłego oraz odwołującego się (art. 217 § 2 i 3 k.p.c. oraz zamknięcie rozprawy pomimo niewyjaśnieni okoliczności istotnych i uniemożliwieniu wypowiedzenia się powodowi (art. 224 k.p.c.) co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie.

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego poprzez oddalenie odwołania w sytuacji, gdy z materiału dowodowego przy prawidłowej jego ocenie nie wynika zgłoszenie wniosku o upadłość nie we właściwym czasie oraz cześć odpowiedzialności nie dotyczy zobowiązań powstałych w trakcie pełnienia przez powoda funkcji.

4. naruszenie prawa materialnego art. 102 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych

W świetle tak opisanych zarzutów wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie jego zmianę poprzez uwzględnienie odwołania.

W toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym pełnomocnik wnioskodawcy poparł apelację podnosząc dodatkowo zarzut naruszenia art. 118 ordynacji podatkowej, przez wydanie decyzji obejmującej należności za grudzień 2007 r.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku w punktach 2 i 3 i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu, do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że Sąd I instancji uchybił przepisom prawa procesowego, które to uchybienia mogły mieć wpływ na wynik postępowania, realizując tym samym dyspozycję art. 386 § 4 k.p.c., nakazującą uchylenie zaskarżonego wyroku wobec nie rozpoznania przez Sąd Okręgowy istoty niniejszej sprawy.

Przechodząc zatem wprost do oceny zasadności podniesionych w treści apelacji zarzutów, stwierdzić należy, że uwadze Sądu Apelacyjnego nie mógł ujść niewytłumaczalny brak konsekwencji Sądu a quo, w zakresie dotyczącym dowodu z przesłuchania zobowiązanego L. W. (1), w charakterze strony postępowania w trybie art. 299 k.p.c. Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z ww. przepisem jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Zgodnie z art. 299 k.p.c. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron dopuszczalne jest wyjątkowo, gdy w świetle oceny sądu, opartej na całokształcie okoliczności sprawy, brak jest w ogóle innych środków dowodowych albo gdy istniejące dowody okazały się niewystarczające. Dowód ten jest dowodem o charakterze subsydiarnym i należy po niego sięgać w sytuacji, w której brak jest materiału dowodowego pozwalającego na ocenę istotnych okoliczności w sprawie. Niemniej jednak, w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowanym pozostaje pogląd, zgodnie z którym uprawnienie Sądu przechodzić może w obowiązek wówczas, gdy Sąd ten uzna, że dotychczasowe rezultaty przeprowadzonego postępowania dowodowego nie świadczą o wyjaśnieniu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dni 8 grudnia 2000 r., I CKN 1129/99, LEX 51635, wyrok SN z 26 lipca 2011 r., I UK 29/11, LEX 1026622). Sąd Najwyższy wskazuje, że naruszenie art. 299 k.p.c. może mieć miejsce wtedy, gdy nieprzesłuchanie stron – mimo zgłoszenia takiego wniosku dowodowego przez jedną z nich albo nawet bez takiego wniosku (art. 232 zdanie drugie k.p.c.) – mogło wpłynąć na wynik sprawy, rozumiany jako wyjaśnienie wszystkich istotnych i spornych okoliczności, albo gdy dowód z przesłuchania stron był jedynym dowodem, jakim dysponował sąd (por. wyrok. SN z 18 kwietnia 2012 r., II PK 197/11, LEX nr 1216857).

Z akt sprawy wynika, że w piśmie procesowym z 17 marca 2014 r. (k. 18 akt sprawy) pełnomocnik zobowiązanego, wniósł o dopuszczenie dowodu z przesłuchania L. W. (1), w charakterze strony. W ocenie skarżącego dowód ten przedstawiał kluczową wartość dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, z uwagi na to, iż mógł dostarczyć istotnych informacji o okolicznościach, powodach i celach postępowania zobowiązanego, jako Prezesa spółki (...) Sp. z o.o. oraz jej ówczesnej działalności. Z akt sprawy wynika, że potrzebę dopuszczenia dowodu z zeznań zobowiązanego, dostrzegał również Sąd I instancji, gdyż, stosownie do treści zarządzenia z 19 grudnia 2014 r. wezwał wnioskodawcę do osobistego stawiennictwa na termin rozprawy (k. 112 akt sprawy). Wezwanie doręczone zostało L. W. (1) prawidłowo w dniu 29 grudnia 2014 r. (potwierdzenie odbioru k. 113). Niemniej jednak na rozprawie przed Sądem Okręgowym w dniu 22 kwietnia 2015 r. wnioskodawca nie stawił się. Mimo to Sąd I instancji, procedując, pod nieobecność wnioskodawcy, postanowieniem zapadłym na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2015 r., pominął dowód z przesłuchania stron, jednakże nie z powodu nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony, ale z uwagi na rzekomo dostateczne wyjaśnienie materiału sprawy poprzez nieosobowe źródła dowodowe. Tak scharakteryzowana decyzja procesowa Sądu I instancji, pozostaje w oczywistej sprzeczności, wobec decyzji dotychczas podejmowanych przez ten Sąd. Jeśli bowiem Sąd Okręgowy, mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, nie dostrzegł potrzeby dopuszczenia dowodu z zeznań strony, wniosek zgłoszony przez pełnomocnika wnioskodawcy powinien był oddalić, jako bezzasadny. Takie rozstrzygnięcie jednak nie zapadło. Jeśli, natomiast potrzebę uzupełnienia materiału dowodowego, o zeznania strony, Sąd dostrzegał (a w ocenie Sądu Apelacyjnego przemawia za tym treść zarządzenia z 19 grudnia 2014 r.), lecz jego przeprowadzenie okazało się niemożliwe, z uwagi na nieobecność wnioskodawcy, Sąd I instancji powinien wniosek dowodowy tym przedmiocie oddalić wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony, prawidłowo poinformowanej o terminie rozprawy. Mając na uwadze poczynione wcześniej uwagi dotyczące charakteru dowodu z przesłuchania strony, o którym mowa w art. 299 k.p.c., nie ulega wątpliwości, że w sytuacji, w której Sąd Okręgowy dostrzegał potrzebę przeprowadzenia dowodu z zeznań strony, zaktualizował się tym samym obowiązek dopuszczenia dowodu w trybie art. 299 k.p.c. W ocenie Sądu Apelacyjnego jego pominięcie, zgodnie z treścią postanowienia zapadłego na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2015 r., stanowi uchybienie przepisom prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na treść wydanego przez Sąd Okręgowy rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie. Co więcej, pominięcie dowodu z przesłuchania L. W. (1) spowodowało w rezultacie nie rozpoznanie przez Sąd I instancji istoty niniejszej sprawy. Słusznie, bowiem podkreślił skarżący, że dowód ten stanowić może kluczowe źródło informacji dotyczących postępowania L. W. (1), jako Prezesa spółki (...) Sp. z o.o., które trudno uznać za irrelewantne z punktu widzenia rozważań nad odpowiedzialnością wnioskodawcy za zobowiązania tej spółki wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Konstatacja ta nakazuje, stosownie do art. 386 § 4 k.p.c. uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, który w konsekwencji swych dotychczasowych decyzji procesowych powinien dopuścić dowód z przesłuchania strony w trybie art. 299 k.p.c. i dopiero w świetle także tych zeznań rozważyć przesłanki odpowiedzialności wnioskodawcy za zobowiązania spółki, o których mowa w art. 116 ordynacji podatkowej.

Mimo, że w świetle powyższych uchybień rozważania nad zasadnością pozostałych zarzutów pozostają zbędne, w tym miejscu odnieść się jednak należy, do zarzutu, w którym skarżący upatrywał nieważności przedmiotowego postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 214 i 217 § 1 k.p.c.), w decyzji Sąd a quo, uznającej niestawiennictwo pełnomocnika wnioskodawcy, na rozprawie 22 kwietnia 2015 r., za nieusprawiedliwione i procedowaniu pod jego nieobecność. Stwierdzić należy, że Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego, iż niestawiennictwo pełnomocnika wnioskodawcy, na tej rozprawie było nieusprawiedliwione. Pełnomocnik bowiem wskazał na przyczyny niestawiennictwa (konieczność występowania w sprawie II KK 14/15 przed Sądem Najwyższym, gdzie występował jako obrońca z urzędu oraz niemożność, z uwagi na charakter niniejszej sprawy, ustanowienia substytuta). Nadto wskazać należy, iż Sąd Okręgowy nie uzasadnił z jakich przyczyn, uznał niestawiennictwo pełnomocnika wnioskodawcy za nieusprawiedliwione. Pamiętać należy, że w modelu postępowania kontradyktoryjnego ranga rozprawy jest szczególnie istotna i prawo do udziału w rozprawie należy do podstawowych uprawnień strony, która nie ma jednocześnie obowiązku przedstawiania swojego stanowiska na piśmie, w przypadku, kiedy z przyczyn przez siebie niezawinionych, nie może uczestniczyć w rozprawie (por. wyrok SN z dnia 28 marca 2014 r., III CSK 155/13, LEX nr 1489246). Przypomnieć wypadnie, że zgodnie z art. 214 § 1 k.p.c. rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo, jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. Przyczyny odroczenia rozprawy, wymienione w art. 214 k.p.c. odnoszą się także do pełnomocnika procesowego (por. wyrok SN z dnia 6 października 1995 r., I CRN 150/95, LEX nr 50551). Zgodnie z orzecznictwem Sądów Apelacyjnych, między innymi SA w G. z 11 maja 2004 r., I ACa 1647/03, (LEX nr 127031) rozpoznanie sprawy i wydanie wyroku, pod nieobecność pełnomocnika procesowego strony na rozprawie, wywołanej kolizją terminu rozprawy, z terminami innych rozpraw, o której pełnomocnik procesowy strony zawiadomił sąd, wskazując jednocześnie na niemożność ustanowienia substytuta, stanowi uchybienie sądu skutkujące uznaniem, że strona została pozbawiona możności udowodnienia swoich racji i obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) W niniejszej sprawie, ponieważ na termin rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku , został wezwany również wnioskodawca, który mógł udowadniać swoje racje, nie doszło do nieważności postępowania, o której mowa w powyższym przepisie, jednakże oddalenie wniosku pełnomocnika wnioskodawcy o odroczenie terminu rozprawy, stanowiło naruszenie przepisów procedury, mające wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej spawy.

W konsekwencji wskazanych uchybień Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok w części oddalającej odwołanie wnioskodawcy, jak również w części dotyczącej rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Sieradzu do jej ponownego rozpoznania, pozostawiając jednocześnie temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Ponownie rozpoznając sprawie Sąd Okręgowy winien rozpoznać wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań stron, które w niniejszej sprawie mogą być kluczowe dla rozstrzygnięcia.

Przewodnicząca: Sędziowie: