Pełny tekst orzeczenia

316/3/B/2015

POSTANOWIENIE

z dnia 20 lutego 2015 r.

Sygn. akt Ts 305/14



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Leon Kieres,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Istra sp. z o.o. w sprawie zgodności:

art. 30d ust. 1 w związku z art. 30d ust. 2 zdanie drugie i art. 30c ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649) z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 października 2014 r. Istra sp. z o.o. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 30d ust. 1 w związku z art. 30d ust. 2 zdanie drugie i art. 30c ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649; dalej: ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju) – w zakresie, „w jakim w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawach objętych przedmiotową ustawą wyznacza termin 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego na wniesienie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, pod rygorem pozostawienia tej skargi kasacyjnej bez rozpatrzenia” – z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Skarżąca ubiegała się o dofinansowanie projektu w ramach III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Pismem z 3 grudnia 2012 r. (nr WFOS-I-DFE-ML/4112/44/2012) Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu poinformował skarżącą o negatywnym wyniku oceny merytorycznej jej wniosku o dofinansowanie. Orzeczeniem z 13 marca 2013 r. (nr BOF-1816/3.7/10/12) Komisja Odwoławcza Zarządu Województwa Wielkopolskiego oddaliła odwołanie skarżącej od tej oceny. Następnie skarżąca wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który oddalił ją wyrokiem z 1 lipca 2013 r. (sygn. III SA/Po 538/13), oraz skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z 14 listopada 2013 r. (sygn. akt II GSK 2007/13) przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu. Wyrokiem z 2 kwietnia 2014 r. (sygn. akt III SA/Po 305/14) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu ponownie oddalił skargę. Od tego rozstrzygnięcia skarżąca złożyła skargę kasacyjną wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia. Postanowieniem z 27 czerwca 2014 r. (sygn. akt II GSK 1514/14), doręczonym skarżącej 24 lipca 2014 r., Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wniosek o przywrócenie terminu oraz pozostawił skargę kasacyjną bez rozpoznania.

Zdaniem skarżącej, skrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej w postępowaniu dotyczącym dofinansowania projektów ze środków Unii Europejskiej (toczącym się na podstawie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju) do 14 dni – w porównaniu do 30 dni w innych sprawach sądowoadministracyjnych – narusza wskazane w skardze wzorce kontroli. Powoduje bowiem nieproporcjonalne i niezasadne sformalizowanie postępowania oraz nierówne traktowanie skarżących w zależności od rodzaju sprawy, w której składają skargę kasacyjną. Narusza także prawo skarżącej do co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego, gdyż na skutek zbytniego sformalizowania tego postępowania zamyka jej drogę do rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny. W przekonaniu skarżącej sprawy objęte ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju są ze swej natury skomplikowane. Wymagają bowiem analizy prawa i orzecznictwa zarówno krajowego, jak i unijnego. Biorąc więc pod uwagę specyfikę tych spraw oraz wymogi formalne wniesienia skargi kasacyjnej, jej prawidłowe przygotowanie w ciągu 14 dni jest niemożliwe. Skarżąca wskazała również, że przyjęte przez ustawodawcę kryterium zróżnicowania terminu do wniesienia skargi kasacyjnej (rodzaj spraw objętych ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju) jest niezasadne. Podkreśliła, że skrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej nie jest proporcjonalnym środkiem do realizacji celu regulacji, jakim jest przyspieszenie postępowania w sprawach podziału środków unijnych. Ponadto skarżąca zaznaczyła, że mimo, iż ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wprowadza kilka terminów mających przyspieszyć rozpoznanie skarg w sprawach dotyczących dofinansowania projektów ze środków Unii Europejskiej (np. terminów na rozpoznanie sprawy przez sąd), to w praktyce terminy te nie są dotrzymywane. Na dowód powyższego wskazała na naruszenie poszczególnych terminów przez sądy orzekające w jej sprawie. Jednocześnie skarżąca zwróciła się o skierowanie przez Trybunał Konstytucyjny do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu oraz do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosków o przekazanie akt sprawy skarżącej, a także o skierowanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosku o przekazanie szeregu informacji na temat praktyki rozpoznawania spraw dotyczących wniosków o dofinansowanie projektów ze środków Unii Europejskiej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie ze skargi konstytucyjnej, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika, że na skarżącej ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz określenia sposobu ich naruszenia. Z kolei z jej art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów. Ponadto w myśl art. 36 ust. 3 ustawy o TK, mającego zastosowanie do spraw rozpatrywanych w trybie skargi konstytucyjnej na podstawie art. 49 tejże ustawy, Trybunał Konstytucyjny, w toku wstępnego rozpoznania wniesionej skargi, odmawia nadania jej dalszego biegu, jeżeli jest ona oczywiście bezzasadna.

Analiza skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że skarga nie spełnia warunków nadania jej dalszego biegu, gdyż jest oczywiście bezzasadna.

Skarżąca kwestionuje zgodność z Konstytucją uregulowania, które przewiduje 14-dniowy termin do wniesienia skargi kasacyjnej w sprawach regulowanych ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W swoim dotychczasowym orzecznictwie Trybunał podkreślał, że „ustawodawca ma dość szeroką swobodę kształtowania procedur sądowych, w tym stanowienia wymogów formalnych, które zmierzają do uproszczenia i przyspieszenia procedur” (wyrok TK z 30 października 2012 r., SK 8/12, OTK ZU nr 9/A/2012, poz. 111). Odnosząc się do postępowania w sprawie środków, których podział dokonywany jest na podstawie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Trybunał stwierdził, że: „w sprawie skargi na informację, o której mowa w art. 30c [ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju], niewątpliwie istnieje potrzeba sformalizowania postępowania sądowoadministracyjnego uzasadniona koniecznością zapewnienia sprawnego podziału środków unijnych przeznaczonych na dofinansowanie projektów. Ustawodawca może zatem narzucić nawet surowe reguły formalne dochodzenia praw przed sądem, o ile nie zamknie w ten sposób realnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości” (tamże). Ponadto w cytowanym w skardze konstytucyjnej wyroku z 25 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny, analizując przepisy dotyczące przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznał, że przepisy te – rozumiane w ten sposób, że w sytuacji niedochowania terminu do wniesienia skargi kasacyjnej na skutek wystąpienia o przyznanie pełnomocnika z urzędu, przyczyna uchybienia terminowi do wniesienia skargi kasacyjnej ustaje z dniem, w którym powiadomiony o ustanowieniu pełnomocnik ma możliwość sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej - są zgodne z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji. W takiej sytuacji pełnomocnik wyznaczony z urzędu ma jednak jedynie 7 dni na złożenie skargi kasacyjnej wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia (SK 17/12, OTK ZU nr 6/A/2013, poz. 86).

W świetle powyższego orzecznictwa zarzuty skarżącej należy uznać za oczywiście bezzasadne. Przewidziany w zakwestionowanych przepisach 14-dniowy termin do wniesienia skargi kasacyjnej jest krótszy niż ustanowiony w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.) termin do wniesienia takiej skargi w pozostałych sprawach sądowoadministracyjnych. Nie ulega jednak wątpliwości, że zróżnicowanie to jest uzasadnione specyfiką spraw rozpatrywanych w procedurze regulowanej przez zakwestionowane przepisy – w szczególności koniecznością dokonania podziału środków z Unii Europejskiej, które muszą zostać podzielone oraz wykorzystane w określonym czasie. Jest ono również spójne z pozostałymi rozwiązaniami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, które mają przyspieszyć postępowanie toczące się na podstawie tej ustawy (np. obowiązek składania skargi do sądu administracyjnego wraz z kompletną dokumentacją sprawy, wyznaczenie terminów na rozpoznanie sprawy przez sądy obu instancji, czy też obowiązek złożenia skargi kasacyjnej bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego). Wbrew twierdzeniom skarżącej, fakt, że sądy orzekające w jej sprawie przekroczyły ustawowe terminy wprowadzone w tej ustawie nie uzasadnia konkluzji, że wprowadzenie zakwestionowanej regulacji nie służy osiągnięciu założonego przez ustawodawcę celu. Niedotrzymanie terminów do rozpoznania sprawy oraz sporządzenie uzasadnienia wydanego rozstrzygnięcia nie świadczy bowiem o braku zasadności wprowadzenia zarówno tych terminów, jak i skrócenia terminu do złożenia skargi kasacyjnej. Jednocześnie oczywiście bezzasadne jest twierdzenie, że 14-dniowy termin do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej jest tak krótki, że uniemożliwia profesjonalnemu pełnomocnikowi prawidłowe przygotowanie skargi i zamyka skarżącej drogę do rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny. Ponadto w szczególnych wypadkach – w których strona postępowania nie ma możliwości złożenia skargi kasacyjnej w ustawowym terminie – zastosowanie znajduje instytucja przywrócenia terminu do złożenia skargi. Ma ona łagodzić rygoryzm tego wymogu formalnego i zapobiegać zamknięciu stronie drogi do rozpoznania skargi kasacyjnej w sytuacji, w której uchybienie terminowi nastąpiło bez winy strony wnoszącej ten środek zaskarżenia. W niniejszej sprawie skarżąca skorzystała z możliwości złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, jednak – jak uznał Naczelny Sąd Administracyjny – nie uprawdopodobniła okoliczności wskazujących na brak swojej winy w uchybieniu temu terminowi. Jak wynika z postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 czerwca 2014 r. skarżąca nie uzasadniła zasadności przywrócenia terminu w jej sprawie, wskazała jedynie, że w jej przekonaniu termin ten powinien wynosić 30 dni. Nie wykazała więc należytej dbałości o własne interesy i z tego powodu, poniosła negatywne konsekwencje procesowe.

Tym samym oczywiście bezzasadne są zarzuty, w myśl których zakwestionowana regulacja narusza prawo do sądu oraz prawo do dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego. Nie powoduje ona też nieuzasadnionego zróżnicowania osób wnoszących skargi kasacyjne do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK oczywista bezzasadność skargi konstytucyjnej stanowi samodzielną podstawę odmowy nadania jej dalszego biegu.

Jednocześnie Trybunał stwierdza, że wobec odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu nie ma konieczności rozpoznania wniosków skarżącej o zwrócenie się do sądów orzekających w jej sprawie o przesłanie akt tej sprawy oraz o skierowanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosku o przekazanie informacji dotyczących praktyki rozpoznawania spraw regulowanych przez ustawę o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.



Wziąwszy pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.