Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku B. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu

na skutek odwołania B. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 04 maja 2015 roku

znak (...)

zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 04 maja 2015 roku znak (...) w ten sposób, że ustala, iż wnioskodawczyni B. B. podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu w związku z pobieraniem świadczenia przedemerytalnego w okresie od 01 czerwca 2014 roku do 30 kwietnia 2015 roku.

Sygn. akt V U 603/15

UZASADNIENIE

Pismem z 4 maja 2015r., znak: (...), przyjętym przez obie strony jako decyzję merytoryczną, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. udzielił wnioskodawczyni B. B. odpowiedzi na jej pismo dotyczące niepotrącania przez ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne od 1 czerwca 2014r. W uzasadnieniu podał, że w związku z oświadczeniem zainteresowanej o podjęciu zatrudnienia od 4 maja 2009r. i uzyskiwaniu przychodu z tego tytułu organ rentowy począwszy od wypłaty za czerwiec 2010r. zaprzestał potrącania składki zdrowotnej ze świadczenia przedemerytalnego ubezpieczonej, o czym została ona poinformowana decyzją z 18 czerwca 2010r. Jednocześnie - zgodnie z pouczeniem zawartym w tej decyzji - ubezpieczona miała obowiązek poinformowania organu rentowego o zaprzestaniu osiągania przychodu, czego do 23 kwietnia 2015r. nie zrobiła. W takim stanie rzeczy ZUS potraktował pismo wnioskodawczyni z 23 kwietnia 2015r. jako wniosek o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, informując ją jednocześnie, że zmiana w tym przedmiocie dokonana zostanie od najbliższego terminu płatności świadczenia, tj. od czerwca 2015r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona B. B., wnosząc o jej zmianę. Podała, że nie zgadza się z zaprzestaniem potrącania przez ZUS składek na ubezpieczenie zdrowotne w okresie od 1 czerwca 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r., ponieważ 20 czerwca 2014r. osobiście dostarczyła do organu rentowego zwolnienie lekarskie za okres od 14 czerwca 2014r. do 22 czerwca 2014r. i złożyła wniosek o ustaniu zatrudnienia w dniu 31 maja 2014r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc te same argumenty co w zaskarżonej decyzji. Nadto wskazał, że oświadczenie, na które powołuje się ubezpieczona w treści odwołania złożone przez nią w ZUS 30 czerwca 2015r. stanowi załącznik do wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego i jako takie nie stanowi podstawy do uznania, że nie podlega ona ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zatrudnienia.

Na rozprawie 12 stycznia 2016r. organ rentowy potwierdził, że pismo z 4 maja 2015r., od którego ubezpieczona złożyła odwołanie, traktuje jako decyzję merytoryczną odmawiającą objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem zdrowotnym za okres od 1 czerwca 2014r. do 30 kwietnia 2015r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona B. B. 16 lutego 2009r. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Decyzją z 27 lutego 2009r., znak: (...), ZUS Oddział w L. przyznał wnioskodawczyni świadczenie przedemerytalne od 17 lutego 2009r., tj. od dnia następnego po dniu złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami. Wraz z otrzymaną decyzją ubezpieczona została pouczona, że jest zobowiązana powiadomić organ rentowy o wszelkich okolicznościach mających wpływ na prawo do tego świadczenia i jego wysokość, w tym m.in. o osiąganiu miesięcznego przychodu wskazanego w pkt V pouczenia i jego wysokości oraz o zaprzestaniu osiągania takiego przychodu.

W dniu 4 maja 2009r. ubezpieczona podjęła zatrudnienie w Biurze (...) s.c. w L. w wymiarze ¼ etatu. O powyższym poinformowała organ rentowy pismem z 15 czerwca 2010r. informując jednocześnie, że z tytułu zatrudnienia uzyskuje przychód w wys. 329,25 zł miesięcznie. W związku z powyższą informacją organ rentowy 18 czerwca 2010r. wydał decyzję w przedmiocie wysokości świadczenia przedemerytalnego ubezpieczonej, zaprzestając potrącania z tego świadczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, poczynając od wypłaty za czerwiec 2010r. W pouczeniu ubezpieczona po raz kolejny została poinformowana o obowiązku zawiadamiania organu rentowego o wszelkich okolicznościach mających wpływ na prawo do świadczenia przedemerytalnego i jego wysokość, w tym o osiąganiu miesięcznego przychodu wskazanego w pkt V pouczenia, jego wysokości i o zaprzestaniu jego osiągania.

W dniu 31 maja 2014r. wnioskodawczyni rozwiązała stosunek pracy.

W dniu 30 czerwca 2014r. B. B. złożyła w organie rentowym druki ZUS ZLA ze stwierdzoną niezdolnością do pracy za okres od 1 czerwca 2014r. do 16 lipca 2014r. oraz oświadczenie dla celów zasiłkowych, w którym wskazała, iż jest uprawniona do świadczenia przedemerytalnego. W oświadczeniu tym nie określiła, czy jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Do oświadczenia dołączyła świadectwo pracy.

Decyzją z 25 lipca 2014r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawczyni prawa do zasiłku chorobowego za okres od 23 czerwca 2014 r. do 16 lipca 2014 r., albowiem świadczenie to nie przysługiwało jej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego z uwagi na posiadane uprawnienie do świadczenia przedemerytalnego. Jednocześnie decyzją z 31 lipca 2014r. organ rentowy zobowiązał ubezpieczoną do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami za okres od 1 czerwca do 22 czerwca 2014r.

Po dniu 31 maja 2014r., tj. po dniu ustania zatrudnienia, wnioskodawczyni nie składała w organie rentowym odrębnej informacji o zaprzestaniu zatrudnienia i zaprzestaniu osiągania przychodu z tego tytułu.

W dniu 23 kwietnia 2015r. B. B. złożyła w ZUS Oddział w L. pismo, w którym poinformowała, iż organ rentowy nie odprowadza z przysługującego jej świadczenia przedemerytalnego – mimo takiego obowiązku – składki zdrowotnej od 1 czerwca 2014 r., mimo że jest jej jedynym płatnikiem, co spowodowało konieczność zapłaty przez nią podatku za 2014 rok.

W następstwie ww. pisma organ rentowy decyzją z 30 kwietnia 2015r. o wysokości świadczenia przedemerytalnego objął ubezpieczoną ubezpieczeniem zdrowotnym od 1 maja 2015r., a 4 maja 2015 r. udzielił jej informacji o przyczynach niepotrącania składek na ubezpieczenie zdrowotne od 1 czerwca 2014r. do 30 kwietnia 2015r. Podał m.in. że w związku z oświadczeniem ubezpieczonej o podjęciu zatrudnienia i uzyskiwaniu przychodu począwszy od czerwca 2010 r. zaprzestał potrącania składki zdrowotnej z jej świadczenia przedemerytalnego, ubezpieczona natomiast po tym dniu nie poinformowała go o zaprzestaniu osiągania przychodu, w związku z czym nie było podstaw do potrącania składek na ubezpieczenie zdrowotne z przysługującego jej świadczenia.

bezsporne, nadto: akta ubezpieczeniowe ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczona B. B. odwołała się od decyzji zawartej w piśmie ZUS Oddział w L. z 4 maja 2015r., którą Sąd potraktował jako decyzję merytoryczną odmawiającą objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem zdrowotnym za okres od 1 czerwca 2014r. do 30 kwietnia 2015r. Strony bowiem były zgodne co do tego, że tak właśnie należy potraktować kwestionowane przez ubezpieczoną pismo. Pismo to zawierało podstawę prawną rozstrzygnięcia i uzasadnienie, nie zawierało jedynie pouczenia. Ubezpieczona jednak wniosła odwołanie w terminie ustawowym.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy ubezpieczona w spornym okresie, tj. od 1 czerwca 2014r. do 30 kwietnia 2015r., podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Regulacje dotyczące podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu zawierają przepisy ustawy z 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. jedn.: Dz.U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.). Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 25 ustawy, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne oraz osoby niepobierające zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego z przyczyn określonych w art. 27 ust. 1 pkt 3-6 i ust. 2 ustawy z 14 grudnia 1994r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, z późn. zm.) niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. W przypadku osób pobierających świadczenie przedemerytalne (a do takich należy ubezpieczona) obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego obejmuje okres od dnia przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego do dnia utraty prawa do jego pobierania (art. 73 pkt 8 powołanej ustawy). Za osobę pobierającą świadczenie przedemerytalne składkę jako płatnik oblicza, pobiera z kwoty świadczenia przedemerytalnego i odprowadza jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określona w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 85 ust. 10 ustawy). W przypadku zbiegu tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w art. 66 ust. 1 ustawy, składka finansowana z budżetu państwa jest opłacana tylko wtedy, gdy nie ma innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. W takim przypadku ubezpieczony ma obowiązek poinformować płatnika składek o opłacaniu składek z innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (art. 82 ust. 6 ustawy).

W przedmiotowej sprawie zaistniała sytuacja opisana w powołanych wyżej przepisach. Ubezpieczona po przyznaniu prawa do świadczenia przedemerytalnego, tj. po dniu 17 lutego 2009 r., uzyskała inny tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, tj. zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę, które podjęła 4 maja 2009r. Skutkiem powyższego było zaprzestanie potrącania przez organ rentowy składek na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonej ze świadczenia przedemerytalnego. Obowiązek ten bowiem przeszedł na pracodawcę ubezpieczonej. Zgodnie z cyt. wyżej przepisem art. 82 ust. 6 zd. 2 ustawy, jak i ze stosownym pouczeniem, które ubezpieczona otrzymała wraz z decyzjami ZUS o przyznaniu i o ustaleniu wysokości świadczenia przedemerytalnego, miała ona obowiązek poinformować płatnika składek (w tym przypadku ZUS) o każdej zmianie okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia przedemerytalnego i jego wysokość, w tym m.in. o osiąganiu przychodu i jego wysokości oraz o zaprzestaniu osiągania przychodu. Jak wynika z dokumentacji znajdującej się w aktach ubezpieczeniowych ZUS, B. B. po ustaniu zatrudnienia, tj. po 31 maja 2014r., nie poinformowała wprost i wyraźnie organu rentowego o tym, że jej stosunek pracy ustał i że w związku z tym nie osiąga już przychodu z tytułu zatrudnienia. Brak poinformowania organu rentowego o powyższym nie może jednak powodować negatywnych skutków w zakresie podlegania wnioskodawczyni ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie to jest bowiem z mocy ustawy obowiązkowe i nie zależy od wniosku uprawnionego. Przepisy prawa nie nakładają przy tym żadnych sankcji na ubezpieczonego, który obowiązku informowania organu rentowego nie dochował, w szczególności sankcji w postaci wyłączenia go z tego ubezpieczenia.

W przedmiotowej sprawie niewątpliwym było, że ubezpieczona bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia nie poinformowała wprost Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o tym, że od 1 czerwca 2014r. nie osiąga już przychodów ze stosunku pracy, a zatem że inny tytuł jej ubezpieczenia zdrowotnego ustał i w związku z tym organ rentowy musi przejąć obowiązek dalszego obliczania, potrącania i odprowadzania składek zdrowotnych z należnego jej świadczenia przedemerytalnego. Niedopełnienie powyższego obowiązku nie może jednak skutkować wyłączeniem wnioskodawczyni z ubezpieczenia zdrowotnego, które jest obowiązkowe z mocy ustawy. Skutkiem jednakże zachowania ubezpieczonej, tj. niepoinformowania o ustaniu zatrudnienia i nieosiąganiu przychodu, było naruszenie przez organ rentowy jego własnego obowiązku, tj. odprowadzania za ubezpieczoną składek na ubezpieczenie zdrowotne z pobieranego przez nią świadczenia przedemerytalnego. Obowiązek ten istniał dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od momentu ustania innego tytułu ubezpieczenia zdrowotnego wnioskodawczyni, tj. od 1 czerwca 2014r., a nie od dnia, w którym zgłosiła ona organowi rentowemu, że niezasadnie nie potrąca z jej świadczenia wymaganych składek (tj. od 23 kwietnia 2015 r.). Na marginesie można jedynie dodać, że ZUS miał możliwość podjęcia działań wyjaśniających celem ustalenia, od kiedy jest obowiązany obliczać, potrącać i odprowadzać za ubezpieczoną składkę zdrowotną z jej świadczenia przedemerytalnego. Ubezpieczona bowiem złożyła w ZUS - w Wydziale Zasiłków świadectwo pracy, w którym wskazany był okres jej zatrudnienia, w tym dzień rozwiązania umowy o pracę, a także deklaracja wyrejestrowująca ją z ubezpieczenia społecznego jako pracownika.

Mając powyższe na uwadze, w szczególności okoliczność, iż w przypadku wnioskodawczyni podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu jest obowiązkowe z mocy ustawy, wnioskodawczyni ubezpieczeniem tym powinna być objęta od 1 czerwca 2014r., a więc od dnia następnego po dniu ustania innego tytułu ubezpieczenia i okoliczności tej nie zmienia niedochowanie przez nią obowiązku poinformowania organu rentowego o zaprzestaniu osiągania przychodu po dniu 31 maja 2014r.

Z powyższych względów Sąd uznał decyzję organu rentowego z 4 maja 2015r. za nieprawidłową i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił ją, o czym orzekł w sentencji wyroku. Konsekwencją powyższego będzie konieczność obliczenia przez organ rentowy składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawczyni za wskazany w wyroku okres sporny, tj. od 1 czerwca 2014r. do 30 kwietnia 2015r., i ich odprowadzenie, a dla ubezpieczonej zwrot nadpłaconego świadczenia przedemerytalnego i konieczność złożenia korekty zeznania podatkowego za 2014r.